هزینه و فایده تحولات سیاسی برای اقتصاد جهانی 2016

دنیا همیشه در حال تغییر و تحول است، چراکه هیچ وقت پیشرفت ها ایستایی ندارند؛ اینکه تغییرات چه سمتی را طی می کند و چه هزینه و فایده ای را برای کشورها در بر دارد، به ضرورت این تغییرها بستگی دارد.

مسلما تغییرات صورت گرفته در دنیا اجتناب ناپذیر است، دوران گذشته، گذشته است. در حال حاضر تحولات بین المللی و تغییر در کشورها به سمت تضمین و دست یابی به آزادی های مدنی و فردی است.

باتوجه با اینکه امروزه اهمیت نظریات کلان رو به زوال است، بنابراین سنجش این تحولات با دیدگاه کلی صحیح نیست. آن چیزی که جوامع را به سمت پیشرفت سوق می دهد، مردم آن کشور است و این تحولات باید به صورت فردی سنجیده شود.

در این صورت برای سنجش تأثیرات تحولات جهانی اخیر مثل جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا، نمی توان گفت جدا شدن یک کشور از اتحادیه اروپا چه تغییری در جهان ایجاد می کند؟ ما باید در تحلیل این موضوع تأثیر تحولات بر فرد را بسنجیم، بنابراین برای سنجش پیشرفت های اقتصادی، سیاسی و توسعه هر کشور باید رفتارهای فردی هر کشور سنجیده شود.

از آنجایی که شکل دهی اتحادیه اروپا از پایین نبوده و از بالا شکل گرفته است و آن چیزی نبوده که مردم به آن تمایل داشته باشند، بنابراین با وجود اینکه عضو بودن انگلیس در اتحادیه اروپا به نفع جهان و ایران بود و خود انگلیس هم این موضوع را می دانست که جدایی از اتحادیه به نفعش نیست و با وجود تلاش های اتحادیه برای یک پارچه نگه داشتن این سازمان، انگلیس به رأی مردم احترام گذاشت.

این تحول تنها کمی از ارزش های آموزشی، نظم و سیاست های بریتانیا را دچار اختلال می کند اما اتحادیه اروپا نیز مطمئناً دوام نخواهد آورد و پیش بینی می شود که در آینده اتحادیه اروپا به صورت یک سازمان از هم پاشیده شود و این ساختار سازمانی با حذف ساختار سیاسی خود دگرگون شود و هر کشوری که عضو اتحادیه اروپا است براساس سیاست های اقتصادی خود در آینده عمل خواهد کرد.

علت اینکه پیش بینی می شود ساختار سازمانی اتحادیه اروپا در آینده از هم پاشیده می شود این است که اتحادیه نگاه کلانی به کشورهای اروپایی دارد و با نگاه بالای سازمانی سعی در اصلاح و پیشرفت کشورها دارد، درحالی که پیشرفت با نگاه فردی و از پایین و خواسته مردم و به صورت خودجوش حاصل می شود.

اکنون پیشرفت در جهان با پیشرفت فرد صورت می گیرد، نه پیشرفت جوامع. سازمان ملل سازمانی است که در خصوص حقوق فرد شکل گرفته، آزادی- آزادی فرد است بنابراین با نگاه فردی ملیت،  نژاد و قوم می توان پیشرفت کرد.

بنابراین اهمیت پیشرفت اروپا در حذف ساختار اتحادیه اروپا نیست، بلکه اهمیت اروپا و آمریکا در این بود که آنها با وضع قوانین درست، تا حدودی تبعیض ها را از بین بردند و آزادی فرد را حفظ کردند. در تحلیل اینکه جدایی انگلیس از اتحادیه اروپا و تحولات دیگر جهان مثل برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، چه تأثیری بر اقتصاد جهان و به تبع آن ایران دارد، می توان وقوع چالش هایی را پیش بینی کرد.

در حالی که شرایط اتحادیه اروپا و آمریکا شرایط یکسانی در رابطه با ایران نیست، مسلما به دلیل وابستگی فروش نفت ایران به اتحادیه اروپا و واردات تکنولوژی های نوین از آمریکا به ایران، هر تغییری در وضعیت اقتصادی و سیاسی این کشورها می تواند بر اقتصاد ایران نیز تأثیرگذار باشد.

انتخابات آمریکا نیز برای کشور ما سرنوشت ساز است چرا که هر تغییر که در آمریکا ایجاد شود در روابط خارجه ما با این کشور و سرنوشت برجام تأثیر گذار است. 

در این شرایط بهتر است سیاست های داخلی کشور به نحوی چیده شود تا فرصت های بین المللی نیز به درستی مورد استفاده قرار گیرد. ما باید از شرایط پیش آمده برجام برای برقراری روابط با اروپا و آمریکا استفاده کنیم و با ورود تکنولوژی های پیشرفته، صنعت را رونق بخشیم و شرایطی را ایجاد کنیم تا با ایجاد هر تغییری در اروپا و آمریکا، شرایط برگشت برجام وجود نداشته باشد. سیاست هایی باید پیاده شود تا هیچ قدرتی سیاست های برجام را تغییر ندهد.

نکته بعد در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری ایران است که در پیش داریم. ما باید در دو برهه زمانی انتخابات ریاست جمهوری ایران و آمریکا که عملاً شرایط بی ثباتی را برای اقتصاد سال 2016 و سال آینده ایجاد خواهد کرد، رفع کنیم. عملاً در این زمان ها شرایط سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد و تصمیم ها و سیاست های بلندمدت را نمی توان در این شرایط رفع کرد، بنابراین باید با حساسیت بیشتری رفتار کرد.

برای برخورد با رکود و رخوتی که در این زمان ایجاد می شود راه حل های بنیادی وجود ندارد. زمان دنبال کردن راه حل های بنیادی گذشته است، متأسفانه اشتباه دولت این بود که در باتلاق سیاست های پولی قرار گرفت و لابی های قدرتمند پول سیاست های دولت را به تسخیر خود درآورده اند و مانع از اجرای سیاست های جدید دولت می شوند، بنابراین با وضع سیاست های اقتصادی و سیاسی درست می توان مانع از ایجاد سیگنال های منفی در اقتصاد شد.

عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی