قیمت خودرو در اوایل سال ۱۴۰۳ به طور میانگین ۵۰ میلیون تومان در کارخانه افزایش می یابد

به گزارش فرصت امروز به نقل از اقتصاد ۲۴، طبق توافق «صمت» و خودروسازان، قیمت خودرو ها از این پس طبق فرمول «هزینه تولید به علاوه ۲.۵درصد سود» محاسبه خواهد شد. محاسبات نشان می دهد با اعمال فرمول جدید، قیمت کارخانه ای خودرو در اوایل سال ۱۴۰۳ به طور میانگین ۵۰ میلیون تومان افزایش می یابد.

به گزارش دنیای اقتصاد، با اعمال فرمول جدید قیمت گذاری خودرو که به تایید شورای رقابت نیز رسیده، قیمت خودرو های داخلی به طور میانگین ۵۰ میلیون تومان بالا می رود. بنابر توافق صورت گرفته بین وزارت صمت، خودروسازان و قطعه سازان، قیمت خودرو ها از این پس طبق فرمول «هزینه تولید به علاوه ۲.۵ درصد سود» محاسبه می شود، فرمولی که در صورت اجرای صحیح می تواند ایران خودرو و سایپا را از زیاندهی خارج کند. خودروسازان بزرگ کشور در صورت های مالی خود خبر از زیان انباشته ۱۷۴ هزار میلیارد تومانی تا پایان آذر امسال داده اند، ضمن آنکه زیان ۹ ماه امسالشان نیز به ۲۸ هزار میلیارد تومان رسیده است.

به گفته خودروسازان، زیاندهی آن ها ریشه در قیمت گذاری دستوری دارد، سیاستی که از اوایل دهه ۹۰ آغاز شد و همچنان نیز ادامه دارد. خودروسازان می گویند در این سال ها نهاد تنظیم گر (به خصوص شورای رقابت) قیمت های منصفانه ای برای محصولات آن ها لحاظ نکرده و نرخ های دستوری معمولا حتی هزینه تولید را نیز پوشش نداده اند و طبعا سودی هم در کار نبوده است. به واسطه همین استدلال، خودروسازان سیاستگذار و سیاست قیمت گذاری دستوری را مقصر اصلی زیان انباشته ۱۷۴ هزار میلیارد تومانی خود می دانند. هر چند مدل مطلوب خودروسازان برای قیمت گذاری محصولاتشان، سپردن قیمت به نظام عرضه و تقاضاست (آزادسازی قیمت)، اما سیاستگذار فعلا و به دلایل اقتصادی و اجتماعی، زیر بار اجرای آن نمی رود.

چون خودرو در لیست کالا های انحصاری قرار دارد، امکان آزادسازی قیمت این کالا (تا وقتی از لیست مورد نظر خارج نشود) وجود ندارد، مگر آنکه نهاد هایی مانند شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا حکم آزادسازی بدهند. از جنبه اجتماعی نیز با توجه به حساسیت بالای افکار عمومی روی قیمت خودرو، سیاستگذار جسارت لازم و کافی برای عبور از قیمت دستوری ندارد.

هر چند طی یک دهه گذشته «آزادسازی قیمت» دو بار تست شد، با این حال سیاستگذار خیلی زود عقب نشینی کرد و باز هم سیاست دستوری روی کار آمد. در حال حاضر نیز این سیاست همچنان ادامه دارد، منتها وزارت صمت اولا به صراحت اعلام کرده موافق این شیوه قیمت گذاری نیست و ثانیا فرمول تعیین قیمت نیز تغییر کرده است.

عباس علی آبادی که از اواخر خرداد امسال سکان هدایت وزارت صمت را به دست گرفت، بار ها اعلام کرده این وزارتخانه میلی به تعیین دستوری قیمت خودرو ندارد و حتی تلویحا از آزادسازی هم صحبت به میان آورده است. با این حال، فعلا خبری از آزادسازی قیمت خودرو نیست و حتی طرح فروش ۱۲۰ هزار دستگاه محصول مازاد خودروسازان در حاشیه بازار نیز بایگانی شده است. در این طرح قرار بود خودروسازان اگر حداقل ۱۲۰ هزار دستگاه مازاد بر تعهدات خود در سامانه یکپارچه تولید کردند، آن ها را در حاشیه بازار (با قیمتی معادل پنج درصد زیر قیمت بازار آزاد) به فروش برسانند. این طرح فعلا بایگانی شده و بسیار بعید است حداقل تا قبل از برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند سال جاری، به اجرا دربیاید.

