تاثیر طرح اخذ عوارض بر تولید و قیمت خودرو در آینده

براساس بند «چ» تبصره ۶ لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، وزارت راه و شهرسازی مکلف است با استفاده از ابزارهای هوشمند از کلیه وسایل نقلیه (به استثنای وسایل نقلیه عمومی دارای صورت وضعیت و بارنامه با پلاک عمومی) که در بزرگراه های شریانی تردد می کنند، بر مبنای میزان پیمایش به ازای هر کیلومتر و براساس نوع خودرو با تصویب هیات وزیران عوارض دریافت کرده و به حساب سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای نزد خزانه داری کل کشور واریز کرده تا در قالب بودجه سالانه، پس از مبادله توافق نامه با سازمان برنامه و بودجه کشور صرف توسعه، بهسازی، نگهداری ایمن سازی و هوشمند سازی جاده های کشور شود. صدور مفاصا حساب جرایم رانندگی موکول به تسویه این عوارض است. در ادامه به بررسی بیشتر این بند از لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ می پردازیم.

۹۰ درصد حمل ونقل کشو، زمینی است!

طبق اعلام سردار تیمور حسینی، جانشین رئیس پلیس فراجا سالانه بیش از ۶۰۰ میلیارد کیلومتر پیمایش از طریق بیش از ۵۲ میلیون راننده به وسیله ۳۹میلیون خودرو در سطح جاده ها و راه های شهری و روستایی کشور انجام می شود. حمل ونقل کشور در بخش زمینی حدود ۹۰درصد کل جابه جایی ها را به خود اختصاص داده است و ۱۰درصد باقیمانده با حمل ونقل ریلی، هوایی و دریایی است.

با توجه به حجم بالای استفاده از حمل ونقل زمینی در کشور و پیش نیاز آن برای توسعه بیشتر در همه سطوح، اهمیت موضوع حمل ونقل، زیرساخت ها و ابعاد آن بسیار موردتوجه است.

همچنین قابل ذکر است ۹۳درصد کالاهای ضروری کشور و ۸۲درصد مسافران به وسیله حمل ونقل جاده ای جابه جا می شوند. از طرفی در نیمه نخست سال جاری ۱۰هزار و ۷۲۰ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند و این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که آمار تلفات ۹ هزار و ۹۰۴ نفر بود، ۸.۲ درصد افزایش یافته است.

باید در نظر داشت که سه عامل انسان، خودرو و راه در بروز تصادفات اثر گذار هستند و با وجود اینکه عامل انسانی بیشترین سهم را در بروز حوادث رانندگی دارد، توجه به دو بخش دیگر نیز به سهم خود در کاهش حوادث و تلفات رانندگی موثر بوده که البته این امر، مستلزم صرف هزینه و اختصاص بودجه های لازم است. بودجه ای که بخشی از آن قرار است سال آینده و براساس بند چ تبصره ۶ لایحه بودجه سال ۱۴۰۳، از محل دریافت عوارض از کلیه وسایل نقلیه که در بزرگراه های شریانی تردد می کنند، تامین شود.

نوع خودروها نیز در محاسبه عوارض آزادراهی موثر است

با توجه به تبصره منتشرشده، وزارت راه و شهرسازی باید ابزارهای هوشمندی را در بزرگراه های شریانی کشور نصب کند که احتمالا با این ابزارها به محاسبه دقیق مسافت طی شده توسط خودروها خواهد پرداخت. هنوز مشخص نیست میزان پیمایش خودروها دقیقا به چه صورت محاسبه می شود و باید منتظر اطلاعات بیشتر درباره این طرح پیشنهادی باشیم؛ اما قطعا هرچه مسافت بیشتری طی کرده باشید، باید عوارض بیشتری پرداخت کنید.

نوع خودروها نیز در محاسبه عوارض آزادراهی، تاثیرگذار خواهد بود. فعلا مشخص نیست منظور از نوع خودروها چیست؟ می توان این گونه پیش بینی کرد دولت قصد دارد از خودروهای گران تر عوارض بیشتری دریافت کند.

همچنین این احتمال وجود دارد که خودروهای فرسوده و آلاینده نیز عوارض بیشتری بپردازند. در قسمت آخر این تبصره نیز ذکرشده که رانندگان فقط در صورتی می توانند مفاصاحساب جرایم رانندگی خود را دریافت کنند که بدهی عوارض آزادراهی خود را بپردازند.

در هر صورت، این ها تمام اطلاعاتی هستند که تاکنون از این طرح پیشنهادی داریم و تا زمان انتشار جزئیات بیشتر درباره این تبصره نمی توان اظهارنظر دقیق تری کرد. اما قطعا باید منتظر باشیم تا عوارض آزادراهی در سال آینده با افزایش چشمگیری مواجه شود.

چرا مردم ترجیح می دهند با خودرو سواری تردد کنند؟

دبیر انجمن خودروسازان درباره ماهیت طرح اخذ عوارض از خودروها براساس تبصره لایحه بودجه سال آینده گفت: اگر به اندازه کافی وسایل حمل ونقل عمومی برای مردم فراهم شده بود، در چنین شرایطی اخذ عوارض از خودروها مشکلی نداشته و اصولی بود؛ اما کشور ما در حال حاضر زمینه اجرای این طرح را ندارد.

احمد نعمت بخش همچنین درباره تاثیر اخذ عوارض خودرو بر هزینه های زندگی مردم افزود: در شرایط حاضر اخذ عوارض از خودروهای شخصی، فشار مضاعف بر دوش مردم است. وقتی حمل ونقل برون شهری سهم ۷درصدی دارد یعنی ۹۳درصد مردم مجبورند از خودرو شخصی برای جابه جایی استفاده کنند.

دبیر انجمن خودروسازان در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر طرح اخذ عوارض بر تولید و قیمت خودرو در آینده، عنوان کرد: هنوز برای پیش بینی درباره تولید و قیمت خودرو در نتیجه اجرای این طرح زود است. اگر تسهیلات برای حمل ونقل عمومی فراهم می شد، می توانستیم بگوییم که تقاضا برای خودروهای سواری کاهش پیدا می کند و باید با احتیاط بیشتری تولید داشته باشیم.

همچنین برخی کارشناسان معتقدند درحال حاضر به دلیل وضعیت نابسامان حمل ونقل عمومی، مردم ترجیح می دهند با خودرو سواری و شخصی تردد کنند، بنابراین هرکس توانش را دارد، سعی می کند خودرو سواری یا حتی یک موتورسیکلت تهیه کند.

از این رو اجرای طرح اخذ عوارض از خودروها باعث کاهش تولید خودرو یا کاهش نیاز مردم به خودرو نخواهد شد. در کشورهای دیگر این طرح اجرا می شود و از طریق این عوارض، حمل ونقل عمومی را توسعه می دهند؛ اما در ایران به هر دلیلی تاکنون این طور نبوده است، پس اثر این طرح احتمالا بیشتر باعث افزایش هزینه های زندگی مردم می شود.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی