هشدار به سودبری موسسات غیرمجاز از کاهش سود بانکی

یک کارشناس امور بانکی معتقد است اگر کاهش نرخ سود فقط تکلیفی برای بازار متشکل پولی بوده و در سویی دیگر بازار غیرمتشکل آزاد گذاشته شود، آنگاه با افزایش شکاف نرخ بین دو بخش خطر سرازیر شدن منابع بانک‌ها به سمت موسسات غیرمجاز چند برابر شده و شرایط به نفع آنها تمام می‌شود. عباس کمره‌ای در گفت‌وگو با ایسنا، در رابطه با احتمال کاهش مجدد نرخ سود بانکی در سال‌جاری با بیان اینکه به اذعان مسئولان بانک مرکزی هنوز مصوبه سال‌جاری کاهش سود در بانک‌ها به‌طور کامل اجرایی نشده است، اظهار کرد: مسئله‌ اصلی در این میان بازار غیرمتشکل پولی است چون اگر قرار باشد این تکلیف فقط برای بازار متشکل، بانک‌ها و موسسات مجاز باشد، نگرانی سرازیر‌شدن منابع این بخش به سمت موسسات غیرمجاز معضل اصلی خواهد بود.

وی با اشاره به فعالیت بازار غیرمتشکل پولی به‌ویژه رفتار مخرب موسسات غیرمجاز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های تغییر و عملیاتی‌شدن سود بانکی گفت: وقتی قرار است نرخ سود تغییر کند و با شرایط اقتصادی منطبق شود باید مراقب بود که این نرخ برای بازار غیرمتشکل سودآور نبوده و به نفع اقتصاد تمام شود، چرا که اگر فاصله و شکاف بین نرخ سود در آنچه که مجازهای بانکی موظف به آن هستند و نرخی که غیرمجاز‌ها به خواسته خود و بدون نظارت اجرایی می‌کنند بیش از گذشته افزایش یابد حتما به ضرر بازار متشکل و بانک‌های منضبط تمام می‌شود.

این کارشناس امور بانکی همچنین نسبت به لحاظ‌کردن شرایط سایر بازار‌ها در تصمیمات کاهش نرخ سود تأکید کرد و افزود: گرچه کاهش تورم می‌تواند به‌عنوان یکی از مولفه‌های تأثیر‌گذار در تغییر نرخ سود بانکی مؤثر باشد، اما باید توجه داشت که تنها با این شرط آن هم زمانی که تمامی زمینه‌ها برای اجرایی شدن نرخ سود مصوب در بانک‌ها وجود ندارد هرگونه تصمیم‌گیری در این رابطه می‌تواند در فضای بانکی اثرات خاص خود را به همراه داشته باشد.

کمره‌ای ادامه داد: به‌طور یقین اگر شرایط لازم برای تغییر نرخ سود بانکی فراهم نشود با توجه به اینکه اکنون بانک‌ها با معضلاتی مانند کمبود نقدینگی مواجهند، کاهش نرخ سود و به تبع آن کاهش جذب منابع موجب افزایش مشکلات بانک‌ها در تأمین نقدینگی شده و آنها را به سمت افزایش اضافه برداشت از بانک مرکزی و در نهایت بالابردن پایه پولی و نقدینگی و در مجموع افزایش تورم سوق دهد. وی اشاره‌ای هم به ابعاد کاهش نرخ سود تسهیلات داشت و یادآور شد: با وجود اینکه در حال حاضر نرخ سود تسهیلات بالا است، ولی در سویی دیگر با در نظر گرفتن بهای تمام شده پول در بانک‌ها، کاهش بیش از حد آنها چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.

این کارشناس امور بانکی توضیح داد: در حالی هزینه بهره یکی از عوامل اصلی در بهای تمام شده پول بانک‌ها به‌شمار می‌رود که اگر قرار باشد هزینه سود سپرده – حتی در صورت کاهش در شورای پول و اعتبار – در بانک‌ها بالا باقی بماند، آنگاه هزینه‌های آنها نیز کاهش پیدا نکرده و در نهایت نرخ سود تسهیلات نیز اگر هم تعدیل شود قابل اجرا نخواهد بود، مگر اینکه با فراهم آوردن شرایط، نرخ سود سپرده کاهش یافته و بانک‌ها به‌طور منظم آن را اجرا کنند که در مجموع بهای تمام شده پول پایین آمده و می‌توان نرخ سود تسهیلات را متناسب با آن کاهش داد.

وی خاطرنشان کرد: درصورتی‌که نرخ سود تسهیلات کاهش پیدا کند، اما نرخ سود سپرده و بهای تمام شده پول در بانک‌ها تعدیل نشود، آنگاه با شکاف هزینه‌ای بین دو سود و کسری منابع، مطمئناً بانک‌ها به سمت آنچه که بانک مرکزی آن را ممنوع کرده یعنی مواردی مانند شرکت‌داری به جای بانکداری حرکت خواهند کرد.

این کارشناس امور بانکی در رابطه با زمان کاهش نرخ سود بانکی نیز یادآور شد: همواره زمان و فاصله کاهش بین دو نرخ سود و تکلیف برای سیاست‌گذاری پولی حدود یک‌ساله بوده و در کشور ما زمان کمتر از این سابقه چندانی ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد که مسائل مطرح شده پیرامون کاهش نرخ سود برای زمینه‌سازی به منظور تصمیم‌گیری در این مورد و سیاست‌گذاری آن در ابتدای سال آینده باشد موضوعی که به‌طور حتم شورای پول و اعتبار تمامی ابعاد آن را بررسی و سپس در مورد آن تصمیم‌گیری خواهد کرد.

به گزارش ایسنا، بعد از اینکه در اردیبهشت ماه سال‌جاری نرخ سود بانکی اعم از تسهیلات و سپرده با مصوبه شورای پول و اعتبار کاهش یافت و نرخ سود سپرده از 22 درصد سالانه به 20 درصد و تسهیلات از 28 به 24 درصد رسیداخیرا وزیر اقتصاد اعلام کرده است که به‌زودی و احتمالا در جلسه پیش‌روی شورای پول و اعتبار درباره کاهش مجدد نرخ سود در دو بخش تصمیم‌گیری خواهد کرد.

طبق آنچه یکی از مقامات ارشد بانکی به ایسنا اعلام کرده، بحث کاهش 2 درصدی نرخ سود در هر دو بخش مطرح است که در صورت اجرایی شدن سود سپرده به 18 و تسهیلات به 22درصد کاهش خواهد یافت.