تاثیر رسانه ها در سرمایه گذاری بررسی می شود / نقش دوگانه رسانه ها در اقتصاد

یکی از مولفه هایی که می تواند در هر اقتصادی بر سرمایه گذاری تاثیر بگذارد، اطلاعات است.

این اطلاعات هستند که می توانند یکی از مبناهای اصلی تصمیم گیری هر سرمایه گذار برای انجام سرمایه گذاری باشند، اما جنس و نحوه انتقال این اطلاعات به سرمایه گذاران هم در روند تصمیم گیری ها می تواند موثر باشد.

در حالی که در کشور ما هم طبق روال سایر کشورها، سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی به اطلاعات و تحلیل های رسانه ها اتکا و استناد می کنند، اما این موضوع را مدنظر دارند که رسانه ها هم می توانند عامل بازدارنده و هم عامل تقویت کننده کاهش ریسک سرمایه گذاری باشند.

هر چند برخی فعالان اقتصادی معتقدند که در کشورمان رسانه ها به موضوعات ریز اقتصادی توجه چندانی ندارند و این عدم توجه تا حدودی رسانه ها را از رسالت خود در موضوعات اقتصادی و صادرات و سرمایه گذاری دور می کند. اما نگاه برخی دیگر از سرمایه گذاران بدبینانه تر است و اعتقاد دارند امروز شرایط کشور اصلا برای سرمایه گذاری مناسب نیست و در نتیجه تحلیل رسانه ها هر چقدر هم منطقی باشد، در عمل یک سرمایه گذار را به نتیجه نمی رساند.

«فرصت امروز» در این گزارش تاثیر رسانه ها در سرمایه گذاری و تصمیمات سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی را بررسی کرده است.

***

ابوالفضل خاکی:

رسانه ها به موضوعات ریز اقتصادی توجه چندانی ندارند

ابوالفضل خاکی، رئیس اتاق بازرگانی قم و مدیرعامل صنایع پلاستیک مرکز معتقد است رسانه ها به موضوعات ریز اقتصادی توجه چندانی ندارند و این عدم توجه تا حدودی رسانه ها را از رسالت خود در موضوعات اقتصادی و صادرات و سرمایه گذاری دور می کند.

شما به عنوان یک فعال اقتصادی تا چه اندازه به اطلاعات و تحلیل های رسانه ها استناد و اتکا می کنید؟

قاعدتا اطلاعات و تحلیل های رسانه ها قابل اتکا برای هر فعال اقتصادی است ولی با توجه به شرایط موجود یا ملاحظات خاص، رسانه ها رسالت اصلی خود را به طور کامل انجام نمی دهند و در رابطه با بحث سرمایه گذاری و مشکلات و موانعی که وجود دارد به طور کامل و صریح روشنگری نمی کنند و این در حالی است که باید اطلاع رسانی رسانه ها به گونه ای باشد که چراغ راه برای تصمیم گیران و مدیرانی شوند که در مورد رفع موانع تولید و رفع مشکلات اقتصادی تصمیم گیری می کنند.

بنابراین شما عملکرد فعلی رسانه ها در تحلیل ها و اطلاع رسانی را چندان قابل قبول ارزیابی نمی کنید؟

در واقع رسانه ها می توانند بسیار پرکار تر از آنچه در حال حاضر هستند، باشند و اطلاعات روز را از فعالان بخش خصوصی دریافت و موانع و مشکلات را از زبان آنها منعکس و تحلیل کنند.

در واقع رسانه ها باید این موضوعات را مورد بررسی و تحلیل قرار دهند که چه مشکلات و مسائلی وجود دارد که به جای آنکه در حال حاضر شاهد توسعه صادرات داشته باشیم، شاهد افت صادرات هستیم یا چه اتفاقی رخ داده که در حال حاضر فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان برای نوسازی و بازسازی کارخانجات و تعویض ماشین آلات قدیمی با ماشین آلات جدید، ناگزیر و ناچار هستند که از دلار آزاد استفاده کنند.

در واقع توجه رسانه ها از این جهت مهم است که تمام این مشکلات و معضلات ضرر و زیان زیادی به جامعه می رساند. در نهایت یک واحد تولیدی که اکنون می خواهد ایجاد شود، موانع بسیاری را جلوی راه خود می بیند و باید از این موانع عبور کند تا به مقصد تولید برسد. موضوعاتی از این دست بسیار زیاد است اما من کمتر دیده ام رسانه ها به این موضوعات ریز توجه داشته باشند و این عدم توجه تا حدودی رسانه ها را از رسالت خود در موضوعات اقتصادی و صادرات و سرمایه گذاری دور می کند.

