شاید کمتر کسی بداند که کشورمان 319 فرودگاه دارد، اما سال گذشته سازمان اطلاعات مرکزی امریکا از وجود ۳۱۹ فرودگاه در ایران خبر داد؛ خبری که آمارش تکذیب نشد، اما از میان این تعداد، 54 فرودگاه مسافری است و مابقی آن متعلق به به سایر ارگانها هستند. جالب است بدانید که تقریبا تمام این فرودگاهها با بودجه دولتی ساخته شده، به جز چند فرودگاه که توسط پیمانکار ساخته شده است، آن هم پیمانکاران وابسته به دولت. این در حالی است که در تمام دنیا ساخت فرودگاه توسط دولت به مناقصه گذاشته میشود و با هزینه بخشخصوصی و با نظارت دولت ساخته میشود.
همین دولتیسازیها باعث شده است که به گفته محمدعلی نوریان، قائممقام وزیر راه و شهرسازی در امور هوانوردی درصد قابلتوجهی از فرودگاههای کشور به تقاضای یک مقام استانی بدون هیچ توجیه اقتصادی ساخته می شود؛ فرودگاههایی که جانمایی درستی ندارد و پروازهایشان تنها یک بار در هفته است.
براساس اعلام محمدعلی ایلخانی، رییس شرکت فرودگاههای کشور از بین 54 فرودگاه تنها شش فرودگاه سودده هستند و توجیه اقتصادی دارند که از میان آنها یک فرودگاه متعلق به سازمان منطقه آزاد کیش و وزارت نفت است و در 12 فرودگاه کشور 90 درصد پروازها و در 42 فرودگاه دیگر تنها 10 درصد کل پروازها انجام میشود و مابقی بنا به دلایل سیاسی و اجتماعی و بدون درنظر گرفتن عامل توجیهپذیری اقتصادی، طراحی و اجرا شدهاند.
ساخت فرودگاهها بدون مطالعه و دستوری در ایران در حالی است که در همین همسایگی ما فاز اول فرودگاه «آلمکتوم» دوبی با وسعت 140 کیلومتر مربع با پیشبینی انجام روزانه 25 تا 40 پرواز مسافری و 50 پرواز باری و با ظرفیت جابهجایی 120 تا 150میلیون مسافر در سال به بهرهبرداری رسید و جالب اینجاست که طبق گزارشهای این فرودگاه، تمام آمار با پیشبینیها همخوانی و نشان از انجام مطالعات دقیق دارد. چهار فرودگاه مهرآباد، امامخمینی، هاشمینژاد مشهد و کیش از سوددهترین فرودگاههای کشور هستند، هرچند این سودده بودنشان بابت میزان تردد است. هرچند گفته میشود تا زمانی که تمام فازهای فرودگاه امام ساخته نشود به سود واقعی نمیرسد و فقط برای اتمام پروژه ترمینال 2 سرمایه 2 میلیارد دلاری نیاز است، اما یک سرمایهگذار با ایدهای نو و سرمایهگذاری کمتر از این اعداد و ارقام به سوددهی قابلتوجهی از این مجموعه نیمهکاره رسید.
CIP فرودگاه امام ایدهای بود که توسط بخش خصوصی توانست توجیه اقتصادی بگیرد و به اجرا درآید؛ پروژهای لوکس برای مسافران ویژه.
گیتهایی
بدون ازدحام و صف
هرچند نمونه سالن VIPرا در سایر فرودگاههای کشور میتوان تجربه کرد، اما خدمات ویژه برای افراد مهم(commercial important person)برای نخستین بار در فرودگاههای کشور به اجرا درآمد؛ طرحی که از فرودگاههای خارجی پرترافیک الگو برداری شده است. رزرو CIP فرودگاه امام کار سختی نیست و با یک تماس و ارائه اطلاعات پروازی به پذیرش پرواز رزرو میشود. وقتی قرار است مسافر از CIP بگذرد، دیگر نیازی به حرکت به سمت فرودگاه امام سه الی چهار ساعت قبل از پرواز نیست و مسافر اگر کمتر از یک ساعت قبل از پرواز در سالن CIP باشد میتواند به پرواز خود برسد.
مهدی اژدری، مسئول پذیرش CIP فرودگاه امامخمینی در گفتوگو با «فرصتامروز» درباره نحوه پذیرش و خدماتی که CIP به مسافران میدهد، میگوید: مسافران میتوانند تا سه ساعت قبل از پرواز در مجموعه CIP جا رزرو کنند. ماشین CIP چند ساعت قبل از پرواز به دنبال مسافر میرود و مسافر را به CIP میرساند. مسافر تمام مدارک را به پذیرش تحویل میدهد و بار هم از طریق CIP به بخش بار هواپیما منتقل میشود. مسافر پس از تحویل مدارک در هیچ گیتی منتظر نمیماند و میتواند از امکانات لابی یا در صورت تاخیر هواپیما از اتاقهای مخصوص مسافران استفاده کند. وی میافزاید: مسافران اگر قصد تبدیل پول را دارند، نیازی به مراجعه به باجههای بانکی در سالن اصلی ندارند و میتوانند پولشان را در CIP به ارز موردنظر خود تبدیل کنند. پول را به مسئول پیگیری ارائه میدهند و بابت آن رسید دریافت میکنند و آن میزان وجه نقد در مدت زمان کوتاهی به ارز تبدیل میشود.
