نظارت بر صادرات با هدف ارتقای جایگاه تجاری ایران

پیگیری صادرات کالا به کاهش تخلفات و ارتقای موقعیت تجاری ایران در منطقه منجر می‌شود. رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه با بیان این مطلب درخصوص چالش‌های صادرات به «فرصت امروز» می‌گوید: اگر چه نظارت گمرک در نواحی مرزی همیشه بوده، اما در مناطق صفر مرزی، در هنگام تخلیه و بارگیری ممکن است مشکلاتی به وجود بیاید که به نظر من رصد و پیگیری بیشتر گمرک را می‌طلبد.

کیوان کاشفی در این باره توضیح داد: برخی کالاها به صورت پلمب شده به مرز می‌رسند و مستقیما به کشور هدف می‌روند و اما در حالتی دیگر انتقال در مرز انجام می‌شود. مثلا در مرز بین ایران و عراق، کالا در نقطه صفر مرزی تخلیه و برای بارگیری به کامیون‌های عراقی تحویل داده می‌شود. به گفته این فعال اقتصادی با تخلیه و بارگیری کامیون‌ها در برخی موارد مشاهده می‌شود که نوع یا تناژ کالا با آنچه در مجوز صادراتی آمده متفاوت است. وی می‌گوید: نوع کالا درجه یک و با یک برند مشخص قید شده درحالی‌که در هنگام تخلیه ممکن است بخشی از محموله درجه دو، سه یا به نام برند دیگری باشد که از نظر ارزش صادراتی متفاوت است.

کاشفی ادامه می‌دهد: درست است که قوانین نظارتی گمرک همیشه بوده اما این دستورالعمل‌ها به تاکید و پیگیری بیشتر کمک می‌کند. او می‌گوید: در زمانی که مشوق‌های صادراتی بود، برای دریافت مشوق‌ها این تعارضات بیشتر بود، چون برای صادرکنندگان متخلف سودآور بود. رییس اتاق کرمانشاه می‌افزاید: از آنجایی که دولت عنایت و توجه ویژه‌ای به بخش صادرات دارد و ممکن است مشوق‌های صادراتی مجددا برقرار شود، اهتمام گمرک در قانونی انجام شدن صادرات ضروری به نظر می‌رسد. به گفته کاشفی پیگیری‌های گمرک و قانونمند بودن صادرکنندگان به‌نوعی آبروی تجاری ایران در منطقه است.

از طرفی دیگر عضو هیات‌رییسه پیشین اتاق ایلام از تخلفات دیگری حرف می‌زند، اکبر ابراهیم‌نژاد توضیح می‌دهد: در مورد لبنیات تخلف بزرگی در یکی از مرز‌ها شده بود که آبروی تجاری کشور را مخدوش کرد. تولید‌کننده تاریخ تولید را دیرتر از زمان تولید واقعی درج کرده بود که با معطل ماندن در مرز و احتمال سر رسیدن تاریخ مصرف، ارزش محصولاتش را از دست ندهد یا در موردی دیگر در زمانی که صادرات آجر انجام نمی‌شد صادرکننده، نام کالا را سیب درختی قید کرده بود که خوشبختانه محموله رصد شد.

او می‌گوید: واقعیت این است که برخی اشخاص در نبود برخی نظارت‌های دقیق یا موارد قانونی پی گیر، از این کارها سود می‌برند. ممکن است برخی صادرکنندگان کارشان را درست انجام ندهند، یا حتی نظارت در برخی موارد ضعیف باشد، اما متاسفانه در این میان صادرکنندگان درستکار و قانونمند هم در آتش متخلفان می‌سوزند.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران می‌افزاید: از آنجایی که امروز بحث صادرات به کشورهای مختلف در منطقه مطرح است ما باید استانداردهایمان را بالا برده و با استانداردهای جهانی پیش برویم. ابراهیم‌نژاد بررسی انطباق کالا با محتوی اظهارنامه، رصد نامه ماموران در مرزها را از جمله مسائل مهم در این بخش عنوان کرد.

به گفته وی ایجاد مشوق‌ها برای صادرات و هم برای ماموران گمرکی و مضاف بر آن مجازات و تنبیه‌های قانونی می‌تواند به بهبود و حل چالش‌های صادرات کمک کرده و از تجارت ایران تصویر بهتری به کشورهای منطقه بدهد.

گمرکات ایران اخیرا در بخشنامه‌ای از ناظران گمركات استان‌ها، مدیران كل و مدیران گمركات اجرایی مستقل خواسته است به منظور جلوگیری از هرگونه سوء‌استفاده از پروانه‌های صادراتی، اعلام وصول و خروج کالا از گمرکات پیگیری شود. پیش از این نیز دستور ویژه ریاست‌جمهوری مبنی بر الکترونیکی کردن اظهارنامه‌های تجاری، تسهیلاتی برای صادرکنندگان ایجاد کرده بود. از طرفی دیگر وعده اعطای مجدد جوایز و مشوق‌های صادراتی داده شده و به نظر می‌رسد، زمینه‌هایی در حال فراهم شدن است تا شاید ایران نیز در بخش تجارت بتواند خود را به استانداردهای تجاری جهان نزدیک کند. آنچه می‌تواند این منظور را فراهم کند، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، اصلاح قوانین و مهم‌تر از همه پایبندی صادرکنندگان به قانون به‌عنوان یکی از بازوهای تجاری در کشور است.