کیوی، راهی برای ورود به بازارهای جهانی

میوه کیوی نام خود را به علت شباهت زیاد مدیون پرنده‌ بومی نیوزیلند به همین نام (مرغ کیوی) است. کیوی، بومی مناطق مرکز تا شمال و قسمت‌های شرقی چین است. در اوایل قرن بیستم میلادی به نیوزیلند برده و کشت و کار تجاری آن آغاز شد. تا اوایل دهه 60 میلادی انگور چینی کلمه‌ای بود که برای نامیدن آن استفاده می‌شد اما از این زمان به بعد کم‌کم استفاده از واژه کیوی جایگزین شد و کشت و کار آن در کشورهای مختلف دنیا گسترش یافت.

حدود 70 درصد کیوی دنیا به ترتیب در ایتالیا (384844 تن)، نیوزیلند (376400 تن) و شیلی (240000 تن) تولید می‌شود. ایران مقام هفتم (32000 تن) تولید جهانی را دارد. در ایران کیوی برای نخستین بار در سال 1347 در منطقه دره‌پشته رامسر کاشته شد. مشاهده مقاومت آن در برابر سرما و برف سنگین سال 1350 مازندران در مقایسه با خسارت‌های زیاد درختان مركبات، سبب شد که این میوه توسط کارشناسان کشاورزی مورد توجه قرار گیرد. در سال‌های 1356 و 1357 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ارقام اقتصادی كیوی را از فرانسه و ایتالیا وارد کشور کرد. از سال 1360 پرورش كیوی در سطح گسترده در كشور آغاز و از سال 1363 تكثیر و توزیع نهال كیوی بین متقاضیان توسط بخش‌خصوصی آغاز شد. محصول كیوی به تدریج از سال 1367 به بازارهای داخلی راه یافت در حال حاضر حدود 15هزار خانوار به كشت‌وكار كیوی اشتغال دارند. درصورت ایجاد صنایع تبدیلی میزان اشتغال و ارزآوری این محصول افزایش خواهد یافت.

تقاضای مردم جهان برای خرید كیوی، سالیانه 4میلیون تن است، در صورتی كه تولید آن در دنیا حدود یک میلیون تن است، یعنی فقط به 25درصد از تقاضای جهان پاسخ داده می‌شود، پس هنوز امكان زیادی برای ورود به بازارهای جهانی وجود دارد. باتوجه به اینکه کیوی بومی مناطق پرباران چین است، بارش سالانه حدود 1300 میلی متر برای رشد آن‌که بسیار قوی و پیشرونده است، ضرورت دارد. همچنین خاک باغ کیوی باید اسیدی تا خنثی باشد، پس فقط در منطقه شمال کشور یعنی استان‌های گلستان، مازندران و گیلان امکان کشت و پرورش این محصول وجود دارد.

باغ‌های کیوی ایران از ابتدا به کمک کارشناسان احداث شده و از دیدگاه کشاورزی به‌صورت بهینه پرورش یافته است، به علاوه طعم میوه‌های کیوی تولید ایران بازارپسند است و مصرف کود و سم در حد توصیه شده صورت می‌گیرد که همه اینها کیوی ایرانی را به محصولی سالم تبدیل می‌کند.

براساس پژوهش یک گروه تحقیقاتی (Environmental Working Group) در سال 2014 بر محصولات کشاورزی (میوه و سبزی) از دیدگاه آلودگی و تجمع سم و کود به ترتیب میزان بقایای سمی در بافت محصول، کیوی یکی از محصولات سالم کشاورزی است که در لیست تجمع مواد سمی جزو سالم‌ترین‌هاست (مقام 41 از 50 محصول بررسی شده). از دیدگاه ارزش غدایی این میوه نمره قابل قبولی دارد. مقدار پتاسیم آن از نظر وزنی تا حدی كمتر از موز است.

همچنین دارای ویتامین‌های E و پیش‌ساز‌های ویتامین A، اسیدفولیک است. یك عدد كیوی متوسط ۴۶ كالری انرژی دارد. كیوی مانند قرص آسپرین موجب رقیق شدن خون شده از ایجاد پلاك در خون جلوگیری می‌كند. این میوه به دلیل خاصیت كاهندگی كه بر سطح ‌تری‌گلیسیرید دارد از غلظت خون می‌كاهد و از تنگ شدن عروق و بروز انواع سكته‌ها جلوگیری می‌كند. یک کیوی متوسط نیاز روزانه بدن را به ویتامین (ث) تأمین می‌کند. این ویتامین از علایم آسم می‌کاهد و همچنین در افراد سیگاری اثرات سمی دود سیگار بر بدن را کاهش می‌دهد.

کیوی دارای مس، آهن، فسفر و کلسیم است و سیستم حفاظتی بدن را تقویت و از بروز انواع سرطان جلوگیری می‌کند. حاوی مقادیر زیادی فولات است كه بدن را در مقابل بیماری‌های قلبی، سرطان و غیره محافظت می‌كند و برای شكل‌گیری هموگلوبین حامل اكسیژن ضروری است. كیوی دارای مقدار زیادی اگزالات است كه موجب تشكیل سنگ در كلیه و كیسه صفرا می‌شود، به همین دلیل در افراد مستعد سنگ كلیه و سنگ صفرا باید با احتیاط مصرف شود.

همان‌گونه که گفته شد کیوی دارای ویتامین E است که بخش عمده این ویتامین، در پوست کیوی موجود است. میزان قابل‌توجهی فیبر هم در پوست کیوی موجود است. پس پوست کیوی برای سلامتی مفید است اما نکته قابل‌توجه این است که امکان ایجاد حساسیت به خوراکی‌هایی که بومی یک منطقه خاص نیستند اما در آن منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرند، وجود دارد. به همین دلیل هم ممکن است برخی از ما ایرانی‌ها به ترکیب‌های موجود در کیوی که بومی کشور خودمان نیست، حساسیت داشته باشیم. یعنی از آنجا که پوست کیوی به دلیل جنس و شکل خاص خود ممکن است حاوی بسیاری از مواد آلرژن باشد، بنابراین امکان ایجاد حساسیت پوستی به شکل خارش یا حتی حساسیت خوراکی به پوست کیوی، چندان دور از انتظار نخواهد بود. پس درصورت وجود حساسیت به پوست کیوی بهتر است قبل از مصرف، پوست آن گرفته شود و در غیر ‌این صورت وجود پوست میوه سبب بهبود ارزش غذایی کیوی می‌شود.

* کارشناس کشاورزی