چه کارها که با سنجد می‌توان کرد

گفت‌وگوی ما با وحیدرضا شادفر، مدیرعامل و رییس هیات‌مدیره شرکت گلفام‌دشت بسیار مفصل و طولانی شد و از آنجا که هرجای مطلب دست می‌گذاشتیم، نمی‌توانستیم آن را حذف یا کوتاه کنیم، مجبور شدیم این گفت‌وگو را در دو قسمت متوالی منتشر کنیم. به هر ترتیب کاشت سنجد هم یکی از فرصت‌هایی است که می‌شود روی سرمایه‌گذاری آن حساب باز کرد. در شماره قبلی از اهمیت سنجد و خواص دارویی آن صحبت کردیم. اکنون بخش دوم گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید.

صنایع تبدیلی مرتبط با فرآوری میوه سنجد، چه صنایعی می‌تواند باشد؟
تاکنون بیش از 14 صنعت برای فرآوری میوه سنجد و سایر اجزای درخت سنجد تعریف کرده‌ایم. با توجه به موقعیت سیاسی- اجتماعی کشور که در تحریم هستیم، سعی بر آن شد که درخصوص صنایع تبدیلی فرآوری میوه سنجد صنایعی را ابتدا راه‌اندازی کنیم که نیازی به وارد کردن حتی یک پیچ و مهره از خارج از کشور نباشد. پس بدون هیچ وابستگی به‌خارج هفت صنعت برای فرآوری میوه سنجد برنامه‌ریزی شده است؛ روغن‌گیری از هسته سنجد با هدف دارویی، تولید مربا و مارمالاد از میوه سنجد با هدف غذایی، تولید قرص و کپسول از عصاره سنجد با هدف دارویی (البته مشابه فنلاندی آن در بازار ایران با نام LUMENE با قیمتی بالا موجود است)، تولید مکمل‌های غذایی دان طیور با هدف دارویی- غذایی جهت مرغداری‌ها و حتی تولید خوراک ماهی‌های پرورشی، اسانس‌گیری از گل سنجد با هدف صنایع داروسازی و عطرسازی، تولید و استحصال ماتیل سینامات از اسانس گل سنجد، ایجاد صنایع بسته‌بندی شیک و بازار‌پسند میوه سنجد جهت صادرات و در نهایت تولید دمنوش گیاهی.

 اشاره به تولید مکمل‌های غذایی دان طیور با هدف دارویی- غذایی جهت مرغداری‌ها و ماهیان پرورشی داشتید،در این باره توضیح بیشتری می فرمایید؟
پیشرفت‌های حاصل در زمینه كنترل و درمان بیماری‌ها با مواد و محصولات صددرصد طبیعی، راه‌های جدیدی را برای مقابله با بیماری‌های طیور در اختیار دامپزشكان و مرغداران قرار داده است. میوه سنجد را به‌واسطه دارا بودن مواد‌غذایی ارزشمند و خواص دارویی بسیار موثر و بالابودن انرژی متابولیسمی آن و سایر قسمت‌های گیاه كه قابلیت تبدیل به مواد اولیه مكمل‌های غذایی ـ دارویی طیور را داراست، به‌عنوان یك قسمت از مواد كنسانتره صددرصد طبیعی در جیره غذایی مرغداری‌های صنعتی و ماهیان پرورشی تولید و مورد آزمایش قرار دادیم که نتیجه آن بسیار مورد توجه قرار گرفت. (فرمولاسیون و درصد ترکیب و امکان استفاده در سنین مختلف و دوره رشد؛ همه و همه موید آن است که ما به صندوق ذخیره ارزی دیگری که با صادرات نفتی مان برابری می‌کند دست یافته‌ایم.) روند تصاعدی افزایش جمعیت و نیاز روزافزون جامعه به تولیدات پروتئینی، میزان ارزی كه هرساله برای تهیه مكمل‌های غذایی دان طیور و مواد مشابه از كشور خارج می‌شود، گران بودن و داشتن ترکیبات شیمیایی (به‌منظور ماندگاری بیشتر) این محصولات وارداتی، ضرورت تولید این مكمل‌های غذایی ـ دارویی طبیعی با ارزش را در كشور دو چندان كرده است.

  درباره نحوه سرمایه‌گذاری و میزان سرمایه مورد نیاز و هرآنچه که لازم است علاقه‌مندان در این بخش اطلاع داشته باشند، توضیح دهید؟
آنچه مدنظر است احداث باغات نمونه سنجد براساس طراحی اصولی و مکانیزه است که براساس اقلیم، شیب زمین، نوع خاک، میزان بارندگی و سایر فاکتورهای اقلیمی، طراحی انجام می‌شود و به اجرا خواهد رسید. میزان و متراژ زمین مورد‌نیاز برای هر صنعت به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که مهم‌ترین آن میزان آب در دسترس یا نبود آن است (منظور اینکه آیا می‌خواهیم باغ دیم احداث کنیم یا آبی) لذا به‌طور کلی بخواهیم بگوییم برای هر صنعت یکصد هکتار زمین نیاز است. نوع گونه و نهال سنجد مورد ‌نیاز براساس استفاده از میوه (تازه‌خوری) یا محصول فرآوری شده برای هر منطقه و استان از قبل مشخص شده که نهال‌های اصلاح شده دراختیار مجریان طرح قرار گیرد. از آنجا که دانش فنی هفت صنعت در اختیار گروه فنی شرکت گلفام است، برای جلوگیری از اتلاف وقت و هدررفت سرمایه و نیز تسریع در حصول نتیجه، علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌منظور دسترسی به اطلاعات بیشتر با کارشناسان و متخصصان گروه تماس بگیرند. خوشبختانه طی این چندسال نسبت به اقلیم مناطق مختلف از هر استان طراحی‌هایی انجام گرفته و صنعت و محصول تولیدی فرآوری‌شده سنجد برای هر منطقه (براساس مواد موثر بیشتر) مشخص شده و با تعیین این مهم کمک شایان‌توجهی به سرمایه‌گذار شده است.
پس از برگزاری نخستین جلسه مشاوره با سرمایه‌گذار و پس از امکان‌سنجی و احیانا مکان‌یابی و... و اخذ مجوز انجام – به‌ قولی از ابتدای کار- تا اجرایی کردن طرح و پشت‌سر گذاردن مراحل کاشت، داشت و برداشت و حتی بازاریابی و فروش محصول درکنار مجری طرح و سرمایه‌گذاران محترم خواهیم بود.

