فعالان بخش خصوصی در گفت و گو با «فرصت امروز» از پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی می گویند / ژست دلواپسی، فرصت شکوفایی را از اقتصاد ایران می گیرد

اوایل تیرماه امسال گروه ویژه اقدام مالی (FATF) با انتشار بیانیه ای از تصویب و تعهد سیاسی سطح بالای ایران به یک برنامه اقدام برای رسیدگی به کمبودهای مربوط به مبارزه با پولشویی و مقابله با حمایت مالی از تروریسم و همچنین تصمیم کشورمان برای دریافت کمک های فنی در جهت اجرای این برنامه استقبال کرد و اقدامات تقابلی را به مدت 12ماه به حالت تعلیق درآورد تا بر روند اجرای برنامه اقدام نظارت کند.

این در حالی است که لازمه برقراری روابط مالی با جهان، پذیرش مقررات بین المللی و تعهدات مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم است.

در همین حال فعالان اقتصادی و کارشناسان معتقدند که خروج ایران از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، موجب شفافیت بیشتر و گسترش همکاری سیستم بانکی ایران با مراجع پولی و مالی بین المللی و در نهایت فراهم شدن فرصت های بهتر برای شکوفایی اقتصاد خواهد بود.

در عین حال صاحب نظران اعتقاد دارند که این رخداد کمک بزرگی به بخش تولید، اشتغال زایی و توسعه صادرات غیرنفتی کشورمان می کند. «فرصت امروز» در این گزارش پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی و تاثیرات آن را بررسی کرده است.

***

حسین سلاح ورزی:

همکاری بانک ها با مراجع پولی بین المللی گسترش می یابد

حسین سلاح ورزی، قائم مقام دبیر شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی و رئیس اتاق بازرگانی خرم آباد معتقد است که پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی موجب شفافیت بیشتر و گسترش همکاری سیستم بانکی ایران با مراجع پولی و مالی بین المللی و سایر کشورها و در نهایت فراهم شدن فرصت های بهتر برای شکوفایی اقتصاد خواهد بود.

به نظر شما پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی چه تاثیری در شفافیت اقتصادی و روابط تجاری ایران در دنیا دارد؟

نگاه من این است که از منظر کارشناسی باید به این موضوع بنگریم. البته در حال حاضر برخورد با این موضوع از دو نگاه است؛ یکی نگاه سیاسی و دیگری نگاه کارشناسی. از حیث سیاسی عده ای هستند که با ژست دلواپسی به دنبال مخالفت با اقداماتی هستند که از طرف دولت در این رابطه انجام می گیرد. منتها آنطور که دولت اعلام کرده با رعایت تمام مصالح و با رعایت تمام اصول قانون اساسی این موضوع در حال انجام گرفتن است و در چنین شرایطی پیوستن به این کنوانسیون موجب شفافیت بیشتر و گسترش همکاری سیستم بانکی ایران با مراجع پولی و مالی بین المللی و سایر کشورها و در نهایت فراهم شدن فرصت های بهتر برای شکوفایی اقتصاد خواهد بود.

بنابراین قطعا در این موضوع که بتوانیم روابط تجاری مان را بهبود ببخشیم، موثر خواهد بود؟

قطعا همینطور است. در حال حاضر یکی از مشکلات اساسی که کماکان با آن درگیر هستیم، عدم برقراری ارتباط سهل و آسان با سیستم بانکی بین المللی است که بخشی از دلایل نپذیرفته شدن ما توسط این کنوانسیون است و مطمئنا تعلیق محدودیت های ایران از سوی گروه ویژه اقدام مالی یک قدم رو به جلو است. قاعدتا پس از این اتفاق از نظر بحث انتقال پول و اعتبارات اسنادی و توسعه صادرات غیرنفتی و ورود مواد اولیه، ماشین آلات و تکنولوژی شرایط قدری بهتر خواهد شد.

به زعم شما پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی چه تاثیری در مقابله با پدیده پولشویی در کشورمان دارد؟

قاعدتا این موضوع موجــب ارتقــای استانداردها، شفافیت بیشتر در داخل کشور، کاهش جدی مفاسد و کاهش جدی پولشویی می شود.

