چگونه زعفران را به صورت گلخانه ای کشت کنیم؟

یکی از روش هایی که امروزه جایگزین روش سنتی شده است کشت گلخانه ای زعفران است که به دو صورت کشت ایروپونیک ( هوا کشت ) کشت هیدروپونیک یا اب کشت انجام می شود که هر یک معایب و مزایایی برای کشاورزان دارد. کشت گلخانه ای در کشور های پیشرفته ای مانند اسپانیا , امارات , ترکیه , هندوستان , چین و .. انجام میشود زیرا سود حاصل از صادرات زعفران زیاد است و در کشت گلخانه ای قابلیت کشت در اکثریت مناطق فراهم می شود. در این مقاله به نقل از دهکده موفقیت گذری کوتاه به کشت گلخانه ای زعفران خواهیم زد.

مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران

 کشت زعفران گلخانه ای به طور کلی مزایای زیاد دارد از جمله :

• کم کردن هدر رفت اب و کاهش مصرف اب ( که در کشور های کم اب بسیار مورد توجه و حائز اهمیت است )
• نظارت بیشتر و بهتر روی پیاز زعفران به دلیل در دسترس بودن پیاز ها
• کشت تناژ بیشتری پیاز در مساحت کمتر نسبت به کشت سنتی
• کاهش ریسک برداشت زعفران 
• قابلیت انجام کشت در اکثر مناطق کشور
• قابلیت نتظیم رطوبت و نور
• افزایش کیفیت زعفران به دلیل دوری از نور مستقیم 
• جلوگیری از خسارت های احتمالی در زمستان مانند سرمازدگی و باران

علاوه بر تمام موارد گفته شده کشت زعفران در گلخانه معایبی هم دارد مانند :

• بالا بودن هزینه های اولیه و تجهیزات مورد نیاز
• نیاز به زمین برای انتقال پیازها
•  نیاز به خرید پیاز با وزن بالاتر و درنتیجه هزینه بیشتر 
• وقت و نیروی کار بیشتری به نسبت کشت سنتی 

با این وجود کشت گلخانه ای زعفران در مناطقی که محدودیت اب و هوایی , محدودیت زمین برای کشت و کم اب توصیه می شود به دلیل اینکه در کشت گلخانه ای قابلیت تنظیم نور ورودی به محیط گلخانه و رطوبت و دمای داخل گلخانه را داریم و همانطور که اشاره شد کشت گلخانه ای نیاز به اب کمی دارد و قابل اجرا در مناطق کم اب است.

تجهیزات لازم برای کشت گلخانه ای زعفران 

• سالن کشت گلخانه ای 
• کولر
• فن
• بخاری
• فوگر یا مه پاشی برای رساندن مواد مغذی به پیاز ها
• تایمر
• طبقه ( میتوان از طبقه های چوبی , فلزی , پلاستیکی استفاده کرد که پیشنهاد میشود از طبقات چوبی استفاده شود به دلیل استحکام و طول عمر بیشتر )
• زمین برای کشت خاکی بعد از تکمیل فرایند گلدهی زعفران
•  پیاز زعفران درشت

 مراحل کشت گلخانه ای زعفران

مهم ترین و اساسی ترین مورد در کشت گلخانه ای تهیه پیاز زعفران مناسب می باشد. بهتر است پیاز زعفران در بازه زمانی اواسط خرداد تا اواخر مرداد خریداری شوند. در هنگام خرید پیاز باید به نکاتی از قبیل وزن پیاز و سلامت آنها را مورد توجه قرار دهید. توجه داشت پیاز زعفران برای کشت گلخانه ای باید درشت باشند و وزن ان ها باید بالای 15 گرم باشند اگر وزن پیاز کمتر از این مقدار باشد تولید و بازدهی شما کاهش پیدا خواهد کرد

پیش از انتقال پیازها به گلخانه ابتدا محیط گلخانه را ضد عفونی کرده و محیط را برای انتقال اماده میکنیم. محیط گلخانه را در بازه ی زمانی تیر تا شهریور ماه باید به دور از هرگونه نور و رطوبت نگه داری کنیم. زیرا اگر این دو عامل با هم در محیطی که پیازهای زعفران قرار دارند فراهم شود خواب تابستانه پیاز ها از بین می رود و باعث رشد و گلدهی زودرس میشود.

برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید می توان از تور شید گلخانه ای استفاده کرد. نکته حائز اهمیت در نگهداری پیازهای خریداری شده این است که باید انها را در دمای 27-23 درجه سانتیگراد بالای صفر تا شهریور ماه نگه داری کرد.

قبل از قرار دادن پیازهای زعفران در طبقه های کشت لازم است که پوشال های اضافی دور آنها و همچنین تکمه های زیرین جدا شوند. سپس انها را در محلولی حاوی افت کش و کنه کش قرار می دهیم تا ضد عفونی شوند. پس از گذشت 20 ثانیه که پیاز ها ضدعفونی شدند لازم است اجازه دهیم تا کاملا خشک شوند.

پس از انجام این فرایند ها نوبت به ان می رسد که پیاز ها را در طبقاتی که تعبیه کرده ایم بچینیم و به قفسه های گلخانه منتقل کنیم. در این زمان دمای هوا باید روی 25-23 درجه سانتیگراد تنظیم شود و رطوبت هوا را به 80 درصد برسانیم.  توجه داشته باشید که پیازها نباید با اب تماسی داشته باشند. به دلیل اینکه هرگونه تماس پیاز با اب معایب زیادی از قبیل رشد ریشه گیاه و کاهش توان گیاه در گلدهی، پوسیدگی پیاز، انتقال بیماری های مختلف به پیاز به همراه دارد.

در مهرماه خواب تابستانه گیاه به پایان می رسد و زعفران شروع به رشد میکند. در کنار جوانه های اصلی گیاه تیج یاجوانه های فرعی نیز رشد میکنند که باید انهارا جدا کرد زیرا وجود انها باید کاهش گلدهی جوانه اصلی می شود.

پس از رشد تمامی پیازها دما را به 17 درجه سانتیگراد تغییر می دهیم که دمای مناسب برای گلدهی است به محض روییدن اولین گل برداشت زعفران اغاز می شود و تا 15-10 روز ادامه پیدا میکند تا تمامی پیاز ها گل بدهند. هر پیاز بین 14-12 گل می دهد.

نکته مورد تاکید آن است که پاکسازی گل ها و چیدن انها باید روزانه انجام شود و اجازه ندهید گل ها مدت زیادی روی گیاه باقی بمانند.

با به اتمام رسیدن مدت گلدهی زمان ان فرا می رسد ک گیاه را به زمینی که از قبل تعبیه کرده اید انتقال بدهید در حین انتقال مراقب برگ های پیاز باشید تا اسیبی نبینند خاک زمین مناسب برای زعفران بهتر است شنی – رسی باشد.

بعد از انتقال گیاه به زمین مواد مغذی مورد نیاز ان از طریق ابیاری و یا محلول پاشی در اختیارش قرار میگیرد نکته بسیار مهمی که در این بخش از کشت گلخانه ای وجود دارد این است که هیچگونه علف هرزی در زمین وجود نداشته باشد زیرا علف های هرز مواد مغذی را جذب کرده و اجازه نمیدهند این مواد به گیاه برسد و درنتیجه سال پیش رو نتیجه خوب و مطلوبی از کشت زعفران نخواهید گرفت پس ابتدا زمین را عاری از هرگونه علف هرز کرده سپس محلول پاشی یا ابیاری انجام دهید.