کارفرمای سد گتوند اطلاعات ناقصی برای گزارش ارزیابی زیست‌محیطی ارائه کرده بود

در پی ادعای صدور مجوز ارزیابی زیست‌محیطی سد گتوند از سوی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد: «شرکت آب نیرو به‌عنوان بدنه کارفرمایی احداث سد گتوند اطلاعات ناقصی برای گزارش ارزیابی زیست‌محیطی این پروژه در زمان تهیه گزارش ارزیابی ارائه کرده است.» سازمان حفاظت محیط‌زیست در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: تهیه گزارش ارزیابی زیست‌محیطی هر پروژه و تصمیم‌گیری برای صدور مجوز آن براساس اطلاعات ارائه شده از سوی کارفرما بوده است که در این رابطه شرکت آب نیرو به‌عنوان کارفرما اطلاعات مکفی از وجود گنبد نمکی ارائه نکرده لذا مشاور ارزیاب براساس اطلاعات ارائه شده از کارفرما، اثرات را پیش‌بینی و ارزیابی کرده است.

براساس فرآیند ارزیابی، نظارت بر روند اثرات پیش‌بینی شده نیز از وظایف کارفرما بوده و لازم است در دوره‌های زمانی مشخص و مندرج در گزارش نتایج پایش اثرات و روند آنها را جهت تایید به سازمان ارسال کنند که در این رابطه کارفرما با علم به وجود گنبد نمکی حتی در نظارت‌های بعدی بر حسن اجرای گزارش، این موضوع را نادیده گرفته است.علاوه بر این گزارش ارزیابی مجوزی برای شروع عملیات بوده و کارفرما متعهد است براساس وظیفه قانونی خود نسبت به رعایت و اجرای قوانین و مقررات کشور که تاکید بر عدم تخریب محیط‌زیست و حفاظت آن که وظیفه تمام احاد جامعه است اقدام کرده و بر پایه گزارش ارزیابی که راهنمایی برای تقلیل اثرات احتمالی است اقدام کند. 

پر واضح است که اگر گزارشی تایید شود به این معنی نیست که سازمان محیط‌زیست بایستی تمام قصور و کوتاهی بخش‌های دیگر را برعهده بگیرد و این رافع مسئولیت‌های دیگران نیست، بلکه به این معناست که کارفرما بایستی براساس اصول کلی و مندرج در گزارش به‌گونه‌ای عملیات را هدایت کند تا کمترین اثر سوء بر محیط‌زیست وارد شود. بدین ترتیب گزارش ارزیابی، نقطه تعادل بین توسعه و محیط‌زیست بوده، در غیر‌این صورت پروژه‌های توسعه‌ای با مشکل برخورد می‌کنند.

علاوه بر این، توجه به این نکته ضروری است که براساس مقررات و قوانین کشوری و ارزیابی اثرات توسعه، سازمان حفاظت محیط‌زیست مجاز است در هر مرحله از پروژه اعم از ساخت یا بهره‌برداری در صورتی که مغایرت اطلاعات ارائه شده یا ایجاد مشکلات زیست‌محیطی در محل تشخیص داده شود نسبت به جلوگیری از ادامه پروژه اقدام کند.و اما در خصوص سد گتوند و ادعای شرکت آب نیرو مبنی بر صدور مجوز ارزیابی زیست‌محیطی برای این سد به اطلاع می‌رساند شرکت آب نیرو در زمان ارائه اطلاعات پروژه سد گتوند در بخش اطلاعات زمین‌شناسی هیچ گونه اشاره‌ای به وجود گنبد نمکی در محدوده سد نکرده بود و با این پیش فرض گزارش تهیه و مجوز اولیه‌ای در خصوص این پروژه از سوی کمیته ارزیابی سازمان صادر شده است.

از سوی دیگر، مسئولان شرکت مذکور بر خلاف قانون پیش از تایید گزارش ارزیابی زیست‌محیطی عملیات احداث این سد را آغاز کردند که به نظر می‌رسد ندادن اطلاعات وجود گنبد نمکی به دلیل پیش‌بینی مخالفت با احداث این پروژه بوده است. در هر صورت سازمان حفاظت محیط‌زیست پس از اطلاع از وجود گنبد نمکی بلافاصله طی نامه‌ای به امضای ریاست سازمان به وزارت نیرو موکدا توصیه کرده است به دلیل مشکلات گنبد نمکی که اطلاعات آن بعدا جمع‌آوری شده، آبگیری این سد مشکلات زیست‌محیطی در منطقه ایجاد می‌کند لذا از آبگیری این سد خودداری شود که مسئولان وقت وزارت نیرو بدون توجه به نامه ارشدترین مقام وقت سازمان حفاظت محیط‌زیست بنا به ادعای خود پتویی رسی روی گنبد احداث کردند تا مشکل بر طرف شود و سپس نسبت به آبگیری این سد اقدام کردند.

بدین ترتیب و با توجه به مسائل مطرح شده ارزیابی زیست‌محیطی مطرح فاقد وجاهت قانونی بوده و مجددا تاکید می‌شود سازمان حفاظت محیط‌زیست هیچگونه مجوزی برای ادامه این پروژه پس از اطلاع از وجود گنبد نمکی صادر نکرده و طبق نامه رسمی این سازمان باید از آبگیری این پروژه جلوگیری می‌شد. سازمان حفاظت محیط‌زیست تاکید کرده است شرکت آب نیرو و مسئولان وقت باید هم‌اکنون پاسخگوی تبعات زیست‌محیطی ایجاد شده در احداث و آبگیری سد گتوند باشند و انتشار خبرهایی اینچنینی و فرافکنی به هیچ وجه پاسخگوی اقدامات خلاف قانون و تبعات آن نیست.»