گذر سرمایه‌گذاران نیروگاه‌های خرد از هفت‌خان تسهیلات

مجــری طــرح تولید پراکنده توانیر از ارائه وام کم بهره برای تولیدکنندگان نیروگاه‌های خرد و پراکنده به‌وسیله صندوق توسعه ملی خبر می‌دهد، اما شرکت‌های فعال در این بخش از هفت‌خانی سخن می‌گویند که جذب سرمایه‌های‌ پیش‌بینی شده توسط دولت را برای آنها مشکل کرده ‌است. بوروکراسی اداری سبب شده سرمایه‌گذاران به راحتی نتوانند اعتبارات پیش‌بینی شده توسط دولت را جذب کرده و این اعتبارات در صندوق توسعه ملی باقی می‌ماند.

علی علایی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولید همزمان برق، حرارت و برودت در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» می‌گوید: سال گذشته 300 میلیون یورو اعتبار برای توسعه نیروگاه‌های خرد و پراکنده در نظر گرفته شده بود که فقط 100 میلیون آن جذب شد و بقیه بدون استفاده باقی ماند.

این در حالی است که سیدرضا میرزازاده حسینی، مشاور مدیرعامل و مجری طرح تولید پراکنده شرکت مادرتخصصی توانیر در گفت‌وگو با تسنیم از جذب 120 میلیون دلار اعتبار صندوق توسعه ملی توسط بخش خصوصی خبر داده بود. به گفته وی، ظرفیت معرفی شده به این صندوق در سال جاری 200 مگاوات بوده و در سال آینده نیز 300 مگاوات نیروگاه خرد و پراکنده به صندوق توسعه ملی معرفی خواهد شد. در راستای ایجاد این ظرفیت 180 میلیون دلار اعتبار پیش‌بینی شده ‌است.

بوروکراسی پیچیده دریافت وام

براساس اعلام مجری طرح تولید پراکنده توانیر، صندوق توسعه ملی وام 6 درصدی در اختیار سرمایه‌گذاران نیروگاه‌های DG قرار می‌دهد. اما عضو هیات‌مدیره انجمن تولید همزمان برق، حرارت و برودت می‌گوید: روال ارائه تسهیلات به فعالان بخش خصوصی شفاف نیست و یک دستورالعمل مشخص برای استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی در اختیار بخش خصوصی قرار داده نشده ‌است.

وی اضافه می‌کند: برای دریافت تسهیلات سه مجموعه وزارت نیرو، صندوق توسعه ملی و بانک عامل باید نظر مساعد خود را اعلام کنند. هر سه این مجموعه‌‎ها دولتی هستند و روند انجام کار در آنها بسیار طولانی است. بنابراین دریافت وام از صندوق توسعه ملی بین شش ماه تا سه سال به طول می‌انجامد.

علایی بیان می‌کند: وقتی وزارت برای دریافت وام موافقت خود را اعلام می‌‎کند، صندوق توسعه ملی با دریافت تسهیلات موافق نیست. سرمایه‌گذار پس از آنکه موفق شد نظر مساعد صندوق توسعه ملی را جلب کند، مهلت اقدام برای آغاز پروژه در وزارت نیرو به پایان رسیده ‌است. بنابراین متقاضی ناگزیر است که برای تمدید مجوز خود اقدام کند. در چنین پروسه طولانی معمولا مهلت تعیین شده توسط بانک‌های عامل هم به پایان می‌رسد و گاها افراد مجبور می‌شوند مسیر طی شده را از اول بپیمایند.

وی ادامه می‌دهد: سیاست‌ تشویقی ارائه تسهیلات کم بهره برای رونق ایجاد نیروگاه‌های خرد و پراکنده در کشور بسیار مناسب است اما به دلیل طولانی بودن مسیر دریافت وام، هیچ رونقی در احداث نیروگاه‌های DG ایجاد نشده ‌است.

