گازهای مشعل سهم خارجی‌ها می‌شود؟

وزارت نفت مناقصه گازهای مشعل را با حضور شرکت‌های خارجی برگزار می‌کند. این مناقصه یک بار قبلا با حضور اعضای شرکت‌های داخلی برگزار شد اما هیچ تقاضایی برای انجام این کار وجود نداشت. تبدیل گازهای مشعل به سرمایه ملی توسط بخش‌خصوصی به این بخش محقق نشد و حال در دوران پساتحریم دور از انتظار نیست که در مزایده مجدد شرکت ملی نفت این گازها سهم خارجی‌ها شود.

پاییز سال گذشته بود که فراخوان عمومی مزایده فروش گازهای مشعل توسط شرکت ملی نفت منتشر و طی آن آن هدف اصلی جلوگیری از سوختن گازهای مشعل به‌منظور ایجاد ارزش افزوده اعلام شد. بخش‌خصوصی علاقه‌مند نیز باید تا دوم آذرماه مدارک خود را به این شرکت ارسال می‌کرد اما مهلت ارسال مدارک تمدید شد و به تبع آن اعلام اسامی برندگان نیز مدام از سوی شرکت ملی نفت به تعویق افتاد. در آخرین اظهارنظر قرار شد این اسامی تیرماه امسال اعلام شود که خبری از آن نشد تا به خودی خود پرونده سرمایه‌گذاری گازهای مشعل مختومه شود. بدون شک دلایل متعددی در به سرانجام نرسیدن این پروژه وجود دارد که می‌توان ناتوانی بخش‌خصوصی در سرمایه‌گذاری یا سود کم حاصل از سرمایه‌گذاری را عنوان کرد. با این حال در دوران پساتحریم و ورود سرمایه‌گذاران خارجی دور از انتظار نیست که شرکت‌های خارجی به سرمایه‌گذاری در این بخش علاقه داشته باشند.

علی کاردر، معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه گازهای مشعل به هر بخشی که توانایی سرمایه‌گذاری داشته باشد، واگذار می‌شود، به «فرصت امروز» می‌گوید: «بخش‌خصوصی داخلی یا خارجی می‌توانند خواهان گازهای مشعل باشند و به‌زودی در مزایده جدیدی که برگزار می‌شود شرکت‌های علاقه‌مند می‌توانند آمادگی خود را اعلام کنند.»

تصمیم جدید برای گازهای مشعل

کاردر از زمان برگزاری این مزایده اطلاعاتی نداد و در پاسخ به اینکه آیا مزایده گذشته که قرار بود اسامی برندگان آن تیرماه امسال اعلام شود، منتفی شده است، پاسخی نداد و حتی حاضر نشد توضیح بیشتری بدهد. این در حالی‌است که کاردر در آخرین اظهارنظر خود درباره گازهای مشعل اعلام کرده بود اگر در این مدت نتیجه‌ای حاصل نشود، تصمیم دیگری گرفته می‌شود، تصمیمی که حاضر نشد از محتویات آن اطلاعاتی ارائه بدهد. براساس شرایط اعلام شده توسط شرکت ملی نفت این گازها تا پایان سال 1398 در اختیار بخش‌خصوصی قرار می‌گرفت و بعد از آن دولت خود برای سرمایه‌گذاری در این بخش ورود می‌کرد. در هر صورت شرایط اعلام شده جذابیتی برای سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی نداشت. حال باید دید که چرا این مزایده سرانجامی نداشته است؟

براساس اطلاعات منتشر‌شده از شرایط مزایده گازهای مشعل براساس مصوبه هیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران، دوره اجرای این پروژه حداکثر یک سال بود و خریداران موظف بودند پس از یک سال نسبت به برداشت گاز اقدام یا معادل 80‌درصد کمیت گاز قراردادی، پرداخت کنند. این موضوع با درخواست‌های متعدد از سوی شرکت‌های متقاضی گازهای مشعل مبنی بر افزایش مدت زمان یک سال (به دلیل عدم امکان اتمام ساخت و احداث پروژه طی یک سال) مواجه شد که در نتیجه با بررسی مجدد، این درخواست بخش‌خصوصی تصویب شد. تخفیفات شرکت ملی نفت برای جذاب کردن پروژه موجب شد تا در صورت اتمام طرح زودتر از یک سال، سرمایه‌گذار به ازای هر ماه، ۳۰درصد کل قیمت تخفیف بگیرد.
با این وجود بخش‌خصوصی آینده روشنی از سرمایه‌گذاری خود نداشت، به‌طوری که در صورت تبدیل این گازها به برق، خریدار دست به نقدی نداشت و وزارت نیرو تنها خریدار برق تولید شده بود که بدهی کلانی به تولیدکنندگان برق دارد، از سویی تبدیل این گازها به ان. جی. ال سرمایه کلانی نیاز دارد که از توان بخش‌خصوصی خارج است.

شرایط مزایده برای بخش‌خصوصی جذاب نبود به همین دلیل بخش‌خصوصی درخواست‌هایی را به شرکت ملی نفت ارائه کرد که براساس شواهد موجود این درخواست‌ها مورد تایید قرار نگرفت. حامد فرنام، دبیر کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و فعال بخش‌خصوصی در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «بخش‌خصوصی استقبالی از مزایده نکرد و شرایطی برای شرکت ملی نفت داشت که این شرایط مورد تایید قرار نگرفت. از این رو به خودی خود مزایده نتیجه‌ای نداشت.» وی درباره برگزاری مزایده جدید توسط شرکت ملی نفت نیز می‌افزاید: «اطلاعی از این موضوع ندارد اما آنچه مسلم است این که شرایط اعلام شده برای بخش‌خصوصی جذابیتی نداشت.»

اما دراین میان روزانه حدود 20 میلیون مترمکعب گاز مشعل در حال سوزاندن است که برای تبدیل آن به سرمایه ملی بخش‌خصوصی توان مالی ندارد و بخش دولتی نیز حاضر نیست با سود حداقلی در اختیار بخش‌خصوصی قرار دهد اما امید می‌رود که با توجه به لغو تحریم‌ها، گازهای مشعل مورد استفاده قرار گیرد.