قائم مقام وزیر صنعت در گفت وگو با «فرصت امروز» از طرح جمع آوری کالای قاچاق از سطح عرضه رونمایی کرد / هدف: همه حلقه های زنجیره قاچاق

طرح جمع آوری کالای قاچاق از سطح عرضه، تکمیل کننده طرح زنجیره اقدامات برای مبارزه با قاچاق کالا است؛ طرحی که به قصد یکپارچه شدن مقابله با قاچاق به این فرآیند کهنه و کجدارومریز افزوده شده و بازرسان اتاق های اصناف و اتحادیه های سراسر کشور هم در آخرین حلقه این زنجیر به آن پیوستند. این طرح شامل همه صنوف حتی واحدهای صنفی بدون مجوز هم خواهد شد.

در این مورد سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم گفته است همه جنبه های قاچاق از مبادی ورودی تا انبارداری و عرضه، جرم و سهم همه اینها مشابه است. پیش از این در اردیبهشت گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت دستورالعملی را صادر کرد که براساس آن پوشاکی که به صورت قاچاق در سطح بازار وجود دارد، مشمول طرح مبارزه با قاچاق کالا می شود. همچنین از اوایل مهرماه اتاق اصناف به واحدهای صنفی عرضه کننده لوازم خانگی فرصت داد در مدت دو هفته کالای قاچاق خود را جمع آوری کرده یا فاکتور خرید آن را تهیه کنند. موضوعی که واکنش هایی به دنبال داشت و برخی هم از گران شدن احتمالی برخی کالاها حرف زدند. مجتبی خسروتاج، قائم مقام وزیرصنعت و رئیس سازمان توسعه تجارت در پاسخ به «فرصت امروز»، در گفت وگوی زیر از چگونگی تاثیر احتمالی این طرح گفته است.

بالاخره مبارزه با قاچاق در سطح عرضه به طور جدی به دیگر برنامه های مبارزه با قاچاق افزوده شد. این دست برنامه ها همیشه مبارزه در مرزهای ورودی را به ذهن متبادر می کند، اما حالا آخرین حلقه که مرتبط با مصرف کننده است، باید به نفروختن کالای قاچاق متعهد شود، افزودن این حلقه را چقدر درکاهش واردات قاچاق موثر می دانید؟

برخورد با قاچاق حتما باید جامع و سیستمی باشد. مبارزه با قاچاق نباید فقط به مزرها، انبارها یا کامیون ها در مسیرهای داخلی محدود شود، نگاه باید جامع و به تمام سطوح قاچاق و همزمان باشد. بنابراین در این زنجیره مبارزه اولویت به مرزها و بازارهای پشت... برمی گردد. در این مدل برخورد، هیچ یک از حلقه های این زنجیر احساس آسودگی به قاچاقچی نمی دهد. همه این حلقه ها باید برای قاچاقچی تنگ شود. این رفتار به تدریج هزینه قاچاق را بالا خواهد برد.

درحالی تا به حال مقابله با قاچاق درهمه سطوح نبوده و به نظر من این نوع عملکرد، همیشه ریسک قاچاق را اندک و در نهایت هزینه آن را پایین نگه داشته است. اما با بالا رفتن هزینه قاچاق در بعضی کالا ها ممکن است واردات کالای قاچاق، معنایی نداشته باشد و خریداری هم نباشد اما در بعضی از کالاها ممکن است آنقدر فاصله قیمتی زیاد باشد که باوجود اینکه هزینه ها برای قاچاق هم بالا می رود ولی بازهم برای قاچاقچی صرف دارد که قاچاق کند. 

اما برخی از این حلقه ها، در واقع گلوگاه قاچاق است و کنترل آن ممکن است بخشی بزرگی از این زنجیره را فلج کند، آیا در برنامه های جدید این موضوع دیده شده است؟

قاچاق از مرزها وارد می شود، مسیر خودش را تا بنکداری ادامه می دهد و بعد هم به خرده فروشی و درنهایت به دست مصـــرف کننــده مـی رسد. چندین بار در ستاد مبارزه با قاچاق کالا بحث شده است که اگر مبارزه با قاچاق یکپارچه و در تمام سطوح نباشد، قاچاقچی این امید را دارد که اگر محموله اش از مرز رد شود در دیگر زنجیره ها با مشکلی روبه رو نخواهد بود، اما امروز که ما خبردار می شویم قاچاق در حجم انبوه و به صورت کانتینری انجام می شود، اولویت ما باید در مرزها باشد.

اخبار و گزارشات گمرک نشان می دهد در چندین ماه گذشته کشفیات قاچاق در مرزها و مبادی رسمی و غیر رسمی بسیار زیاد بوده است. پس ما برای مرزها باید وقت و سرمایه بیشتری بگذاریم و باید با همکاری دستگاه های نظارتی، سرنخ ها و سرشاخه های قاچاق پیدا شود، چون کاملا مشخص شده است که پشت ورود قاچاق به ایران یک تیم و برنامه حرفه ای وجود دارد. برای مثال شما وقتی در کشور می بینید قاچاق سیگار، ورودش، عرضه اش و قیمتش همه سامان داده شده است، این کار بدون برنامه حرفه ای نیست.

یک رفتاری که همیشه در این مواقع دیده شده، مقاومت دربرابر برنامه های جدید به دلایل مختلف است، مثلا برخی برای مبارزه با قاچاق کالا و لوازم خانگی قیمت را بهانه می کنند و می گویند از آنجایی که در سطح انبوهی کالای قاچاق در کشور وجود دارد، این نوع مقابله ممکن است به گرانی منجر شود و دودش به چشم مردم برود؟

ستاد با اجرایی کردن این برنامه هرگز به دنبال افزایش قیمت ها نیست و این اتفاق نباید بیفتد. کالاهایی که امروز رقم بالایی را در قاچاق دارند، پوشاک، لوزام بهداشتی و آرایشی و تا حدودی هم لوازم خانگی است. در مورد پوشاک در داخل کشور تولید قابل توجهی داریم. شاید در طراحی و مد واحد های داخلی توجه خاصی به مشتری ندارند یا برخی محدودیت ها برای واحد های صنعتی ایجاد شده که قادر به پاسخگویی به مردم نیستند و نمی توانند آنطورکه سلیقه مردم است، تولید کنند.

اما ماشین آلات، ظرفیت و صاحب نظران پوشاک و نساجی در کشور ما کم نیستند. ما سال های سال صادرکننده این کالا به خارج از کشور بودیم. واقعیت این است که تولید ما بیش از نیاز داخلی است. به نظر من در برخی کالاها ما کمبودی نداریم، بسیاری از واحد های صنفی با نبود مشتری مواجهند؛ هم در بخش پوشاک و هم در لوازم خانگی. متاسفانه بعضا به دلیل عدم اطلاع رسانی مناسب و طمع ورزی عده ای، از این شرایط سوء استفاده کرده و قیمت ها را بالا می برند. باید نظام تجاری به صورت روان و شفاف کارکند و اطلاع رسانی به مردم به موقع انجام شود.

کسانی که ممکن است کالای شان را گران کنند، در واقع برای اجرای مبارزه با قاچاق در سطح عرضه مانع گذاری می کنند، آیا پیش بینی های لازم انجام شده است؟

براساس مصوبه شورای اقتصاد بعضی از کالاها جزو گروه یک طبقه بندی شده اند، دولت بر این کالا ها در همه حال کنترل نرخ دارد، آنها عموما اقلام ضروری خوراکی هستند. گروه دیگر که در اولویت بعدی قرار می گیرند، گروه دومی هستند که دستگاه های دولتی موظف به رصد کردن آنها هستند. یعنی تولید، انبار و موجودی بین راهی مرتبا کنترل می شود که کمبودی پیش نیاید.

در مورد گرانی به نظر من سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده باید ضمن نظارت، بیشتر اطلاع رسانی کند و البته موظف است در صورت شکایت مصرف کنندگان از واحدهای تولیدی یا صنفی به شکایت آنها رسیدگی کند. حتی در برخی کالاها مثل موبایل که قیمت گذاری آن دست ما نیست مصرف کننده می تواند به سازمان حمایت شکایت و این سازمان باید رسیدگی کند.

ما برای این مسئله که واحد های صنفی چند درصد اجازه دارند برای خرده فروشی روی قیمت کالا بکشند، مصوبه داریم، آنها نباید تخطی کنند و مصرف کننده باید برای هر گرانی سازمان حمایت را مجبور به پاسخگویی کند.

ارتباط با نویسنده : minoo.galeh@gmail.com