نرخ سود بانکی 16 درصد

در حالی که اقتصاد خسته ایران در سر بالایی نفسگیر رکودی عمیق تقلا می‌کند، بار دیگر زمزمه کاهش نرخ سود بانکی برای هموار کردن راه اقتصاد و کاستن از عمق رکود حاکم قوت گرفته است.

عبدالناصر همتی، رئیس فعلی بیمه مرکزی ایران و مدیرعامل پیشین بانک ملی پیش از تغییر کرسی ریاستش اعلام کرده بود در نشست آتی شورای پول و اعتبار موضوع کاهش نرخ سود بانکی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. همتی در 28 اردیبهشت‌ماه اعلام کرده بود قرار است تا دو هفته آینده مدیران بانک‌ها گرد هم بیایند و در رابطه با کاهش نرخ سود که می‌تواند تا ١٥ درصد هم باشد، توافق کنند.

این نشست برای بررسی کاهش نرخ سود در موعد وعده داده شده برگزار نشد اما این روزها برخی رسانه‌ها از تدارک بانک‌ها برای کاهش نرخ سود بانکی خبر می‌دهند؛ امری که گفته می‌شود به‌زودی رسانه‌ای خواهد شد. این رسانه‌ها مدعی شده‌اند که در نشست قبلی مدیران بانک‌ها موضوع سود بانکی مطرح نشده است اما به‌زودی نشستی در این باره برگزار خواهد شد. 

این رسانه‌ها حتی وعده داده‌اند که در قدم اول نرخ سود بانکی به 16 درصد و تا پایان تابستان به 14 درصد خواهد رسید. سایت اخبار بانک حتی از قول یک مقام مسئول در یکی از بانک‌های خصوصی (که نامش را ذکر نکرده)آورده است: این موضوع نهایی شده و از امروز یکی از بانک‌ها اقدام به تخصیص سود سپرده ۱۶درصدی به منابع کرده است.

وی ادامه داد: کاهش نرخ سود بانکی به ۱۶ درصد و با احتمال ضعیف به ۱۵ درصد بزودی رسانه‌ای خواهد شد.

مسئولان اقتصادی اجماع دارند

این در حالی است که اظهارات مسئولان اقتصادی دولت هم نشان می‌دهد که کاهش نرخ سود بانکی از جمله برنامه‌های جدی دولت است. 

وزیر اقتصاد پیش از این در این باره گفته بود: فعالان اقتصادی حاضر نیستند نرخ سودی را که حداقل 12درصد بیشتر از نرخ تورم است، پرداخت کنند. نرخ بالای سود بانکی برای بازار سرمایه نیز مشکل‌ساز شده است زیرا اگر مردم بتوانند نرخ سودهای بیست و چند درصدی از نظام بانکی بگیرند، انگیزه برای ورود منابع مالی به بازار سرمایه و تامین مالی فعالیت‌های اقتصادی در این بازار با مشکل مواجه می‌شود.

وزیر اقتصاد افزود: یکی دیگر از عوارض سوء نرخ سود بالای بانکی آن است که در سبد دارایی‌های نظام بانکی کشور سرمایه‌گذاری‌های ریسک آور و پرریسک افزایش می‌یابد، زیرا تنها فعالیت‌های با ریسک بالا، نرخ سود بالا را تامین و پرداخت می‌کند.

اما دغدغه بسیار مهمی که همواره از سوی کارشناسان هشدار داده می‌شود این است که آیا کاهش نرخ سود بانکی به جذب سپرده‌ها در بخش‌های مولد اقتصاد منجر می‌شود؟ 

این کارشناسان هشدار می‌دهند که حدود 40 بانک و موسسه اعتباری تحت کنترل بانک مرکزی است، اما در کنار آنها صدها بلکه هزاران موسسه اعتباری و مالی بیرون از نظارت رسمی بانک مرکزی در حال فعالیت هستند. با کاهش نرخ سود سپرده‌ها چه اتفاقی می‌افتد؟ غیر‌‌از این است که موسسات خارج از نظارت بانک مرکزی موقعیت ممتازتری پیدا می‌کنند و سپرده‌ها و نقدینگی از نهاد‌های رسمی و تحت کنترل سیاست‌گذار پولی به موسسات غیر‌مجاز و غیر‌قابل کنترل سرازیر می‌شود؟

برنده کیست؟ تولید یا بازارهای دلالی؟

بهمن آرمان، کارشناس اقتصادی در این باره به «فرصت امروز» گفت: رکود اقتصادی برای همه آزار‌دهنده شده است، برای پایان دادن به این رکود باید به اقتصاد کشور نقدینگی تزریق شود. تا زمانی‌که نقدینگی لازم در اختیار بخش تولید قرار نگیرد نمی‌توان انتظار داشت که مسیر رکود بر عکس شود و شاهد رونق اقتصادی باشیم.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: پیش از کاهش نرخ سود بانکی باید به این پرسش پاسخ بدهیم که آیا در کشور فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد؟ آیا ملزومات این امر مهم فراهم شده است؟ آیا با خروج سپرده‌ها از بانک‌ها این نقدینگی جذب بخش تولید می‌شود؟ پاسخ‌هایی که به این سوالات می‌توان داد چندان امیدوار‌کننده نیست.

وی افزود: ما در سال‌های گذشته فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری در کشور فراهم نکرده‌ایم و چشم‌انداز رشد اقتصادی ایران هم چشم‌انداز خوبی نیست و نمی‌توان رشد اقتصادی چشمگیری را برای سال جاری پیش‌بینی کرد.

آرمان تاکید کرد: بازار سرمایه ما بازار رشد یافته‌ای نیست و به همین دلیل توان آن را ندارد نقدینگی آزاد شده از بانک‌ها را جذب کنند. اما در کشورهای رشد یافته به محض کاهش نرخ بهره بازار سرمایه با جذابیت‌هایی که دارد آن نقدینگی را جذب می‌کند.

این کارشناس اقتصادی هشدار می‌دهد که در صورت کاهش نرخ سود بانکی، نقدینگی به سمت بازارهای دلالی حرکت خواهد کرد و موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز از آمادگی بیشتری نسبت به بازار سرمایه برای جذب این نقدینگی برخوردارند.

اما با این وجود به نظر می‌رسد باوجود موانع فراوانی که موسسات مالی و اعتباری غیر‌مجاز و بازارهای دلالی بر سر راه رسیدن نقدینگی به بخش تولید ایجاد کرده‌اند، دولت چاره‌ای جز کاهش نرخ سود بانکی ندارد تا به صورت قطره چکانی هم که شده بخشی از این نقدینگی از چنگ این بازارها گذشته و به بخش تشنه نقدینگی تولید برسد تا شرایط هموارتری برای اقتصاد کشور رقم بخورد.

ارتباط با نویسنده : nasim64najafi@gmail.com