این طرح به علاوه «تغییر فرمول قیمت گذاری» ازجمله راهکار هایی هستند که سیاستگذار چندی پیش در راستای بهبود وضع نقدینگی خودروسازان بزرگ و همچنین پرداخت بخشی از مطالبات قطعه سازان، تعیین کرد. در نشستی که اوایل آذر امسال بین مسوولان وزارت صمت، خودروسازان و قطعه سازان برگزار شد، طرفین سر اجرای اقداماتی از جمله انتشار اوراق، فروش خودرو های مازاد در حاشیه بازار و تغییر فرمول قیمت گذاری به توافق رسیدند.

در فرمول جدید، قیمت خودرو شامل «هزینه تولید» به علاوه «۲.۵ درصد سود» است؛ بنابراین خودروسازان نه تنها دیگر زیان نخواهند داد، بلکه کسب سود هم خواهند کرد، البته مشروط بر اینکه سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان (مسوول جدید قیمت گذاری خودرو) هزینه تولید خودرو ها را تمام و کمال بپذیرد. گفته می شود این فرمول پیش تر هم به نوعی اجرا می شده، با این تفاوت که طبق ادعای خودروسازان، نهاد قیمت گذار هزینه تولید خودرو ها را کمتر از آنچه بود، محاسبه می کرد.

خودروسازان می گویند نهاد های تنظیم گر (به ویژه شورای رقابت که تا همین چندی پیش اختیار تعیین قیمت خودرو ها را داشت و آن را به وزارت صمت واگذار کرد) زیر بار هزینه تمام وکمال تولید خودرو ها نمی رفت و به همین دلیل، قیمت های اعلامی توأم با زیان بودند. حالا، اما تصور می شود با سپردن قیمت گذاری به وزارت صمت، فرمول «هزینه تولید به علاوه سود» بتواند خودروسازان را از زیان تولید خارج کند، زیرا احتمالا وزارت صمت رفتار مهربانانه تری نسبت به شورای رقابت در پذیرش هزینه تولید شرکت های خودروساز خواهد داشت؛ بنابراین هرچند تغییر فرمول قیمت گذاری هرگز جذابیت آزادسازی قیمت را برای خودروسازان ندارد، با این حال اگر به شکلی صحیح اجرا شود، حداقل نفع آن برای دو خودروساز بزرگ کشور، خروج از زیان است.

به عبارت بهتر، تعیین قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا بر اساس فرمول جدید (و با فرض پذیرش تمام و کمال هزینه های تولید) سبب می شود روند زیاندهی شان متوقف شود و آن ها خودرو های تولیدی را توأم با سود به فروش برسانند. طبعا اگر سیاستگذار اجازه فروش خودرو در حاشیه بازار را می داد، خودروسازان نفع بسیار بالاتری می بردند، زیرا می توانستند خودرو های خود را با قیمت های نزدیک به بازار بفروشند. بااین حال، فروش خودرو در حاشیه بازار فعلا طرحی بایگانی شده به حساب می آید و باید منتظر ماند و دید آیا سیاستگذار در آینده آن را اجرایی خواهد کرد؟

قیمت آینده شش خودروی اصلی

اما اعمال فرمول جدید، قیمت محصولات ایران خودرو و سایپا را چقدر بالا خواهد برد؟ هر چند برای پاسخ دقیق به این پرسش باید منتظر اجرای فرمول موردنظر توسط سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان باشیم، با این حال، با در نظر گرفتن آخرین لیست مربوط به هزینه تولید خودرو ها و جای گذاری آن ها در فرمول مورد نظر، می توان حدود قیمت ها را مشخص کرد.

در حال حاضر سازمان حمایت به نمایندگی از وزارت صمت مسوول بررسی هزینه تولید خودرو های داخلی و تعیین قیمت های جدید است، با این حال فعلا خبری مبنی بر اینکه این سازمان بخواهد نرخ های جدید را تعیین و ابلاغ کند، به گوش نمی رسد. این احتمال هست که تعیین قیمت خودرو بر اساس فرمول جدید، به انتهای امسال (بعد از انتخابات مجلس شورای اسلامی) یا اوایل سال آینده موکول شود.

