به صورت کلی در صنعت ساختمان سازی و دیگر صنایع ساخت وساز، برای تحمل میزان تنش های حاصل از لنگر خمشی و نیروی برشی، از تیرآهن استفاده می شود. کاربرد اصلی تیرآهن، بیشتر در حوزۀ ساختمان سازی بوده و توجه به استانداردهای اولیه تیرآهن در ساخت وساز بسیار مهم و ضروری است.
تیرآهن به طورکلی جزء یکی از مهم ترین و درعین حال ضروری ترین پروفیل های ساختمانی است که اکثراً در پروژه های عمرانی و ساخت وساز از آن استفاده می شود. نخستین نوع تیرآهن توسط یک شرکت آمریکایی ساخته شد و از آن برای ساخت وسازهای بسیار مهمی مثل پل سازی، پروژه های غول آسا (آسمان خراش ها و برج های مرتفع) و ... استفاده کردند. تیرآهن نیز همانند دیگر مواد و مصالح ساختمانی، دارای چندین نوع استاندارد گوناگون بوده و در ساخت و طراحی تیرآهن، بایستی این نوع استانداردها رعایت شود. تیرآهن بیشتر در سازه های فلزی و بتنی استفاده خواهد شد؛ همچنین در ساختمان سازی به عنوان تیر اصلی (شاه تیر) و تیرهای فرعی نیز استفاده می شود. بایستی گفت تیرآهن ها نیز مانند دیگر محصولات فولادی، از شمش های فولادی ساخته می شوند؛ تولید و ساخت تیرآهن غالباً در سه مرحله اصلی زیر اتفاق می افتد:
در بخش زیر دو اصطلاح بسیار رایج در ارتباط با ساختار تیرآهن بیان خواهد شد:
همان طور که در بخش های فوق گفته شد، تیرآهن یکی از مهم ترین مقاطع فولادی در حوزۀ ساختمان سازی است. در بخش زیر به انواع مزیت های استفاده از تیرآهن در حوزه ساخت وساز پرداخته خواهد شد:
در ادامه، به طورکلی به مهم ترین عیب های استفاده از تیرآهن نیز اشاره خواهد شد:
مهم ترین موضوع این نوشته اشاره به استانداردهای اولیه تیرآهن در ساخت و ساز است.
در بازار کشور بیشتر از استاندارد IPE استفاده می شود و این نوع استاندارد کارشده در تیرآهن، یکی از معروف ترین مقاطع فولادی در صنعت ساختمان سازی را می سازد. IPE از استانداردهای بسیار معروف تیرآهن در اروپا و ایران بوده و به همین علت اکثر نقشه های ساختمانی با این نوع استاندارد طراحی می شوند. وزن سبک این نوع تیرآهن در کنار پایداری خمشی عالی آن، این نوع تیرآهن را به یکی از پرکاربردترین نوع های تیرآهن در سازه تبدیل می کند. این نوع تیرآهن بیشتر در ارتفاع 80 الی 600 میلی متر ساخته می شود.
این نوع تیرآهن دارای استاندارد کشورهای چین و روسیه بوده و بر روی آن حرف I درج می شود. امروزه در کشور به علت وجود انواع مختلف تحریم ها، استانداردهای تیرآهن وارداتی معمولاً از نوع INP است. این نوع تیرآهن ها معمولاً در بازه ی 60 الی 800 میلی متر به بازار عرضه می شوند و دارای یکسری لبه های گرد شکل می باشند.
تیرآهن IPB یکی دیگر از استانداردهای تیرآهن در کشور است که با نام تیرآهن هاش نیز شناخته می شود. ارتفاع این نوع تیرآهن بین 100 الی 900 میلی متر بوده و در مقایسه با دیگر تیرآهن ها، دارای بال های عریض تری است. این نوع تیرآهن از لحاظ میزان وزن و ابعاد در گروه های مختلفی طبقه بندی می شود که در بخش زیر به آن پرداخته خواهد شد:
این نوع تیرآهن عمداً به علت وزن بسیار کم، در پل سازی و ساختمان استفاده می شود. این نوع تیرآهن از طریق برش دادن و جوش دادن دو تیرآهن IPE به هم تشکیل می شود. وجود حفره ها در ساختار نهایی این نوع تیرآهن، علت نام گذاری (لانه زنبوری) آن است.
از استانداردهای رایج و اصلی در ارتباط با وزن تیرآهن، استاندارد اشتال یا همان جدول اشتال است. این نوع جدول در اصل نشان دهندۀ انواع استانداردهای اولیه تیرآهن در ساخت وساز بوده و استاندارد وزن تیرآهن به صورت کلی در جدول اشتال تیرآهن آورده شده است. جدول اشتال همچنین به عنوان یک نوع جدول پرکاربرد و اساسی برای مهندسین و معماران ساختمان در نظر گرفته می شود. جدول اشتال به صورت کلی مشخصاتی از قبیل مقاطع فولادی نورد شده مثل سطح مقطع پروفیل، اساس کلی مقطع، شعاع ژیراسیون و وزن تیرآهن را تعیین می کند. در ایران، کارخانه ذوب آهن اصفهان معمولاً سنگین ترین نوع تیرآهن را تولید می کند و ازنظر میزان وزن و حجم، نزدیک ترین وزن را به جدول اشتال داشته و به همان نسبت دارای استحکام بالاتری نیز است.
در هنگام خرید هر نوع مقاطع فولادی از جمله تیرآهن توجه به استانداردهای اولیه تیرآهن در ساخت وساز بسیار مهم و ضروری است. از دیگر نکات و معیارهای قابل توجه در هنگام خرید تیرآهن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
برای خرید و مشاهده آخرین قیمت تیرآهن، افراد می توانند به این آدرس pivan.co مراجعه نمایند و از جدیدترین شرایط فروش تیرآهن آگاه شوند.
تیرآهن ها به صورت کلی بر حسب استانداردهای گوناگونی ساخته و به بازار عرضه می شوند. از استانداردترین تیرآهن ها در ساخت وساز می توان به تیرآهن های IPE، INP، IPB و تیرآهن لانه زنبوری اشاره نمود. هرکدام از استانداردهای فوق اساساً دارای یکسری ویژگی و کاربردهای منحصربه فرد خود می باشند و از آن ها در مکان های مختلفی استفاده می شود. جدول اشتال نیز یک از اصلی ترین جداول برای مشخص نمود میزان وزن انواع تیرآهن است.
در آخر لازم به ذکر بوده که بهتر است برای خرید محصولات فولادی و انجام پروژه های بزرگ، از طریق مراکز معتبر اقدام نمایید؛