 پیوستن ایران به این معاهده چه کمکی به تولید و اشتغال که در حال حاضر دو موضوع اساسی در اقتصاد کشورمان هستند، می کند؟

این موضوع از چند طریق به تولید کمک می کند؛ اول اینکه سهل و آسان تر شدن ارتباطات پولی و بانکی بین المللی به این موضوع کمک می کند که هم تکنولوژی روز و هم ماشین آلات جدید را وارد کنیم و به نوعی نوسازی صنایع را انجام دهیم. دوم اینکه بخشی از صنایع کشورمان از مواد اولیه خارجی استفاده می کنند و این شرایط امکان تهیه مواد اولیه را برای بخش تولید از طریق اعتبارات اسنادی فراهم می کند.

سوم هم اینکه ارتقای توان تولید کشور مستلزم افزایش تقاضاست که یکی از راهکارهای افزایش تقاضا، توسعه صادرات غیرنفتی است. در مجموع پیوستن ایران به این معاهده می تواند اثراتی مثبت بر اقتصاد داشته باشد.

***

رسول رنجبران:

پولشویی برای پیوند ایران به اقتصاد بین المللی مضر است

رسول رنجبران، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی اصفهان معتقد است پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی از این جهت ضروری است که کشورمان از نظر پولشویی جزو چند کشور اول دنیاست و این به هیچ عنوان برای اقتصاد کشورمان و پیوند اقتصاد ملی مان به اقتصاد بین المللی خوب و مناسب نیست. 

تعلیق محدودیت های ایران از سوی گروه ویژه اقدام مالی اقدامی در خور توجه است. برای اینکه بتوانیم حداکثر استفاده را از این فرصت داشته باشیم، باید چه اقداماتی انجام دهیم؟

پیوستن به این معاهده ابعاد مختلف و متنوعی دارد. اگر قرار است که در دنیای بین الملل حضور موثر و مفید داشته باشیم، مجبور هستیم که معاهده ها را بپذیریم ولی باید حداکثر استفاده را در پذیرفتن آنها برای خودمان پیش بینی کنیم. مقدمه این کار هم آن است که آشنایی با این پروتکل ها و معاهده ها داشته باشیم و از تمام منافع آن حداکثر استفاده را ببریم.

اگر ما آشنایی نداشته باشیم و به چنین کنوانسیون هایی بپیوندیم، بازنده خواهیم بود و نه تنها نفعی نمی بریم بلکه بخشی از منافع ملی ما هم تهدید خواهد شد. بنابراین ما باید ضمن پیوستن به این نوع گروه ها و معاهده ها حداکثر منافع را برای خودمان متصور باشیم در غیر این صورت مبادلات ما با دنیا به همین صورتی که تاکنون بوده، خواهد بود و در یک محدوده خاصی می توانیم تبادلات تجاری داشته باشیم که این ما را از نظر بین المللی همیشه عقب نگه خواهد داشت.

ما نمی توانیم این موضوع را انکار کنیم که در اقتصاد کشورمان مسئله پولشویی وجود دارد. به نظر شما پیوستن کشورمان به این گروه چه تاثیری در مقابله با این معضل و شفافیت اقتصادی دارد؟

یکی از اصولی که باید رعایت کنیم تا به گروه ویژه اقدام مالی بپیوندیم این است که تمام مبادلات پولی و مالی ما شفاف باشد و همه نقل و انتقالات پولی با شفافیت رصد و ثبت شود. بنابراین هیچ کشوری نمی تواند در بحث پولشویی خیلی مانور دهد، هر چند که در دنیای توسعه یافته امروز که کشورهای بسیاری عضو این گروه و معاهده هستند، پولشویی انجام می گیرد ولی بسیار کم است و اگر موردی هم آشکار شود، به شدت با آن برخورد می کنند.

به عبارتی قوانین کشورهای توسعه یافته به شکلی است که سخت ترین مجازات ها را برای افرادی که پولشویی می کنند، اعمال می کنند. بنابراین در این کشورها به ندرت مواردی از پولشویی مشاهده می شود ولی متاسفانه ایران از نظر پولشویی جزو چند کشور اول دنیا محسوب می شود و این به هیچ عنوان برای اقتصاد کشورمان و پیوند اقتصاد ملی مان به اقتصاد بین الملل خوب و مناسب نیست.

بنابراین پولشویی برای اقتصاد ما بسیار مضر است و بخشی از پول های سرگردانی که بسیاری از بازارهای کاذب را در کشور ما رونق می بخشد و اصل اقتصاد ما را تحت الشعاع قرار می دهد، همین پول هایی است که از طریق پولشویی وارد اقتصاد کشور می شود و به طور مشخص برای تولید ملی هم مضر است.