آینده این سرمایه‌گذاری (احداث باغ و تولید میوه سنجد و در نهایت فرآوری آن) را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
امروزه 80درصد مردم دنیا به نوعی از گیاهان دارویی در درمان استفاده می‌کنند و در نتیجه تحقیقات و مطالعات متعدد به‌ عمل آمده از آثار و عوارض جانبی ‌داروهای شیمیایی بر سلامتی انسان‌ها طی صدسال گذشته و نتایج مثبت حاصل از سازگاری طبیعی گیاهان دارویی با سلامت انسان حداقل به‌عنوان عامل پیشگیری‌کننده از بیماری‌ها تمایل روز‌افزونی به استفاده بیشتر از گیاهان دارویی در سراسر دنیا پدید آمده است.
در کشورهای پیشرو تولیدکننده دارو بین 25 تا 75درصد داروهای تولیدی با استفاده از مواد موثر گیاهان دارویی ساخته می‌شود که متاسفانه سهم ایران در این زمینه کمتر از متوسط جهانی است. با اشارات مختصری که درباره اهمیت میوه و سایر اجزای درختان سنجد به‌عنوان گیاهی دارویی و قابلیت‌های ممتاز آن مطرح شد، جا دارد هرچه بیشتر و سریع‌تر به این ظرفیت‌ها از جهات مختلف علمی، کشاورزی، پزشکی، صنعتی و بازرگانی پرداخته شود. برابر تحقیقات انجام شده در مراکز معتبر کشور با پیگیری و اجرای یک برنامه 10ساله، در ایران بیش از 500 هزار شغل پایدار خصوصا در بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی و فرآوری‌های مربوطه برای نیروی انسانی آماده کار از ساده تا فارغ‌التحصیلان بیکار دانشگاه‌ها ایجاد خواهد شد. (البته ماحصل برآورد ما فقط برای فرآوری میوه سنجد ایجاد 75هزار شغل در کشور است.) هزاران هکتار اراضی ملی و مرتعی و نیز عرصه‌های شیبدار درعین حفاظت و غنی‌تر شدن، مورد بهره‌برداری اقتصادی وسیع قرار خواهند گرفت و با انجام فعالیت‌های مناسب بازرگانی، می‌توان صادرات گیاهان دارویی از جمله سهم میوه سنجد و فرآورده‌های مربوطه را تا یک‌میلیارد دلار در سال افزایش داد. بدنه علمی کشور درخصوص تحقیق در ابعاد مختلف در این زمینه فعال می‌شوند و نتایج حاصله در بخش‌های توسعه کشت درختان سنجد، افزایش مواد موثر آن، فرآوری و استخراج عصاره و اسانس گل سنجد و تولید مواداولیه دارویی– بهداشتی در صنایع تبدیلی مربوطه، مورد استفاده وسیع قرار می‌گیرد و ضمن بی‌نیازی کشور به دنیا نیز صادر خواهد شد.
براساس بازدیدهایی که از کمپانی‌های خارج از کشور داشتیم، طبق تجربیات کشورهای توسعه‌یافته طرح حاضر طرحی اقتصادی و درآمدزاست و اگر براساس جداول زمانبندی و نیز تقسیمات استانی (محصول فرآوری شده سنجد) همچنین تحت نظارت قدم به قدم متخصصان و کارشناسان مربوطه اجرا شود از هم‌اکنون تا آخرین مرحله بازاریابی، فروش و حتی صادرات محصول تولیدی برنامه‌ریزی و هماهنگی‌های لازم انجام شده است.

 کدام استان‌ها اولویت شما هستند؟
البته اولویتی وجود ندارد و از هر استان که زودتر با ما تماس حاصل کنند، ما نیز در خدمت شان هستیم. سنجد در همه گستره میهن عزیزمان عمل می‌آید.

 آیا مطلبی هست که لازم باشد به گوش مسئولان برسانید؟
اکنون با داشتن دانش فنی و تجربه‌ای بیش از دو دهه، اعلام می‌کنم می‌توانیم در اراضی شیبدار هریک از استان‌های دارای اقلیم مناسب که مکان‌یابی آن نیز طی این سال‌ها انجام گرفته است (بیش از 20 استان کشور) نسبت به توسعه باغات سنجد و ایجاد صنایع تبدیلی وابسته و پیوسته آن‌که دارای ارزآوری و درآمدزایی مناسب است، اقدام کنیم. تاکنون حداقل 7 صنعت تبدیلی برای آن تعریف کرده‌ایم که این خود اشتغالزایی بالایی را در پی دارد. آمادگی کامل داریم که در هریک از استان‌هایی که مسئولان امر صلاح بدانند البته با جذب سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان محلی این طرح را اجرایی کنیم.