نگرانی از واگذاری سهام پتروشیمی هلدینگ خلیج‌فارس

تحقق اصل 44 در صنعت پتروشیمی‌ در چند سال اخیر اگرچه آغاز شده اما در هر بار واگذاری ایرادات متعددی بر آن وارد است، به‌طوری‌که از دید فعالان این بخش واگذاری پتروشیمی‌ها هیچ‌گاه به درستی صورت نگرفته است. در ادامه روند واگذاری‌ها مجلسی‌ها مصوب کردند که سهام هلدینگ خلیج‌فارس در سال جاری به بورس عرضه شود، اما با توجه به گام نخست و تخلفات صورت گرفته نگرانی از روند واگذاری سهام به خوبی احساس می‌شود. شرکت پتروشیمی خلیج‌فارس با داشتن 15‌شرکت تولیدی و خدماتی بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی‌ است که فعالیت خود را از سال 89 آغاز کرده و براساس مصوبه مجلس باید سهام خود را در شرکت‌های پتروشیمی از ابتدای امسال به بورس، فرابورس عرضه کند. در حقیقت این اقدام براساس تکلیفی است که نمایندگان مجلس در بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه سال 94 کل کشور، براساس بند (الف) تبصره 3 ماده واحده لایحه بودجه سال 94 مصوب کرده‌اند.

در همین راستا، هلدینگ خلیج‌فارس در نخستین اقدام برای تکلیف مجلس درباره واگذاری سهام خود از مجموع 100 درصد سهامش در شرکت پتروشیمی‌مبین تنها 5درصد سهام خود را به بورس عرضه کرد که این مقدار کم با اما و اگرهای متعددی همراه شد، به طوری که پس از عرضه این سهام به بورس موید حسینی صدر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس از تخلف در نحوه واگذاری سهام پتروشیمی‌مبین خبر داد و صراحتا اعلام کرد که واگذاری 18 میلیون سهم پتروشیمی مبین به 43 نفر آن فاجعه است و نهادهای نظارتی، بررسی شیوه عرضه، شناسایی این افراد و ارائه گزارش را مطالبه کرده‌اند. با این اظهار نظر از سوی یکی از نمایندگان بار دیگر حساسیت در خصوص نحوه واگذاری پتروشیمی‌ها افزایش یافت؛ صنعتی که به دلیل سود سرشار در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران واقع شده است. براساس اطلاعات موجود، هلدینگ خلیج‌فارس در شرکت‌های زیرمجموعه خود دارای سهام است و اگر قرار باشد این سهام‌ها در طول یک‌سال آینده عرضه شود لازم است ساز و کار خاصی برای واگذاری این سهام‌ها تعریف شود تا نگرانی از وضعیت واگذاری عنوان نشود.

اما در این میان لازم است بدانیم که سهم مجموعه پتروشیمی‌ در رخداد این تخلف چه میزان است؟
محمـــدحسیـن پیــوندی، معاون مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی در این باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «در عرضه سهام پتروشیمی به بورس، شرکت ملی پتروشیمی نقشی ندارد و سازمان خصوصی‌سازی و بورس هستند که تاثیرگذارند، البته اگر پتروشیمی سهمی داشت امکان نقش‌آفرینی آن وجود داشت، اما از آنجا که سهمی نداریم نقشی نیز در روند واگذاری در بورس نداریم. این پتروشیمی متعلق به هلدینگ خلیج‌فارس است و قاعدتا باید هلدینگ پاسخگو باشد.»
با توجه به گفته پیوندی، سعی شد درباره اینکه چقدر هلدینگ خلیج‌فارس با توجه به سهام خود تاثیرگذار بوده است، با یکی از مدیران هلدینگ خلیج‌فارس گفت‌وگو شود اما تلاش‌های خبرنگار «فرصت امروز» بی‌نتیجه ماند و تنها دشتی مدیر روابط عمومی هلدینگ خلیج‌فارس به «فرصت امروز» اعلام کرد: «هلدینگ خلیج‌فارس هیچ نقشی در تخلفات رخ داده ندارد.»

با این وجود، هاشم باروتی، کارشناس بورس درباره نقش‌آفرین بودن شرکت عرضه‌کننده سهام در روند فروش سهام به «فرصت امروز» می‌گوید: «اینکه مجموعه یا شرکت عرضه‌کننده سهام می‌تواند در روند واگذاری سهام تاثیرگذار باشد، شکی نیست اما در این میان نظارت سازمان بورس نیز وجود دارد.» وی با اشاره به اینکه به درستی مشخص نیست که در خرید سهام عرضه شده مبین چه مسائلی وجود داشته است، در پاسخ به اینکه آیا می‌توان تخلفات صورت گرفته را به عرضه سهام سایر پتروشیمی‌ها نیز تعمیم داد، می‌افزاید: «نمی‌توان به راحتی در این باره اظهارنظر کرد و ادعای بزرگی است و قابل بررسی نیست.»

بورس سالم‌ترین روش واگذاری پتروشیمی

سیـــدحمیــد حسینـی، فعال بخش خصوصی و از کارشناسان حوزه پتروشیمی درباره اتفاق رخ داده و با اشاره به اینکه یکی از سالم‌ترین روش‌های واگذاری پتروشیمی از طریق بورس است، به «فرصت امروز» می‌گوید: «در پتروشیمی‌هایی که به دلیل رفع دیون و بدهی دولت واگذار شده است، امکان تخلف زیاد است اما در بورس نباید این‌گونه باشد. با این حال بنگاه اقتصادی است که در آن افراد به دنبال منافع خودشان هستند.» وی با اشاره به اینکه مبین پتروشیمی نیست بلکه واحد آب، برق و بخار است که تامین‌کننده خدمات سایر پتروشیمی است، می‌افزاید: «این واحد باید به پتروشیمی‌هایی که گیرنده خدمات هستند، واگذار می‌شد اما حال که به‌صورت سهام عرضه شده است باید شرایط خرید سهام برای همه یکسان باشد. متاسفانه در بیشتر موارد نقض قانون دیده می‌شود. به طوری که مجموعه عرضه‌کننده سهام در روند واگذاری سهام تاثیرگذار است.»

حسینی با اشاره به ابراز نگرانی نسبت به 20‌درصد سهام دولتی پتروشیمی‌ها در پاسخ به اینکه آیا به استناد تخلف رخ داده می‌توان استنباط کرد که سهام سایر پتروشیمی‌ها به درستی عرضه نشده است، می‌گوید: «تعمیم این موضوع سخت است اما در خصوص مشکل کنونی در مبین می‌توان گفت که هلدینگ خلیج‌فارس می‌تواند در مشکل ایجاد شده نقش‌آفرین باشد. زیرا در روند واگذاری پتروشیمی پیش از این مشاهده شده که سهم عرضه شده به افراد خاصی واگذار شده است تا موقعیت مدیران تثبیت شود.» وی با اشاره به اینکه 20درصد سهام موجود در پتروشیمی‌های هلدینگ خلیج‌فارس جذابیت خاصی دارد و تمایل زیادی برای دستیابی به این سهام وجود دارد، می‌افزاید: «باید حساسیت کافی در واگذاری سهام از طریق دولت و سازمان بورس وجود داشته باشد تا مشابه اتفاق رخ داده در مبین تکرار نشود.»