اژدری با بیان اینکه در واقع گیتی به آن معنا وجود ندارد که مسافران در صف آن بمانند، ادامه میدهد: CIP گیت مخصوص دارد و وقتی که تمام کارها از صدور کارت پرواز تا صدور ویزا و کنترل گذرنامه انجام شد از مسافر خواسته میشود که به سمت هواپیما حرکت کند. مسافران CIPبهصورت انفرادی از طریق خودروهای سواری تا هواپیما جابه جا میشوند.
اتاق مجانی در صورت تاخیر پرواز
یکی از کسالتبارترین لحظات سفر هوایی مشاهده مدت زمان تاخیر پرواز در تابلو اعلانات فرودگاه است که این روزها ایرلاینهای داخلی با آن دست به گریبانند و مسافران هم باید با ملاحظه تحریمهای غربیها علیه صنعت هوانوردی ایران اعتراضی به مدت زمان تاخیر نداشته باشند و چند ساعت تاخیر را به هر طریقی تحمل کنند. حال اگر این تاخیر با ساعت خواب مسافران تداخل داشته باشد جایی در فرودگاه نیست که مسافران نشسته نخوابند و باید هرطور شده بیدار باشند تا از پرواز جا نمانند، اما این دغدغه برای مسافران CIPرفع شده است. اژدری در اینباره میگوید: در مجموعه CIP اتاقهایی با استاندارد هتل 5 ستاره تعریف شده است که در صورت تاخیر پروازها، مسافران در این اتاقها مستقر و تا زمان پرواز از امکانات اتاق بهرهمند می شوند. وی در پاسخ به این سوال که آیا مسافرانی که پروازشان تاخیر دارد هم میتوانند از ظرفیت CIP استفاده کنند، تصریح میکند: سعی ما این است که مسافران را از شلوغی سالن اصلی دور نگه داریم و اگر قرار باشد همان شلوغی در CIP ایجاد شود، مجموعه دیگر مزیتی ندارد. ظرفیت برای 300 مسافر تعریف شده است که بیشتر از آن امکان پذیرش وجود ندارد، بنابراین فقط به رزرو شدهها جا میدهیم. اژدری تاکید میکند: اگر مسافر رزروی بعد از حضور در سالن متوجه تاخیر شد میتواند بهصورت رایگان تا ساعت پرواز از تمام امکانات مجموعه استفاده کند.
قیمت سفر تجملاتی
بسیاری از مسافران حاضرند برای دور ماندن از شلوغی سالنهای پرواز و ترمینالها و پشتسر گذاشتن گیتهایی بدون صف طولانی و ازدحام یا تبدیل کردن پولشان در اسرع وقت پول خوبی بپردازند. طبق گفته مسئول پذیرش VIP، هزینه تشریفات مسافر در جایگاه تشریفات اختصاصی برای هر مسافر بزرگسال 40 یورو، مسافران بین 2 تا 11 سال 30 یورو و مسافران زیر دو سال رایگان است.
همچنین هزینه اخذ ویزا برای هر مسافر 20 یورو است. هزینه خدمات حملونقل مسافر با خودروی ون (کاروان) 15یورو و خودروی تویوتا کمری 13 یورو است. هزینه استفاده از سوئیت برای شش ساعت دو نفر 50 یورو، 12 ساعت دو نفر 70 یورو، 24 ساعت دو نفر85 یورو و شش ساعت یک نفر 40 یورو، 12 ساعت یک نفر 60 یورو و 24 ساعت یک نفر 75 یورو است. همچنین برای هر نفر همراه هم 12 یورو باید هزینه شود که البته هزینه تمام این امکانات و خدمات به ریال قابل تبدیل است.
مشتریان CIP سلبریتیها و سیاسیها
عمر مجموعه CIP شاید به دو سال رسیده است، اما در این مدت کوتاه توانسته نظر مشتریان زیادی رابه خود جلب کند. اژدری در این زمینه میگوید: میتوانم بگویم تقریبا تمام دیپلماتها از CIPمیگذرند و مهمانان خارجی هم که اغلب دیپلماتها هستند از CIP وارد تهران میشوند.
وی ادامه داد: اغلب خانوادههای شخصیتهای سیاسی کشور هم از طریق CIPجابهجا میشوند، اما CIP تنها برای شخصیتهای سیاسی و دیپلماتها نیست، بلکه هرکسی که بخواهد میتواند از این خدمات استفاده کند. بسیاری از هنرمندان از مهران مدیری گرفته تا شجریان معمولا از خدمات CIP استفاده میکنند. همانطور که گفتم CIPمختص عدهای خاص نیست و هرکس که میخواهد سفری بدون استرس داشته باشد میتواند CIPرا تجربه کند.