کاهش قدرت چانه‌زنی در فروش محصولات پتروشیمی

ثابت ماندن قیمت خوراک پتروشیمی‌های گازی تاثیر منفی بر بازار سهام این صنعت داشت، همچنین با تصمیم دولت، روند توسعه و سرمایه‌گذاری نیز با اما و اگرهای بیشتری مواجه شده است. تاثیرات منفی سیاست‌گذاری جدید دولت در پتروشیمی در بازار فروش نیز اثر منفی خواهد داشت، زیرا با کاهش حاشیه سود، قدرت چانه زنی نیز کاهش می‌یابد. مدت زیادی از اعلام خبر ثابت ماندن قیمت 13‌سنتی خوراک پتروشیمی‌ها نمی‌گذرد، اما در همین مدت کوتاه تاثیرات منفی آن در اقتصاد کشور ملاحظه شد.

پیش‌بینی‌ها بر کاهش قیمت خوراک بود اما با سیاست‌گذاری دولت این پیش‌بینی محقق نشد. سرمایه‌گذاران داخلی و به‌خصوص سرمایه‌گذاران خارجی انتظار داشتند که دولت ایران نرخ خوراک پتروشیمی‌ها کمتر از 13 سنت اعلام کند زیرا بهای نفت‌خام 50‌درصد کاهش یافته است. بدون شک با کاهش قیمت نفت، مشتقات و محصولات تولید شده از آن نیز با کاهش قیمت مواجه شده‌اند. براساس آمارهای موجود محصولات پتروشیمی بین 20 تا40‌درصد کاهش قیمت داشته‌اند. تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی در داخل کشور با ثابت ماندن خوراک از سودآوری کمتری برخوردار خواهند بود، از این رو تخفیفاتی که برای فروش محصولات‌شان ارائه می‌دادند، کاهش خواهد یافت.

آنچه امروز شاهد هستیم این است که فروش محصولات پتروشیمی با کندی مواجه شده است، بنابراین موجودی انبارهای پتروشیمی به‌شدت افزایش یافته است براساس آمارهای موجود از ابتدای امسال تا پایان مردادماه بیش از ١٩,٦٩‌میلیون تن محصول پتروشیمی در مجتمع‌های موجود و واگذار شده صنعت پتروشیمی تولید شده است. همچنین پیش‌بینی‌ می‌شود ارزش صادرات محصولات پتروشیمی ایران به حدود ١١‌میلیارد دلار و ارزش فروش داخلی آن نیز به ٣٣٤ هزار‌میلیارد ریال برسد، از این رو، ارزش فروش کل محصولات پتروشیمی کشور به ٢٢,٦‌میلیارد‌دلار خواهد رسید.

در شرایط کنونی وزارت نفت برای بهبود وضع صادرات پتروشیمی خود را آماده می‌سازد و در انتظار عملیاتی شدن توافق هسته‌ای با کشورهای گروه ١+٥ است و بازرگانان حداقل برای مدتی انتظار تغییر خاصی به دلیل ورود دوباره ایران به بازار جهانی تجارت پتروشیمی ندارند، با این وجود ثابت ماندن قیمت خوراک شوک دیگری بود که به پتروشیمی‌ وارد شد.

شرایط بهتر رقبای محصولات پتروشیمی

مهدی شریفی نیک نفس، عضو اتاق تهران و فعال در حوزه پتروشیمی در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «قیمت محصولات پتروشیمی در داخل و خارج تابع فرمولی یکسان است، از این رو بالا یا پایین آمدن خوراک پتروشیمی تاثیر مستقیمی روی بازار فروش محصولات پتروشیمی نخواهد داشت اما بدون شک نمی‌تواند بدون تاثیر نیز باشد.»

وی با اشاره به اینکه وضعیت کنونی قیمت خوراک بر قدرت چانه‌زنی فروش محصولات تاثیر دارد، می‌افزاید: «مجتمع‌های پتروشیمی خوراک را با هر قیمتی که دریافت کنند باید به محصول تبدیل کنند، در شرایط کنونی باتوجه به اینکه حاشیه سود محصولات کاهش می‌یابد، فرآیند فروش از همان ابتدا با حداقل تخفیفات خواهد بود. از این رو رقبای ما در بازارهای خارجی شرایط مناسب‌تری برای فروش محصولات خواهند داشت زیرا می‌توانند تخفیفات بیشتری به مشتری‌ها بدهند.»

شریفی نیک‌نفس با بیان اینکه حاشیه سود فروش محصولات در مقایسه با فرآیند تولید آن بالاتر است، می‌گوید‌: ‌«در حال حاضر فضای انعطاف‌پذیری فروشندگان محصولات پتروشیمی کاهش خواهد یافت.»

شرکت‌های بسیاری در فروش محصولات پتروشیمی فعال هستند و سود مناسبی نیز عاید آنها می‌شود. زیرا چشم‌انداز آینده اقتصاد جهان، نشانگر افزایش قابل توجه تقاضای انرژی است. از سویی ایران با دارا بودن بیش از 151میلیارد بشكه ذخایر نفتی قابل استحصال و33 تریلیون مترمكعب ذخایر گازی، از نظر مجموع ذخایر هیدروكربوری جایگاه ممتازی را در بین دیگر كشورها دارد و می‌تواند تسلط بیشتری بر بازار داشته باشد.

توسعه فضای دلال بازی

سیدحمید حسینی عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی و کارشناس حوزه پتروشیمی با بیان اینکه فروش محصولات تابع بازار است و تثبیت قیمت خوراک روی قیمت تمام شده تاثیر‌گذار است نه قیمت فروش، به «فرصت امروز» می‌گوید: «قیمت محصولات پتروشیمی فرمول جهانی دارد و تابع بازار داخلی ایران نیست. از این رو قیمت خوراک و تثبیت آن نمی‌تواند تاثیر چندانی بر بازار فروش داشته باشد اما این بدین معنا نیست که بازرگان این صنعت دچار هیچ آسیبی نشود.»

وی با اشاره به اینکه ایران تعیین‌کننده قیمت محصولات پتروشیمی نیست، می‌افزاید: «ثابت ماندن قیمت به مدیران فروش محصولات پتروشیمی فشار می‌آورد تا بر فرآیند فروش دقت بیشتری داشته باشند و درصورت امکان هزینه‌های فروش را کاهش دهند. اما از آنجا که بسیاری از پتروشیمی‌ها مستهلک شده‌اند فضا برای صاحبان پتروشیمی سخت‌تر شده است و بر سود تمام شده کالاهای تولید تاثیر مستقیم خواهد داشت.»

این کارشناس معتقد است، فضای کنونی رقابت فروشندگان ایرانی را محدودتر خواهد کرد. از سویی ممکن است فضای دلال بازی را توسعه دهد زیرا مدیران به نقدینگی نیاز خواهند داشت و این فضا برای افراد دلال مناسب‌تر است، در حالی که خیلی‌ها انتظار دارند به دلیل کاهش حاشیه سود حضور دلالان کاهش یابد.

بدون شک با تکمیل ظرفیت تولید پالایشگاه‌های گازی فازهای ١٥ تا ١٨ پارس جنوبی در اواسط سال جاری و همچنین راه‌اندازی بخشی از فاز ١٩ پارس‌جنوبی وضعیت مجتمع‌های پتروشیمی گازی بهتر از پارسال خواهد بود و می‌توانند خوراک بیشتری را دریافت کنند اما از آنجا که حاشیه سود محصولات تولیدی کاهش می‌یابد، از این رو فضای کار به جای شفاف شدن، مبهم‌تر از همیشه خواهد بود.