ظروف پیرکس، از تولید تا صادرات، چالش ها و راه کار ها

حدود 3500 سال پیش در بین النهرین و مصر باستان، شیشه ماده ای جدید و قیمتی محسوب می شد به طوریکه تنها برای بناهای مهم کاخ ها و برای نشان دادن شکوه و عظمت ساختمان ها و شاهزادگان به کار می رفت. در ایران نیز استفاده از صنعت شیشه سازی در دوران پارت ها و ساسانیان رواج بسیاری داشته و حتی در دوره هایی به عنوان زیورآلات کاربرد داشته است.

همانطور که اشاره شد شیشه در دوره ها و زمان های مختلف مورد استفاد قرار می گرفته و در گذر زمان دچار سیر تحول فراوانی در ساختار و ترکیبات خود شده است که سبب شده تا امروزه این محصول را در انواع گوناگون و کاربردهای متفاوت اعم از معماری و یا ظروف ببینیم.

بوروسیلیکات که امروزه با نام تجاری پیرکس نیز شناخته می شود یکی از تولیدات بدست آمده از شیشه است که در صنایع مختلف همچون آزمایشگاه ها، الکترونیک، لوازم خانگی و یا تلسکوپ ها کاربردهای فراوانی دارد. ویژگی های مثبتی همچون مقاومت در برابر تغییرات حرارتی، سختی و پایداری شیمیایی سبب گردیده است تا پیرکس با استقبال بیشتری نسبت به شیشه ی معمولی روبرو گردد. از دیگر مزیت های ارزشمند بوروسیلیکات این است که در هنگام گرم و سرد شدن کمتر منبسط و منقبض می شود. در نتیجه در صورت تغییرات سریع دما شکسته نمی شود. در مقاله ای با عنوان بررسی مزایا و معایب ظروف پیرکس در این لینک به بررسی اجمالی این موضوع پرداخته شده است ، که می تواند به عنوان راهنمای خرید جامعی به شمار رود. 

تاریخچه پیرکس

جسی لیتلتون کارمند شرکت " The Corning Glass" با اضافه کردن دو ماده سیلیکا و اکسید بارون توانست محصولی از شیشه معمولی را تولید کند که دارای ضریب انبساطی حرارتی بسیار پایین بود. این ماده مقاومت بسیار خوبی در برابر شوک های حراراتی از خود نشان داد. خواص منحصر به فرد این محصول باعث شد تا خیلی زود جای خود در بازار آمریکا باز کند. خواصی مانند عدم تغییر رنگ، عدم واکنش پذیری با مواد موجود در غذا (مانند چدن)، عدم جذب بو پس از پخت و پز (مانند سرامیک و سفال). پس از آن این شرکت از قابلیت های کارخانه "Charleroi" استفاده نمود و بیش از 150 الگوی مختلف ظروف پیرکس از قبیل کاسه، بشقاب، ظروف یخچال و ظروف آشپزخانه دیگر را در شکل ها و اندازه های مختلف تولید کرد. در زمان جنگ جهانی نیز، دانشمندان آلمانی دریافتند که مواد پیرکس جدید نیازهای آن ها را در رابطه با لوله های آزمایش و دیگر ظروف شیشه ای آزمایشگاهی برآورده می کند.

ساختار ظروف تولیدی پیرکس

برای درک اینکه چرا پیرکس منحصر به فرد است، درک ماهیت خود شیشه اهمیت دارد. شیشه حالتی از ماده است که دارای خاصیتی شبیه به جامدات کریستالی و مایعات است. در سطح ماکروسکوپی، این ماده مانند جامدات به نظر می رسد. سفت است و وقتی از ظرف خارج می شود به صورت یک تکه باقی می ماند.

با این حال، در سطح مولکولی، بیشتر شبیه مایعات هستند. در جامدات کریستالی، مولکول ها به شکل منظمی قرار می گیرند. در مایعات به طور تصادفی مرتب می شوند. این چیدمان تصادفی نیز از ویژگی های شیشه می باشد. حرارت ساختار مولکولی منظم را می شکند و آنها را در حالت بی نظمی قرار می دهد. هنگامی که مواد ذوب شده سرد می شوند، مولکول ها قبل از اینکه بتوانند در ساختار کریستالی منظم اصلاح شوند، در جای خود قفل می شوند. دانشمندان در تلاش برای ایجاد ترکیب شیشه ای بودند که مقاومت حرارتی بالایی داشته باشد. بنابراین دریافتند که ترکیبات شیشه ای با بور را می توان بدون شکستن در دمای بالا گرم کرد. بور که پنجمین عنصر در نمودار تناوبی است، توانایی منحصر به فردی در ایجاد انواع پیوندهای شیمیایی دارد. و هنگامی که با اکسیژن پیوند برقرار می کند، می تواند ساختار سه بعدی قوی ایجاد کند. در ترکیب شیشه ای، این استحکام اضافی، مقاومت حرارتی و شیمیایی به آن می دهد که در نهایت آن را برای کاربردهای پخت و پز، دماسنج ها و تجهیزات آزمایشگاهی آماده می سازد.

پیرکس همچنین دارای محتوای قلیایی کمی می باشد که در دوام آن را در برابر خوردگی افزایش می دهد.

چالش های پیش رو محصولات پیرکس در آینده

در آینده، تولیدکنندگان شیشه بوروسیلیکات بر افزایش فروش و بهبود فرآیند تولید تمرکز خواهند کرد. برای افزایش فروش، تولیدکنندگان این ماده درگیر یافتن و ترویج برنامه های کاربردی جدید برای محصولات خود خواهند بود. این می تواند منجر به کشف فرمول های شیشه ای جدید نیز شود که دارای طیف وسیعی از ویژگی ها نظیر شفافیت، نقطه ذوب، و مقاومت در برابر خرد شدن باشد. در رابطه با تولید نیز، با توجه به لزوم حفظ محیط زیست، منابع و سلامت انسان، پیشرفت های آینده بر افزایش سرعت تولید، به حداقل رساندن ضایعات شیمیایی و کاهش هزینه های کلی متمرکز خواهد بود.

در رابطه با صادرات ظروف پیرکس می توان چنین گفت: با توجه به اینکه اکثر متریال این محصول داخلی می باشد و می توان با قیمت تمام شده خوب و مناسبی آن را تولید نمود، مورد استقبال بسیاری از تولیدکنندگان و کارخانجات قرار گرفته است. همچنین با توجه به اینکه این ظروف جزو محصولاتی است که علاوه بر اینکه ضایعات و ریخته ریز دارد، توسعه و تنوع و مدگرایی نیز دارد، به همین جهت بیشتر مردم به صورت دوره ای آن را مصرف می کنند. در واقع یعنی کشور بی نیاز از آن نمی شود و همواره تولید می گردد.

برف پاییزه یکی از مجموعه های فعال دراین حوزه با در نظر گرفتن سلیقه مخاطبان و طرفداران این ظروف اقدام به تولید محصولات اکسسوری پیرکس نظیر فنجان، آبلیمو خوری، شیر جوش و قهوه جوش، سس خوری و بسیاری از محصولات متنوع دیگر در ابعاد و طرح های گوناگون با بالاترین کیفیت نموده است که مورد استقبال بسیار هموطنان عزیز قرار گرفته است.

عمده صادرات محصولات شیشه ای و پیرکس بازار جهانی در دست کشور چین( با سهم جهانی ۳۵ درصد و ۱۳۸,۹۲۵ هزار دلار) می باشد و پس از آن کشورهای فرانسه(9 درصد)، آلمان(7 درصد)، چک و ایتالیا قرار دارند.

ایران نیز با ۱۳۸,۹۲۵ هزار دلار، ۲ درصد از سهم صادرات جهانی این ظروف را به خود اختصاص داده است. با توجه به میزان پتانسیل صادراتی و آسان بودن روابط تجاری اصلی ترین مقصدهای صادرات این محصول از کشورهای چین، هند و ترکیه می باشند.

سوالات متداول در رابطه با ظروف پیرکس

• آیا می توان ظروف پیرکس را در فر قرار داد؟

همانطور که گفته شد این ماده به دلیل مقاومت در برابر شوک های حرارتی قابل استفاده در فر و ماکروویو می باشند.

• آیا می توانید از پیرکس روی اجاق گاز استفاده کنید؟

          در حالی که شیشه پیرکس می تواند گرمای شدید را تحمل کند، اما برای استفاده بر روی شعله مستقیم و اجاق گاز طراحی نشده است. برای این کار می توانید از یک شعله پخش کن استفاده نمایید.

جمع بندی:

سالیان زیادی است که پیرکس در صنایع مختلف کاربرد فراوانی دارد و هر گز جایگاه خود را از دست نداده است. علت این امر ویژگی های منحصر به فرد این محصول می باشد که مهم ترین آن دوام بالا در برابر تغییرات حرارتیاست. تولید این محصول با توجه به اینکه همواره طرفداران خاص خود را دارد در بسیاری از کشورها در دستور کار قرار گرفته و مقرون به صرفه است. در ایران نیز بسیاری از کارخانجات ظروف پیرکس را ساخته و صادر می نمایند. برف پاییزه نیز به عنوان یک تولید کننده مفتخر است تا ظروف اکسسوری پیرکس با کیفیت را در اختیار هموطنان قرار دهد تا در جهت پیشرفت اقتصادی کشور عزیزمان ایران گامی برداشته باشد.

هموطنان عزیز می توانند با مراجعه به وب سایت اینترنتی برف پاییزه، این محصولات را انتخاب و خریداری کرده و در اسرع وقت درب منزل خود دریافت نمایند.