این پول ها از چه جهت به تولید ملی آسیب و ضربه می زند؟

این پول ها بدون زحمت به دست می آید و در نهایت می تواند در بخش تجاری به واردات بی رویه کمک کند. آن هم واردات کالاهای لوکس و مصرفی و کالاهایی که می توان آنها را سریع به پول تبدیل کرد و مجددا وارد این چرخه باطل ساخت و از همین جهت قطعا به تولید ملی آسیب می زند.

***

مجیدرضا حریری:

می توانیم از زنجیره پیوسته بانکی استفاده کنیم

مجیدرضا حریری، عضو اتاق بازرگانی ایران معتقد است برای اینکه ما بتوانیم تجارت خودمان را روان و در شرایط پساتحریم از یک زنجیره پیوسته بانکی در دنیا استفاده کنیم، باید برخی از قواعد و مقررات را رعایت کنیم که الحاق به گروه ویژه مالی هم در همین راستاست.

ایران برای پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی باید چه موضوعاتی را رعایت کند و چه مواردی را مدنظر قرار دهد؟

اصل مطلب این است که وقتی کشوری می خواهد وارد هر کمیسیون، اتحادیه یا سازمان جهانی بشود، کسی نمی تواند اجباری را در این مورد برای آن کشور قائل شود ولی اگر کشوری تمایل داشته باشد که به چنین سازمان هایی بپیوندد، باید قوانین و قواعد آنها را بپذیرد. برای اینکه ما وارد سیستم جهانی بانکداری شویم، الزام داریم که بانک ها خود را با مقررات و دستورالعمل ها و آیین نامه های بین المللی تطبیق دهند که پیوستن ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با پولشویی هم از همین جمله است.

البته ما اجباری نداریم که به این کنوانسیون بپیوندیم، اما اگر تصمیم مجموعه نظام این است که به کنوانسیون مذکور ملحق شویم، باید قواعد آنها را رعایت کنیم. قطعا برای اینکه ما بتوانیم تجارت خودمان را روان و در شرایط پساتحریم از یک زنجیره پیوسته بانکی در دنیا استفاده کنیم، باید تن به یک سری از قواعد و مقررات بدهیم که شاید برخی از آنها محدود کننده باشد و حتی در مواردی جلوی دست و پای ما را بگیرد اما این یک انتخاب است.

به هر حال ما برای اینکه پس از رفع تحریم ها به سامانه بین المللی بانکداری بپیوندیم، یکی از موضوعاتی که باید رعایت کنیم این است که باید سیستم بانکداری مان شفاف باشد و رفت و آمدهای مالی در این سیستم، قابلیت رصد کردن و قابلیت پاسخگویی را داشته باشد.

البته برخی مخالفت هایی که در کشورمان با این مسئله وجود دارد، تا حدودی مانع تراشی می کند. درست است؟

در این میان موضوع اصلی نگاه به سازمان های جهانی از منظر سیاست داخلی ماست و نباید منافع ملی را فدای دسته بندی و گروه های رایج سیاسی کنیم تا به این ترتیب کمی سیاست دست از سر اقتصاد بردارد و اقتصاد نفسی بکشد.

عضویت ایران در گروه ویژه اقدام مالی چه تاثیرات مثبتی را برای کشورمان در عرصه بین المللی و چه مزایایی برای تعامل ما با سایر کشورها دارد؟

زمانی که گروه ویژه اقدام مالی آغاز به کار کرد، هدفش مبارزه با پولشویی به دلیل جریانات مربوط به مواد مخدر بود منتها پس از یکی دو دهه که از کارش گذشت و پس از حادثه 11 سپتامبر مقررات و قواعد ضد تروریسم به آن اضافه شد. ما به عنوان ملتی که خودمان هم قربانی تروریسم هستیم و علاقه مند به ریشه کنی تروریسم، نمی توانیم از حضور در چنین سازمان هایی خودمان را دور کنیم. مضاف بر اینکه اگر تبعیض آمیز با کشوری برخورد می شد ما دلیلی داشتیم که اینها را رعایت نکنیم اما ظاهر قضیه این است که برای همه کشورها این مقررات در دنیا اعمال می شود و ما هم سوای از جامعه بین الملل نمی توانیم زندگی کنیم.

بنابراین اگر ما به این گروه ویژه اقدام مالی بپیوندیم در وهله اول این موضوع به نفع کشورمان و اقتصاد است؟

اصلا بحث نفع و ضرر نیست بلکه بحث این است که تمام دنیا به جز ایران و کره شمالی در این کنوانسیون عضویت دارند و سیستم بانکی آنها این موضوع را پذیرفته است. بنابراین چندان جالب نیست که ما در رده کشورهایی مانند کره شمالی باشیم.