بنابراین همان طور که از صحبت های شما متوجه شدم، معتقدید که به دلیل تعامل کمرنگی که رسانه ها با بخش خصوصی دارند، این اتفاق رخ داده است و اگر این موضوع رفع نشود در آینده هم رسانه ها نمی توانند اطلاعات لازم را درج کنند؟

بله، همین طور است. برخی موضوعات اقتصادی، مسائل روز کشور است و باید رسانه ها در تمام ابعاد برای رفع این مشکلات کمک کنند و حداقل صدای بخش خصوصی را به شکل مناسب تری منعکس و حتی خودشان تحلیل کنند که چگونه دولتمردان می توانند این مسائل و مشکلات را از پیش پای بخش خصوصی بردارند.

***

محمود نجفی سهی:

تحلیل رسانه ها سرمایه گذار را به نتیجه نمی رساند

محمود نجفی سهی، نایب رئیس اتاق بازرگانی سمنان و رئیس کمیسیون صنعت خانه اقتصاد ایران معتقد است امروز شرایط کشور ما اصلا برای سرمایه گذاری مناسب نیست و در نتیجه تحلیل رسانه ها هر چقدر هم منطقی باشد، در عمل یک سرمایه گذار را به نتیجه نمی رساند.

در کشور ما رسانه ها و اطلاعات و تحلیل های مندرج در آنها، تا چه اندازه مورد استناد فعالان اقتصادی و بخش خصوصی قرار می گیرد؟

از یک سو واقعیت ها و تحلیل های علمی وجود دارد که همه آنها می تواند قابل اعتماد باشد و از سوی دیگر عملکردها و رفتارها وجود دارد که کاملا برعکس تحلیل ها عمل می کند.

من به واقعیت اعتماد می کنم و واقعیت این است که امروز شرایط کشور ما اصلا برای سرمایه گذاری مناسب نیست و در نتیجه تحلیل رسانه ها هر چقدر هم منطقی باشد، در عمل یک سرمایه گذار را به نتیجه نمی رساند. بنابراین تا زمانی که عملکردها بر مبنای تحلیل های درست اقتصادی نباشد، نه به تحلیل می توان اعتماد کرد و نه به عملکردی که درست نیست.

لذا زمانی که تولید کشورمان سود ناچیزی دارد و مشکلات بسیار زیادی سد راه آن است، هر چقدر هم رسانه ها تحلیل کنند نتیجه ای نخواهیم گرفت مگر اینکه یک نفر پول اضافی داشته باشد که بخواهد در بخش تولید سرمایه گذاری کند.

بنابراین شما معتقدید که ممکن است تحلیل های رسانه ها از واقعیت های تولید و تجارت و سرمایه گذاری دور باشد و همین موضوع موجب می شود که سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی نتوانند به این تحلیل ها اتکا کنند؟

تحلیل ها ممکن است درست باشد و احتمال خیلی زیادی هم دارد که درست باشد، زیرا بسیاری از افرادی که تحلیل های اقتصادی می کنند، دلسوز هستند ولی واقعیت و آنچه امروز در جامعه ما وجود دارد، غیر  از چرخه منطقی ای است که باید وجود داشته باشد. سرمایه گذاران خارجی هم به خاطر منابع زیرزمینی بسیار ارزانی که می تواند در اختیار آنها قرار بگیرد، به کشورمان آمده اند و برای این نیامده اند که در صنایع پایین دستی کار خاصی انجام دهند. بنابراین آنچه تحلیل است با آنچه اجرا می شود، تفاوت دارد و اجرا و عملکرد ما بر اساس یک تحلیل صحیح و بلندمدت اقتصادی نیست.

در واقع شما مشکل را از اقتصاد کشور می دانید و نه از اطلاعات و تحلیل هایی که در رسانه ها وجود دارد؟

من مشکل را از عملکرد اقتصادی می دانم. ما برنامه خاصی برای سرمایه گذاری نداریم که جاذبه ایجاد کند و با گفتار نمی توان کاری از پیش برد. اگر علاقه مندی به جذب سرمایه وجود دارد، نباید اجازه می دادند واحدهای تولیدی تعطیل شوند و همچنان مشکل داشته باشند. این نسخه هایی هم که می پیچند، نسخه های کم اثری هستند.

