واردات غیر‌قانونی سهم قانونی مرزنشینان را تهدید می‌کند

واردات غیر‌قانونی برنج از مرز سراوان روزانه حجم قابل توجهی از این کالا را به کشور سرریز می‌کند. این خبر را عبدالله بدیجی، مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مرزنشینان سیستان‌وبلوچستان به «فرصت امروز» می‌دهد. به گفته این مقام مسئول، حجم این واردات که به نظر می‌رسد در روز به 50 تا 60 تن برسد از طریق کولبری به کشور وارد می‌شود. بدیجی درخصوص چگونگی واردات و غیر‌قانونی بودن آنها به «فرصت امروز» می‌گوید: واردات از طریق کولبری قانونی است اما قرار بود کولبری از مرز میرجاوه انجام شود وکالاهای وارداتی هم در بازارچه به فروش برسد اما هم‌اکنون واردات برنج به روش کولبری از مرز سراوان انجام می‌شود.

مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی مرزنشینان سیستان بلوچستان در تشریح جزییات بیشتر به «فرصت امروز» می‌گوید: در حال حاضر این کار را در آن طرف مرز افغان‌ها انجام می‌دهند، آنها برنج را تا مرز ما می‌آورند، انبار می‌کنند و کولبر‌ها با چند بار رفت‌و‌آمد محموله را به کشور وارد می‌کنند. به گفته وی، از آنجایی که در کولبری هیچ‌گونه عوارض، مالیات، آزمایش یا تأییدیه بهداشتی لازم نیست، برنج‌ بدون ارزیابی و استاندارد به کشور وارد و با هماهنگی سفارش‌دهندگان به استان‌های مقصد ارسال می‌شود. وی این کار را ساماندهی شده عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: از آنجایی که ما سهمیه استان را از طریق تعاونی مرزنشینان وارد می‌کنیم، همه مراحل آزمایش، بیمه و مالیات را انجام می‌دهیم اما قدرت رقابت با واردات غیر‌قانونی را نداریم.

ابراهیم براهویی، مدیرعامل تعاونی مرزنشینان عشایری سفیدابه نیز در این دیدگاه با عبدالله بدیجی هم‌عقیده است. وی که پیش از بدیجی سمت وی را عهده‌دار بوده معتقد است واردات برنج با سفارش از جانب برخی دلالان انجام می‌شود. به گفته وی، آمار این قاچاق مشخص نیست اما از رفت‌و‌آمد کولبرها، کامیون‌ها، وانت‌ها و اتوبوس‌ها به خارج از منطقه می‌توان بر‌آورد کرد روزانه نزدیک به 70 تن برنج به شکل غیرقانونی از مرز وارد می‌شود. وی با بیان اینکه هیچ‌گونه نظارت و آزمایشی روی برنج انجام نمی‌شود، به «فرصت امروز» می‌گوید: در مرز سراوان که عمده قاچاق برنج استان از این طریق انجام می‌شود هر نفر سه کیسه 20 کیلویی را از پاکستان با خود به استان وارد می‌کندو این کار ممکن است چند بار در روز انجام شود، این در حالی است که در تعاونی مرزنشینان سهم سالانه هر نفر برای واردات 50 کیلو تعریف شده است. به گفته مدیرعامل پیشین اتحادیه تعاونی‌های مرزنشین استان، پیش از این کالاهای متعددی از طریق مرز استان به کشور وارد می‌شد اما هم‌اکنون برنج به‌صرفه‌تر است.

وی با بیان اینکه استان سیستان و بلوچستان نسبت به دیگر استان‌های مرزی مانند خراسان رضوی در شرایط سخت‌تری این نوع تجارت را دنبال می‌کند، توضیح می‌دهد: از آنجایی که مجوز‌های این نوع واردات اغلب واگذار می‌شود، در استان خراسان آنها مجوزشان را با کیلویی 1500 تومان واگذار می‌کنند، اما چون در استان ما واردات قاچاق است، مجوز ما را کیلویی 50 تومان می‌خرند. مدیرعامل تعاونی مرزنشینان عشایری روستای سفیدابه می‌افزاید: قاچاق برنج از طریق بازارچه کوهک وارد می‌شود و خریداران برای مجوز واردات کیلویی 200 تومان پرداخت می‌کنند.