مهدی مسایلی، دبیر کمیته نیروگاه‌های خرد و پراکنده سندیکای برق هم از دریافت تسهیلات برای توسعه این دسته از نیروگاه‌ها در کشور اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. مدیر عامل شرکت پردیس فن‌آوران نیرو که در زمینه نیروگاه‌های خرد و پراکنده فعال است به «فرصت امروز» می‌گوید: اگر تسهیلات کم بهره به سرمایه‌گذاران نیروگاه‌های DG داده شده بود ما مطلع می‌شدیم. ضمن آنکه در بازار کار این حوزه رونق ایجاد می‌شد.

البته وی به این نکته هم اشاره می‌کند که در دوره جدید فعالیت‌های وزارت نیرو قیمت خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خرد و پراکنده اصلاح شده و در صورت ارائه تسهیلات کم بهره، به طور قطع شاهد رشد و توسعه نیروگاه‌های DG خواهیم بود.

شکستن سد بی‌اعتمادی

نیروگاه‌های خرد و پراکنده از این جهت که به محل مصرف نزدیک هستند، میزان تلفات شبکه برق را کاهش می‌دهند. از نگاه پدافند غیر‌عامل نیز داشتن نیروگاه‌های کوچکی که وابستگی برخی مراکز به شبکه سراسری برق را کاهش دهد، مورد توجه دولت‌ها است. براساس اعلام مجری طرح تولید پراکنده توانیر، تاکنون حدود 530 مگاوات نیروگاه تولید پراکنده در کشور احداث شده ‌است. بخش عمده این نیروگاه‌ها توسط بخش خصوصی ایجاد شده و بیش از هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در این حوزه انجام شده ‌است.

سعید مهذب ترابی، مدیر عامل قدس نیرو در گفت‌وگو با «فرصت امروز» با اشاره به مزایای نیروگاه‌هایDG، هر گونه سیاست تشویقی برای توسعه این دسته از نیروگاه‌ها را برای کشور مفید توصیف می‌کند. به گفته وی، دولت تعریف مشخصی از نحوه پرداخت تسهیلات به شرکت‌های سرمایه‌گذار در حوزه DG ندارد.

مهذب ترابی تاکید می‌کند: اگر تصمیم دولت در زمینه پرداخت تسهیلات کم‌بهره به نیروگاه‌های خرد در پیچ و خم اداری نیفتد و در بحث بوروکراسی گم نشود، این تصمیم یکی از طلایی‌ترین مصوباتی است که برای افزایش انگیزه بخش خصوصی در حوزه انرژی گرفته شده‌ است. وی ادامه می‌دهد: در حال حاضر یکی از چالش‌های عمده بخش خصوصی بوروکراسی پیچیده ارائه تسهیلات کم بهره و جذب نشدن اعتبارات دولتی است. اما برای حل این مشکل، بخش خصوصی باید صداقت بیشتری از خود نشان دهد.

مدیر عامل قدس نیرو در تکمیل سخن خود می‌گوید: معمولا قوانین سخت‌گیرانه زمانی وضع می‌شود که احتمال بروز یکسری ناهنجاری‌ها وجود داشته باشد. به نظر می‌رسد دولت و بخش خصوصی باید به هم اعتماد کنند. این اعتماد وظیفه هر دو طرف است. دولت باید تسهیلات بدهد. بخش خصوصی را تجهیز کند و به انجام امور سرعت بخشد. بخش خصوصی هم باید از این تسهیلات در جای خود استفاده کند.

به اعتقاد وی، در حال حاضر کمبود اعتماد بین دولت و بخش خصوصی سبب شده که مشکلات عدیده‌ای برای جذب سرمایه‌های دولت در بخش نیروگاه‌های خرد فراهم شود. بنابراین باید با همکاری رسانه‌ها مسائل و چالش‌های پیش روی دو طرف شفاف‌سازی شود تا راهکار مناسبی برای حل این مشکل پیدا شود.

* ارتباط با کارشناس: leilamargan2008@gmail.com