هیجان در بازار بیداد می‌کند

استفاده از شبکه‌های اجتماعی نظیر تلگرام موجب سهولت نشر اخبار و اطلاعات می‌شود اما همین فضاها و مزیت سرعت بالای نشر در آنها، در عین حال گاهی بستر بروز و ترویج انواع شایعاتی می‌شود که به تحریک رفتارهای هیجانی و آشفتگی در بازار دامن می‌زند. نمونه چنین رخدادی روز گذشته در میانه بازار خودنمایی کرد و پیامی مبنی بر عرضه اولیه شرکت بهمن‌دیزل در روز چهارشنبه این هفته به سرعت در گروه‌های مختلف میان فعالان بازار دست‌به‌دست چرخید. پیامی که با شیطنت فرد یا گروهی و با اعمال تغییراتی جزئی در پیغام ناظر عرضه اولیه هرمز، با ظاهری رسمی روانه گروه‌های تلگرامی شد و به سرعت در گروه‌های مختلف دست‌به‌دست چرخید.

اگرچه پس از گذشت زمان کوتاهی و با واکنش سریع برخی فعالان آگاه بازار، دلایل کذب بودن این خبر ارائه شد اما شدت تاثیرگذاری این پیام به حدی بود که واکنش مقام مسئول شرکت فرابورس را نیز به همراه داشت. امیر هامونی، مدیرعامل شرکت فرابورس ایران در رابطه با شایعه عرضه اولیه 5 درصد سهام بهمن‌دیزل که به‌صورت پیغام ناظر فرابورس و توسط برخی در فضای مجازی منتشر شده بود اعلام کرد این شایعه هیچ صحتی ندارد و تکذیب می‌شود. وی همچنین عنوان کرد به دلیل اهمیت پیغام ناظر که جزو اطلاعیه‌های رسمی فرابورس بوده و مورد استناد بسیاری از فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرد، با افرادی که اقدام به دستکاری پیغام‌های ناظر کرده‌اند برخورد قانونی خواهد شد و این موضوع پیگیری می‌شود. 

بررسی چنین رخدادی باز هم ضعف و هیجان موجود در بازار را به رخ فعالان می‌کشاند. این رخداد تنها به‌خاطر فضای ملتهب موجود در بازار ما اهمیت پیدا کرد. اینکه برخی از افراد برای بازنشرکردن چنین مطالبی نه‌تنها هیچ الزامی به ذکر منبع برای خود قائل نیستند بلکه حتی قبل از انتشار چنین پیامی، زحمت مراجعه به سایت رسمی شرکت فرابورس را به خود نمی‌دهند. چنین رفتاری باز هم مؤید این موضوع است که در بازار ما شنیده‌ها خیلی بیشتر از مستندات اعتبار دارند و این موضوع نیز باز ریشه در حضور مستقیم تعداد بسیار زیاد بازیگران حقیقی در بازار دارد.
اما بررسی واکنش مدیرعامل فرابورس هم به‌نوعی تامل‌برانگیز است. اگرچه سرعت عمل این مقام در پاسخگویی در برابر این شایعه بسیار ستودنی است اما واکنش ایشان مبنی بر برخورد قانونی با افرادی که این پیام را تهیه کرده بوده‌اند امری محال به نظر می‌رسد.

در واقع این پیام هیچ‌گونه وجهه قانونی و معتبری نداشته است و نمی‌توان از آن به‌عنوان دستکاری پیغام ناظر بازار یاد کرد. در حقیقت این رخداد با حمله هکرها به سیستم ناظر رخ نداده تا پیغامی رسمی مورد دستکاری و جعل قرار بگیرد، بلکه صرفا یک پیام عادی البته با ظاهری آراسته، به واسطه دست‌به‌دست شدن میان افراد مختلف همه‌گیر شده است. درواقع چنین واکنشی این انتظار را ایجاد خواهد کرد که در آینده باید در برابر هر شایعه‌ای برخوردی قانونی صورت گیرد! امری که به نظر محال می‌رسد. بررسی رخداد روز گذشته تلنگری است مبنی‌بر اینکه مشکل بازار فقط با نقد رفتار مسئولان، حل نخواهد شد.

باید بپذیریم که هیجان در بازار ما بیداد می‌کند. گروهی به عرضه‌های اولیه هفته‌های قبل ایراد می‌گیرند و چنین اقدامی را باعث بر هم خوردن روند بازار می‌دانند اما به نظر می‌رسد توقف روندی که چندان پشتوانه واقعی نداشت (هنوز در بخش واقعی اقتصاد تحول ملموسی شکل نگرفته است) اگرچه در کوتاه‌مدت ناخوشایند است اما برای سلامت بازاری که هیجان و التهاب، گردانندگان اصلی آن هستند مفیدتر خواهد بود. پس، از ماست که بر ماست.

* تحلیلگر بازار سرمایه