کارت‌های الکترونیکی، نیت خوب، روش بد

اما دردسرهای مرزنشینان به همین‌جا ختم نمی‌شود، کارت الکترونیکی که در واقع در جهت شفاف‌سازی تجارت و سیستماتیک کردن آن از سوی دولت برای مرزنشینان صادر شد، این هموطنان را با مسئله جدید دیگری روبه‌رو کرده است. بدیجی در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: در حوزه سیستان 32 تعاونی وجود دارد که از این تعداد تنها هفت تعاونی می‌توانند کارت بکشند. به گفته وی، کارت‌هایی که صادر شده است براساس تقسیم‌بندی‌های گذشته است و در تقسیمات جدید کشوری بخش‌ها و شهرستان‌ها تغییر یافته و کارت‌ها منطبق بر اطلاعات جدید نیست. مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی‌ مرزنشینان می‌افزاید: در استان مجموعا 108 تعاونی وجود دارد که از این تعداد تنها اعضای 26 تعاونی کارت کشیده‌اند و از این تعداد تنها هشت تعاونی توجیه فعالیت اقتصادی دارند و در بسیاری از تعاونی‌ها مردم تمایلی برای دریافت این کارت ندارند.

عبدالله بدیجی درخصوص صدور این کارت‌ها به رفتار دولت انتقاد دارد. وی ادامه می‌دهد: دولت تبلیغات کرد که ما با این کارت‌ها به شما سهمیه سوخت می‌دهیم یا فرمانداران می‌گفتند با این کارت می‌توانید در ماه 2‌میلیون تومان صادرات و واردات داشته باشید و هر خانوار 200 هزارتومان سود خواهد داشت. وی ادامه می‌دهد: این حرف‌ها انتظارات زیادی برای مردم ما ایجاد کرد و همه می‌پرسیدند ما به‌ازای عضویت درتعاونی چقدر پول می‌توانیم داشته باشیم. به گفته مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی‌ مرزنشینان، این وعده‌ها دور از واقعیت بود و عملی هم نشد اما مردم را به شرکت تعاونی‌ها و عملکردشان بی‌اعتماد کرد. وی می‌گوید: در حال حاضر برنجی که برای استان وارد می‌کنیم هر کیلو 45 تا 50 تومان برای تعاونی سود دارد. اما در استان خراسان رضوی که درهمسایگی ماست و برنج از اینجا به آنجا ترانزیت می‌شود اوضاع متفاوت است و سودشان 1500 تومان است.

براهویی نیز اگرچه ازسیاست ایجاد کارت‌های الکترونیکی استقبال می‌کند اما به عملکرد دولت انتقاد دارد. وی نیز از تبلیغات و وعده‌های بی‌عمل مسئولان بر کاهش اعتماد مردم گلایه‌مند است. به گفته براهویی، برای همه تعاونی‌ها امکان استفاده از کارت وجود ندارد و در برخی موارد هم به دلیل ایرادی که در معرفی صاحب کارت شده است، دارندگان آنها امکان استفاده ندارند.

ناکامی در اجرا، نتیجه ناهماهنگی دستگاه‌ها

یکی دیگر از بازرگانان استان سیستان و بلوچستان نیز معتقد است کارت‌های الکترونیکی اقدام مثبتی از سوی دولت است اما هنوز امکان استفاده از آن در بسیاری از تعاونی‌های استان فراهم نیست و در برخی موارد هم مشکلاتی دارد. حاج حیات رخشانی با بیان اینکه برنج خیلی راحت و بی‌دردسر از مرز استان به کشور قاچاق می‌شود، به «فرصت امروز» می‌گوید: این کارت‌ها اگرچه قرار بود به کاهش و حل قاچاق کمک کند اما این‌طور نشد. به گفته رخشانی، برخی افراد از استفاده از کارت‌های الکترونیک اجتناب می‌کنند چون فکر می‌کنند ممکن است در آینده برای آنها گزارش مالیاتی بفرستند.

با این حال این واردکننده معتقد است دولت و مسئولان استانی و به خصوص استاندار در حل مشکلات قاچاق تلاش می‌کنند اما هماهنگ نبودن و همفکر نبودن برخی دستگاه‌ها و نهاد‌ها به مشکلات قاچاق دامن می‌زند و برخی تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات گاهی بدون کارشناسی لازم و ناهماهنگ با مسئله‌های استان انجام می‌شود. محمد حیات رخشانی می‌افزاید: ما درشروع به کار این کارت‌ها چون هنوز مشکل داشتیم با سازمان غذا و دارو صحبت کردیم که به ما وقت بدهند و این سیستم دیرتر اجرایی شود که خوشبختانه آنها همکاری کردند و سه ماه به روش گذشته کار واردات را ادامه دادیم.

به گزارش «فرصت امروز» از کارت الکترونیکی سال گذشته جایگزین دفترچه‌های پیله‌وری شد و اعضای تعاونی‌های استان‌های مزرنشین می‌توانند با کشیدن کارت از سهمیه خود اطلاع یابند. واردات در صورت انجام شدن صادرات امکان‌پذیر است و سهمیه برای اعضا سالانه تعریف می‌شود. با الکترونیکی کردن این تجارت کوچک برخی مرزنشینان به خصوص در استان سیستان و بلوچستان در استفاده از این کارت‌ها با مشکلاتی مواجهند.