در صورتی که مشکلاتی که اشاره کردید، وجود نداشته باشد، رسانه ها می توانند عاملی برای رشد اقتصادی و کاهش ریسک سرمایه گذاری باشند؟

قطعا می توانند. رسانه ها رسالت بزرگی دارند و می توانند به آن عمل کنند، به شرط آنکه شرایط به گونه ای باشد که مسئولان حرف منطقی رسانه ها و صاحبنظران را قبول کنند.

***

محمود تولایی:

رسانه ها بازدارنده و تقویت کننده سرمایه گذاری هستند

محمود تولایی، رئیس اتاق بازرگانی کاشان و مدیرعامل شرکت پویا راد معتقد است رسانه ها هم می توانند عامل بازدارنده و هم عامل تقویت کننده کاهش ریسک سرمایه گذاری باشند.

نقش رسانه ها و اطلاعات را در تصمیمات سرمایه گذاران چگونه ارزیابی می کنید و سرمایه گذاران تا چه اندازه در تصمیم گیری های خود به تحلیل های اقتصادی رسانه ها استناد می کنند؟

بعضا رسانه ها برخی مسائل اقتصادی را به گونه ای پیگیری یا به نحوی فضاسازی می کنند که سرمایه گذاران احساس می کنند در مجموع شرایط، برای سرمایه گذاری مناسب نیست. این در حالی است که اگر در جایی تنش سیاسی وجود داشته باشد، به تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری لطمه می زند.

در حال حاضر برخی رسانه ها مسائل فساد و ارتشا و مشکلات موجود را مطرح می کنند اما به جای اینکه بگویند فلان شرکت چنین اقدامی را انجام داده است، اینها را به طور عام اعلام می کنند و این گونه اعلام کردن و هیچ نتیجه ای نگرفتن، غیر  از اینکه فضا را تبدیل به فضای غبارآلود و اتهام کند، سود دیگری ندارد.

طبیعی است هیچ کس دوست ندارد در فضای غبارآلود حرکت کند و هر جا که گرد و غبار و عدم شفافیت باشد سرعت سرمایه گذاری کم می شود و اگر این عدم شفافیت یک مقدار بیشتر شود، سرمایه گذاری می ایستد. بنابراین رسانه ها در ایران در شفاف کردن یا غبارآلود کردن فضای سرمایه گذاری نقش دارند و هر آنچه شرایط را غبار آلود کند حتما به سمت توقف سرمایه گذاری خواهیم رفت و هر چه شفاف سازی شود، فضا بهتر خواهد شد.

معمولا در کشور ما سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی تا چه اندازه به اطلاعات و تحلیل های مندرج در رسانه ها اتکا می کنند؟

زمانی که فردی می خواهد اقدام به سرمایه گذاری کند، فضای عمومی یکی از اولویت های اصلی است و اگر فضای عمومی، فضای نامساعدی باشد اتفاق خاصی رخ نمی دهد. ما پس از پایان جنگ، پول و زیرساخت ها و امکانات نداشتیم ولی شتاب سرمایه گذاری در یک دوره ای چنان شد که گویی تمام کشور می خواست حرکت کند و همه می خواستند به سمتی بروند که شرایط را تغییر دهند.

ما گاهی اوقات به گونه ای عمل می کنیم که گویی سرمایه گذاری خوب نیست اما باید همه ما یقین داشته باشیم که سرمایه گذاری به نفع کشور است. این در حالی است که جملاتی مانند سرمایه گذار جاسوس است، سرمایه گذار فساد می آورد و سرمایه گذار رانت ایجاد می کند، که بعضا در برخی رسانه ها مطرح می شود، بازدارندگی می آورد.

بنابراین به نظر شما رسانه ها هم می توانند عاملی برای کاهش ریسک سرمایه گذاری و ثبات اقتصادی باشند و هم می توانند نقش معکوسی داشته باشند؟

بله، همین طور است. رسانه هم می تواند عامل بازدارنده و هم عامل تقویت کننده باشد. در واقع رسانه ها هستند که بسیاری از امور و کارها را پیش می برند. رسانه ها به همان نسبت که در مسائل سیاسی تاثیرگذار هستند، در مسائل اقتصادی هم تاثیر دارند.