یکی از مزایایی که معمولا برای تک تک اعضای سازمان درنظرگرفته میشود پاداش است. پاداش تعاریف متفاوت و گاه متناقض دارد، گاهی حتی آن را معادل حقوق و دستمزد میگیرند اما معمولا جدا از حقوق و دستمزد است که ماهانه یا سالانه پرداخت میشود. امروزه شرکتهای موفق از پاداش برای جهت دهی به رفتار کارکنان استفاده میکنند، اما متاسفانه در کشور ما یا پاداش را در نظر نمیگیرند یا هدف خاصی از اعطای آن ندارند وهمه افراد جدا از عملکرد مثبت یا منفی به میزان یکسان پاداش دریافت میکنند. مبنای پرداخت پاداش میتواند چیزهای مختلفی از جمله پاداش برمبنای ارشدیت، سطح تحصیلات، سابقه کار، عملکرد یا پاداش برمبنای نوآوری فرد برای سازمان باشد.
در محیط کسب وکارامروزی به علت تغییرات سریع تکنولوژی، دگرگون شدن نیروی کار، بمباران اطلاعاتی وتغییرات سریع درانجام کارها، رقابت بین سازمانها بهشدت افزایش یافته است. لذا سازمانهایی موفق هستند که کارکنانی خلاق، نوآور وپویا داشته باشند تابتوانند پویایی سازمان را همیشه حفظ کند و درمیان دریای رقابت غرق نشود و اینجاست که مسئله پاداش مبتنی برعملکردبیش از بیش اهمیت پیدا میکند و سازمانها میکوشند تا به وسیله پاداش رفتارمورد نظرخود یعنی همان خلاقیت و نوآوری را در اعضای خود تقویت کنند.
درسیستم پاداش مبتنی بر نوآوری ابتدا باتوجه به اهداف کسبوکارمعیارهایی را برای نوآوری تعیین میکنیم، درواقع تعیین میکنیم که نوآوری و خلاقیت در چه بخشهایی بیشتر حائز اهمیت است وچه رفتارهایی رابیشتر شامل میشود. بهعنوان مثال دریک واحد تولیدی ممکن است یکی از کارگران پیشنهادی ارائه دهد که منجر به کاهش ضایعات گردد یا دریک واحد خدماتی یکی ازاعضا راهی را برای خدمترسانی بهتر به مشتریان ارائه دهد که منجر به رضایت بیشتر مشتریان شود.
پس نوآوری و خلاقیت و کمک آن به پیشرفت کاربسته به نوع سازمان، اهداف وعملکرد آن دارد، در واقع نوع نوآوری میتواند در سازمانهای مختلف متفاوت باشد و همه اعضای یک سازمان از کارمندان و مدیران میتوانند در ارائه ایدهها و پیشنهادهای نوآورانه پیشرو باشند. اما چیزی که در اینجا حائز اهمیت است این است که نباید این ایدهها و پیشنهادات بیپاسخ بماند.
پاداشهای نوآورانه میتواند به دوصورت نقدی یا غیرنقدی شامل بن خرید، تشویق و قدردانی باشد.معمولا نحوه دریافت ایدهها و پاداشهای نوآورانه میتواند به دوصورت انجام گیرد: نخست اینکه افراد میتوانند حین انجام کار ایدههای خود را باکارفرما درمیان بگذارند یا اینکه در اکثرسازمانهایی که ازجمعیت بالایی برخوردارند یک صندوق دریافت پیشنهادات در نظر میگیرند و بعد ازهرماه تمام ایدهها و پیشنهادات را بررسی و درصورت امکان عملی شدن آنرا عملی میکنند.
در اینجا میتوان رابطه مستقیمی راکه بین پاداش و نوآوری سازمانی وجود دارد دید و دو موضوعی که اهمیت دارد ترغیب کارکنان جهت دادن ایدههای نوآورانه و بیپاسخ نماندن ایدهها ازطرف مدیراست. شاید ذکراین نکته خالی ازلطف نباشد که پاداش مبتنی بر نوآوری درهمه شرکتهاوسازمانها کاربرد ندارد.
بهعنوان نمونه درسازمانهای دولتی که درآن قوانین ومقررات خاص حکمفرماست براساس بحث ایده دادن و نوآوری زیاد مورد توجه نیست و در نتیجه سیستم پاداش مبتنی برعملکرد نیز خودبهخود منتفی است، یا شرکتهایی که چندان نیاز به محیط پویا و نوآورانه ندارند این نوع از پاداش کاربرد ندارد، بلکه سازمانهایی که در محیط پویا و پیچیده امروزی باید به رقابت بپردازند و برای کسب یک مزیت رقابتی باید یک برگ برنده در دست داشنه باشند، استفاده از مدل پاداش مبتنی بر نوآوری توصیه میشود.
ایدههای نوآورانه میتوانند در همه بخشهای مختلف منجمله بازاریابی، فروش، سرمایهگذاری، تسهیل فرآیند کار و... مفید واقع شود. درواقع هرآن چیزی که منجر به کاهش هزینهها وضایعات، افزایش فروش و سود و به طورکلی منجر به ایجاد یک نوع مزیت رقابتی برای سازمان شود مستحق دریافت این نوع از پاداش است.
علاوه برتمام این موارد، امروزه دربعضی از شرکتها برای پی بردن به ایدههای ناب ومفید ازمشتریان استفاده میکنند بدین صورت که ازطریق پرسشنامه یا روشهای دیگر، ایدهها و نظرات مشتریان را دریافت میکنند و به بهترین ایدهها طبق قرعه کشی هدیه خاصی اختصاص میدهند. چراکه مشتریان خارج از محیط سازمان قرار دارند و میتوانند مواردی راکه به نظرشان موجب بهبود کالا یا خدمات میشود بیان کنند. به هرحال بهعنوان ختم کلام میتوان گفت اگرکسبوکار شما در یک محیط پویا و فعال قرار دارد و لازمه پیشرفت درآن وجود نوآوری وخلاقیتهای گوناگون است بهتر است که از سیستم پاداش مبتنی برنوآوری استفاده کنید.