واردات کنجاله آزاد واردات روغن خام به شرط!

وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای امسال واردات روغن نباتی خام از سوی صنایع روغن نباتی را منوط به خرید تضمینی دانه‌های روغنی کرده اما واردکنندگان کنجاله بدون محدودیت و ممنوعیت به هر میزان که بخواهند، کنجاله وارد می‌کنند. اکبر سبقتی، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن‌کشی ایران، در گفت‌و‌گو با «فرصت امروز»، با بیان این موضوع، از سیاست یک بام و دوهوای در این زمینه انتقاد کرد. گفت‌و‌گوی سبقتی با «فرصت‌امروز» را می‌خوانید.

***

واردات روغن خام از سوی صنایع روغن نباتی، منوط به خرید تضمینی دانه‌های روغنی شده است. شما با این سیاست وزارت جهاد کشاورزی موافق هستید؟ اگر پاسخ‌تان منفی است، دلایل آن را بیان کنید.

خیر. در قوانین خرید تضمینی تعریف خود را دارد و اجرای آن بر عهده دولت است نه صنایع اما بحران اقتصادی در چند سال اخیر باعث کاهش منابع مالی دولت شده و شوربختانه بخشی از دستگاه‌های دولتی نیز وظایف خود را به درستی انجام نمی‌دهند. در بخش دانه‌های روغنی در حالی که قوانین کشور بر حمایت از تولید داخل تاکید دارند اما ثبت سفارش واردات کنجاله به آسانی و به میزان دلخواه برای واردکنندگان انجام می‌شود.

در نقطه مقابل، صنایع روغن‌نباتی برای واردات روغن خام مکلف به خرید تضمینی دانه‌های روغنی شده‌اند. این ابهام و دوگانگی در سیاست‌های مسئولان که صنایع روغن نباتی را برای ادامه تولید موظف به انجام وظایف دولتی می‌کنند، ایراد دارد. پرسش ما این است که چرا در واردات روغن خام محدودیت و حتی ممنوعیت وجود دارد اما واردات کنجاله بدون هیچ محدودیتی انجام می‌شود؟ 

قانون خرید تضمینی محصولات از چه زمانی تصویب و اجرا شده است؟ تاریخچه کوتاهی از آن را ذکر کنید.

قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی در سال 68 توسط دولت وقت برای حمایت از بخش کشاورزی تصویب و اجرا شد. همان‌گونه که در قانون نیز آمده اجرای این مصوبه حمایتی، بر عهده دولت‌هاست. براساس این قانون، دولت به کشاورزان ضمانت می‌دهد هر زمان قیمت محصولات آنها زیر نرخ بازار برسد یا به فروش نرود، دولت ضرر و زیان کشاورزان را در قالب خرید تضمینی محصولات بپردازد. در خرید تضمینی، پول محصولات خریداری شده مستقیم به حساب کشاورزان واریز نمی‌شود.

با این تفاسیر، صنایعی مانند روغن نباتی در این میان چه نقش و وظیفه‌ای دارند؟

به‌جز قانون خرید تضمینی، طرح خرید غیر‌تضمینی (توافقی) محصولات کشاورزی برای تنظیم بازار و جلوگیری از نوسان شدید قیمت محصولات نیز در سال 75 تصویب شد. براساس این قانون، صنایع تبدیلی در توافق با کشاورزان اقدام به خرید محصولات آنها – تاکید می‌کنم با قیمت توافق شده- می‌کنند. همچنین براساس این مصوبه، در صورت ضرر و زیان صنایع از بابت خرید توافقی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی پس از بررسی، میزان زیان صنایع را محاسبه و در بودجه سال آینده تضمین و پرداخت می‌کند.

آیا می‌توان خرید تضمینی دانه‌های روغنی را در ردیف خرید توافقی گنجاند؟

خیر. خرید تضمینی با توافقی متفاوت است و در قوانین مصرح کشور (قانون خرید تضمینی و توافقی)، هیچ بند و ماده‌ای بر زیان کارخانه‌ها و صنایع تاکید نمی‌کند. خرید توافقی جزو وظایف ما (صنایع) است اما نه با ضرر و زیان. کارخانه‌ها نباید از بابت خرید تضمینی یا توافقی محصولات کشاورزی متحمل خسارت شوند. در این صورت کار اقتصادی صنایع معنی نخواهد داشت و واحدهای تولیدی نه تنها به سود نمی‌رسند، بلکه زیان هم می‌کنند. کجای این کار و فعالیت، اقتصادی است؟