30 روز طلایی برای رونق گردشگری آیینی

یکی از اصول اولیه توسعه صنعت گردشگری ایجاد جاذبه‌های نوین و البته ساختن روایاتی جذاب از آنها برای جلب نظر گردشگران است و این روایات که بیانگر فرهنگ و تمدن کشورهای میزبان است می‌تواند آینده و رونق صادرات گردشگری را در آن مکان تعیین کند. ازاین‌رو بازخوانی و البته معرفی آداب و رسوم رمضانی کشورمان ایران می‌تواند سوژه‌ای کامل برای توسعه گردشگری آن‌هم در شرایط کنونی اقتصاد ایران باشد.

روایتی از آمار

براساس تحقیقاتی که یک موسسه گردشگری در فوریه سال گذشته میلادی انجام داده است طی سال 2013میلادی گردشگری حلال به‌طورکلی در سراسر دهکده جهانی درآمدی معادل 140میلیارد دلار به خود اختصاص داده که رشدی قابل ملاحظه بوده است اما این پایان کار نیست چون رشد این صنعت نسبت به سال 2007 باعث شده تا کشورهای گردشگرپذیر به‌طورکلی برای سال 2020میلادی درآمدی نزدیک به 200میلیارد دلار را در این شاخه از گردشگری مدنظر داشته باشند.

در بخشی از تحقیقات یاد شده که در کشور اسپانیا صورت گرفته آمده در ترکیه به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری حلال نزدیک به 60درصد از گردشگران ترجیح می‌دهند در هتل‌هایی که به‌صورت حلال طراحی شده‌اند اقامت داشته باشند و 40درصد باقیمانده نیز از غذاهای حلال استفاده کرده‌اند و همین موضوع باعث شده تا کشورهایی مثل تایلند یا حتی استرالیا نیز به فکر ایجاد امکانات حلال برای گردشگران خود باشد تا از بازار میلیاردی گردشگران مسلمان بی‌بهره نمانند.

گردشگری رمضان و نسخه‌ای همگانی

تایلند، انگلستان، استرالیا و فرانسه نیز در زمینه توسعه گردشگری حلال گام‌هایی برداشته‌اند تا بتوانند هر روز بر تعداد گردشگران مسلمان خود بیفزایند. این کشورها با مهیا کردن امکان انجام فریضه‌های دینی مسلمانان در طول سفرهای‌شان و همچنین رعایت اصول تغذیه‌ آنها توانسته‌اند در بازار بسیار بزرگ جمعیت مسلمانان سراسر جهان موفق عمل کرده و گروه عمده‌ای از گردشگران مسلمان را به جاذبه‌های خود دعوت کنند. جالب این است که براساس اطلاعات و آمار سازمان جهانی گردشگری، توریسم حلال هر سال در حال رشد و گسترش میان کشورهای مختلف گردشگرپذیر جهان است چون بسیاری از گردشگران غیرمسلمان نیز علاقه‌مند به استفاده از خدمات حلال در این کشورها هستند.

رونق گردشگری شبانه

در انگلستان هر سال با فرارسیدن ماه مبارک رمضان بسیاری از هتل‌ها و البته رستوران‌هایی که ارتباطی با مسلمانان ندارند با رعایت اصول حلال و البته ارائه برخی خوراک‌های بومی کشورهایی مثل مصر، لبنان و امارات متحده عربی به جلب نظر گردشگران طی این دوران، به‌خصوص در وعده‌های اصلی سحر و افطار اقدام می‌کنند. اما کار به همین خوراک‌های نوستالژیک لذیذ ختم نمی‌شود چون این کشور برای باقی ساعات روز مسلمانان نیز برنامه‌های ویژه‌ای تدارک دیده تا بتواند از حداکثر درآمد حاصل از صادرات نامرئی خود بهره‌مند شود به این ترتیب که جشنواره‌های موسیقی مسلمانان و البته جشنواره‌های خرید مکمل لذت خوراک‌های محلی شده‌اند و تور کاملی برای مسلمانان روزه‌دار خواهند بود.