با توجه به این احتمال، در گزارش امروز قیمت آینده محصولات ایران خودرو و سایپا را بر اساس فرمول جدید، محاسبه کرده ایم؛ قیمت هایی که البته الزاما دقیق و قطعی نیستند، اما احتمالا در همین محدوده خواهند بود. برای پیش بینی قیمت های جدید، دو فرض را لحاظ کرده ایم. نخست اینکه سازمان حمایت هزینه های تولید خودروسازان را تمام و کمال بپذیرد، چه آنکه در این صورت، چیزی به اسم سود واقعا نصیب خودروسازان خواهد شد.

فرض دوم نیز این است که هزینه تولید مورد محاسبه توسط سازمان حمایت همانی باشد که در صورت های مالی ارائه شده به بورس توسط خودروسازان، آمده باشد. بنابراین، هزینه تولید شش خودروی منتخب (شامل دنا، رانا، پژو، سمند، شاهین و گروه X ۲۰۰) در این گزارش را ارقامی در نظر گرفته ایم که خودروسازان در آخرین صورت های مالی خود به بورس ارائه داده اند. نکته دیگر اینکه قیمت های محاسبه شده به صورت خام هستند، بنابراین قیمت نهایی (برای مصرف کننده) پس از اعمال سایر هزینه ها مشخص می شود، پس بالاتر از نرخ های محاسبه شده در این گزارش خواهند بود.

ابتدا از دنا شروع کنیم، خودرویی که بیشترین هزینه تولید را بین شش محصول منتخب به خود اختصاص داده است. طبق اعلام ایران خودرو، مبلغ بهای تمام شده تولید دنا ۴۴۰ میلیون تومان است، حال آنکه این خودرو ۳۶۹ میلیون تومان فروخته می شود؛ بنابراین طبق فرمول جدید، قیمت دنا به ۴۵۱ میلیون تومان می رسد، یعنی ۸۲ میلیون تومان بیش از قیمت فعلی.

دیگر محصول ایران خودرو به نام رانا، هزینه تولید ۳۰۲ میلیون تومانی روی دست ایران خودرو می گذارد، حال آنکه قیمت دستوری آن ۲۴۲ میلیون تومان است. با توجه به فرمول جدید، قیمت کارخانه ای رانا در سال ۱۴۰۳ به ۳۰۹ میلیون تومان خواهد رسید؛ بنابراین رانا افزایش قیمتی ۶۷ میلیون تومانی را در درب کارخانه تجربه می کند. سمند نیز که ایران خودرو هزینه تولید خام آن را ۳۱۵ میلیون تومان اعلام کرده، ۲۷۲ میلیون تومان قیمت گذاری شده است. با اعمال فرمول جدید، قیمت کارخانه ای سمند به ۳۲۳ میلیون تومان می رسد. با این حساب، سمند در منوی جدید، افزایش قیمتی ۵۱ میلیون تومانی خواهد داشت.

اما ایران خودرویی ها هزینه تولید متوسط خانواده پژو را ۳۲۰ میلیون تومان اعلام کرده اند، حال آنکه قیمت دستوری میانگین این محصول ۲۶۱ میلیون تومان است. با اعمال فرمول جدید، ایران خودرویی ها می توانند محصولات خانواده پژو را به طور متوسط با قیمتی معادل ۳۳۰ میلیون تومان بفروشند؛ بنابراین پژو در منوی جدید، افزایش قیمت ۶۹ میلیون تومانی خواهد داشت.

در بین محصولات سایپا میانگین هزینه تولید خانواده X ۲۰۰ (شامل کوئیک، تیبا و ساینا) ۲۳۵ میلیون تومان اعلام شده است. این در حالی است که قیمت میانگین فروش این خانواده ۲۱۳ میلیون تومان است؛ بنابراین با توجه به فرمول جدید، سایپا می تواند این خانواده را با متوسط قیمت ۲۴۱ میلیون تومان به فروش برساند، یعنی ۲۸ میلیون تومان بیش از قیمت فعلی. در نهایت شاهین که طبق اعلام سایپا هزینه تولید ۳۶۵ میلیون تومانی دارد و نرخ دستوری آن ۳۴۵ میلیون تومان است، با فرمول جدید رشد قیمت ۲۹ میلیون تومانی را تجربه خواهد کرد. در منوی جدید، قیمت شاهین به ۳۷۴ میلیون تومان خواهد رسید.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی