گلایه‌های وزیر صنعت و توضیحات به مدیرعامل بانک ملت

صبح دیروز وزیر صنعت، معدن و تجارت به همراه مدیرعامل بانک ملت و نماینده بانک توسعه اسلامی در کنار مسئولان بانکی و بورسی در مرکز همایش‌های صدا و سیما گرد هم آمدند تا به بررسی یکی از معضلات جدی نظام بانکی و پولی کشور بپردازند.

میزان تسهیلات بخش صنعت کافی نیست

وزیر صنعت، معدن و تجارت به ارائه آمارهایی جدید درباره میزان تسهیلات اختصاص یافته توسط بانک‌ها به بخش تولید پرداخت تا بار دیگر یادآور شود که بخش صنعت هنوز نیازمند تسهیلات است. وی در این همایش درباره نسبت تسهیلات بانکی به تولید ناخالص داخلی گفت: شکاف ما با دیگر کشورها در این زمینه زیاد است. ما در سال 2000 میلادی در این زمینه رتبه 36 را داشتیم و ترکیه رتبه 38 اما اکنون ما رتبه 18 هستیم و ترکیه رتبه 70. البته تا سال 88 تسهیلات اختصاص یافته به بخش صنعت 36درصد بود، در سال گذشته به 29 درصد رسید و در شش ماهه نخست امسال این نسبت دوباره به 32درصد افزایش پیدا کرد.  وی درباره سهم بخش صادرات از تسهیلات گفت: برآوردهای ما نشان می‌داد که برای سال 93 بخش صادرات نیاز به 150 هزار میلیارد تومان تسهیلات دارد اما از این میزان تنها 66 هزار میلیارد تومان طی هشت ماه اختصاص یافته است. 

اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره میزان تسهیلات اعطایی به بخش صنعت و صادرات در حالی است که به گفته قائم مقام بانک مرکزی شتاب تسهیلات‌دهی بانک‌ها به بخش‌های مختلف افزایش یافته است به‌گونه‌ای که با اضافه برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی برای پرداخت تسهیلات، خطر بازگشت تورم وجود دارد.
وی با اشاره به منابع محدود بانک‌ها در این باره گفت: بارها تاکید شده است که سرمایه بانک‌ها باید افزایش پیدا کند اما با این وجود احساس می‌شود که «همه ما سر کاریم» و با توجه به کمبود پول نقد اراده جدی برای افزایش سرمایه بانک‌ها وجود ندارد.  وی پیشنهاد داد که بخشی از درآمد نفت برای افزایش سرمایه بانک‌ها اختصاص یابد و بانک‌ها هم منابع را برای ارائه تسهیلات به بخش تولید صرف کنند.

وزیر صنعت در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع سودهای بانکی اشاره کرد و گفت: ‌بانک‌هایی مانند بانک توسعه صادرات و بانک صنعت و معدن، نرخ‌های مصوب را رعایت می‌کنند اما گاهی اوقات آقای ساروخانی (مدیرعامل بانک ملت) با ما بیشتر حساب می‌کند. نعمت‌زاده با اشاره به فعالیت بانک‌های خارجی در مناطق آزاد گفت: فعالیت محدود آنها در این مناطق سودی برای اقتصاد ما ندارد و بانک مرکزی باید اجازه دهد تا آنها اجازه تاسیس شعب در جاهای دیگر را هم داشته باشند.

بانکداری ما هنوز سنتی است

محمدرضا ساروخانی، مدیرعامل بانک ملت در هفتمین کنفرانس توسعه نظام مالی گفت: محیط کسب‌و‌کار جهانی در حال تغییر است و باید شاخص‌های نظام تامین مالی تغییر کند تا رتبه کشور از جایگاه مناسبی برخوردار باشد و اگر این اتفاق نیفتد کل شاخص را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. در کشور مشکلات بسیاری وجود دارد؛ امروزه فعالان اقتصادی از نحوه تامین مالی بنگاه‌ها ناراضی هستند. ساروخانی افزود: برای توسعه و رشد نظام تامین مالی در کشور باید چند شاخص مورد اهمیت قرار گیرد، به‌طوری که باید دسترسی به خدمات مالی، توانایی ارائه خدمات مالی، چگونگی نحوه دسترسی به بازار سرمایه و کار آفرینی به بازار سرمایه، چگونگی قوانین و مقررات حاکم بر بورس با تغییراتی مواجه شود تا بتوانیم شاخص‌های تامین مالی را محقق کنیم.

وی با بیان اینکه کشور از نظر نظام تامین مالی در جایگاه مطلوبی در دنیا قرار ندارد، گفت: بخشی از این موضوع ناشی از تحریم‌ها بوده و بخشی هم ناشی از این است که نظام بانکداری نقش اصلی در واسطه وجوه را رعایت نمی‌کند. چون در دنیا بانک‌ها در تجارت بین‌المللی نقش محوری دارند اما در ایران بانک‌ها نقش‌شان محوری نیست. کشور از نظر توسعه بازارهای مالی از بین 144 کشور رتبه 128 را در اختیار دارد که رتبه بسیار پایینی است، بنابراین بخش مهمی از این معضل ناشی از این است که به بازار مالی دنیا دسترسی نداریم و فقط به محیط‌های داخلی اتکا داریم. طبیعی است زمانی که ایران توانایی دسترسی به بازارهای مالی دنیا و ابزار استفاده آن را ندارد رتبه ما در نظام تامین مالی دنیا هم کاهش می‌یابد.

مدیرعامل بانک ملت ادامه داد: امروزه فعالیت‌های محوری بانک‌ها به روش کاملا سنتی انجام می‌شود و اتکا به شعبه دیگر روش منسوخ شده‌ای است. بیشتر نظام بانکی مبتنی بر بخش‌بندی مشتریان است. ما در توسعه نظام مالی کشور در برخی موارد با توجه به توانایی‌هایی که وجود دارد موفق بوده‌ایم اما در برخی دیگر ناتوان و محروم هستیم، بنابراین رتبه توسعه بازارهای مالی در کشور بسیار پایین است. ساروخانی در زمینه ارتقای رتبه افزود: برگزاری این کنفرانس‌ها لازم و ضروری است تا رتبه ما در این زمینه ارتقا پیدا کند، درحال حاضر مذاکرات هسته‌ای برای رفع تحریم‌ها در حال انجام است و باید خود را به بازارهای پولی و مالی دنیا نزدیک کنیم زیرا با برداشتن تحریم به یکباره نمی‌توانیم با مذاکرات شاهد پیشرفت باشیم.

وی گفت: رسالت بازارهای مالی و پولی سرمایه‌گذاری به‌منظور اشتغال‌زایی و افزایش تولید ناخالص داخلی و تولید است و بانک‌ها تلاش کرده‌اند تا این مسیر را هموار کنند. مدیرعامل بانک ملت با بیان اینکه این کنفرانس با رویکرد اقتصاد مقاومتی برگزار می‌شود، افزود: بعد از ابلاغیه مقام معظم رهبری درخصوص اقتصاد مقاومتی بسیاری از سازمان‌ها در این زمینه فعال شدند که در همین زمینه دربانک ملت نیز کارگروهی تشکیل شد تا فرآیندهای تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان شکل گیرد. به این ترتیب کارگروهی فرابانکی شامل مجلس، وزارت امور اقتصادی و دارایی، مرکز پژوهش‌ها، معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور و کارشناسان خبره اقتصادی شکل گرفت که تا 12 جلسه تشکیل دادند و از تجربه کشورهای موفق استفاده کردند و مرحله تجاری‌سازی را گذراندند. وی در پایان گفت: بانک‌ها بخشی از منابع خود را به شرکت تامین دانش‌بنیان اختصاص دهند و امیدوارم که تغییر به شکلی باشد که تغییراتی در تامین مالی و سرمایه‌گذاری ایجاد کند و شاهد پیشرفت باشیم.