همچنین سال گذشته هنگام آغاز ماه مبارک رمضان خطوط هوایی امارات برای تمام پروازهای ورودی به امارات پکیج‌هایی تدارک دیده بود که مسافران هنگام ورود به سالن ترانزیت با توجه به زبان و مبداء پروازشان از سوی پرسنل فرودگاه تحویل می‌گرفتند. این پکیج‌ها حامل اطلاعاتی کامل از آداب روزه‌داری و ایام مبارک رمضانی همراه با وعده غذایی سبک برای افطار یا سحری آنها بود که همین امر استقبال زیادی را از سوی گردشگران غیرمسلمان به خود دید. قطر نیز چنین برنامه‌هایی برای ماه رمضان دارد. این درحالی است که براساس تحقیقات ارائه شده از سوی برخی مراکز گردشگری مانند سازمان گردشگری تایلند، یکی از مهم‌ترین سوژه‌های موفقیت در گردشگری رمضانی را می‌توان در گردشگری شبانه دید چون اکثر مسلمانان در این ایام برای عبادت و راز و نیاز با معبود خود به شب‌زنده‌داری به‌ویژه در برخی روزهای خاص عادت دارند و از همین موضوع یعنی درجه حرارت مناسب شب می‌توان بهترین استفاده را برای توسعه گردشگری داشت.

ایران گزینه‌ای فراموش شده

اما اگر از تمام موارد و امتیازات گردشگری رمضان یا بخشی از گردشگری حلال در سراسر دهکده جهانی بگذریم با کمی دقت درخواهیم یافت جایگاه ایران به‌عنوان کشوری اساسا حلال هنوز در فهرست کشورهای مطرح در گردشگری حلال جایگاه مناسبی به خود ندیده است درحالی‌که حداقل برای شیعیان سراسر دهکده جهانی که تعداد کمی هم ندارند ایران دارای چهار جاذبه اصلی بوده و از نظر گردشگری بین‌المللی به‌عنوان یکی از 10 کشور پرجاذبه برای گردشگران شناخته شده است.

مهسا مطهر، کارشناس ارشد بازاریابی گردشگری در این زمینه به «فرصت‌امروز» می‌گوید: گردشگران مسلمان به‌ویژه شیعیان از کشورهای اطراف همواره برای زیارت و تفریح به ایران سفر می‌کنند و مهم آن است که ما بتوانیم از دیگر نقاط جهان گردشگران مسلمان و غیرمسلمان را برای تجربه آداب و رسوم خود به داخل مرزها دعوت کنیم که این موضوع راهکاری ندارد مگر ایجاد انگیزه سفر در ذهن گردشگران دیگر نقاط جهان.

مطهر با تاکید بر معرفی دقیق و هدفمند آداب، رسوم و فرهنگ رمضانی ایران در بازارهای هدف تصریح می‌کند: گردشگران بین‌المللی امروزه برای درک واقعیت فرهنگ و آداب و سنن کشورهای مقصدشان حرکت می‌کنند و از آنجا که ایران نیز برای آنها تاکنون مقصدی ناشناخته باقی مانده است باید از این فرصت استفاده کرد تا تعداد گردشگران خارجی که برای بازدید از ایران چمدان می‌بندند، بیشتر شود. وی به تنوع آداب رمضانی در کشورمان اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر واقعا قصد توسعه گردشگری رمضانی را داریم باید با ارائه اطلاعات دقیق در دنیای حقیقی و مجازی نظر گردشگران خارجی را به این موضوع جلب کنیم و برای آنها سوژه خلق کنیم تا پس از دوره‌ای شاهد حضور خارجی‌ها در مکان‌های موردنظر باشیم. هرچند ایجاد شرایط ثبت ملی و بین‌المللی این آداب در ماه مبارک رمضان می‌تواند نخستین گام باشد.