ناسازگاری آموزش سنتی در عصر تکنولوژی

آموزش نیاز اساسی هر جامعه بوده و نظام آموزشی هر کشور نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشرفت یا عقب‌ماندگی آن کشور دارد، بنابراین همگام بودن با دانش و تکنولوژی‌های روز در امر آموزش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

آموزش مجازی، واژه‌ای است که این روزها بسیار پرطرفدار شده و علاقه‌مندان بسیاری را به خود جذب کرده است. با این وجود شاید هنوز درک درستی از این شیوه و روش بهینه‌ای برای پیاده‌سازی آن در دانشگاه‌های کشور ارائه نشده باشد.

بسیاری از دانشگاه‌های مطرح کشور سعی در پیاده‌سازی این روش داشته‌اند اما تنها توانسته‌اند فضای «آموزش‌سنتی» – که یک رویکرد «صرفا ارائه‌ای» است – را به محیط مجازی انتقال دهند در حالی که آموزش مجازی یک رویکرد «تعاملی» بوده و امکانات آن، بسیار فراتر از برگزاری «کلاس آنلاین» است. استفاده از فناوری اطلاعات در آموزش می‌تواند یک ابزار قدرتمند جهت جذاب کردن تحصیل و تعاملی ساختن آموزش باشد.

از دغدغه‌ها و مشکلات موجود در دانشگاه‌های سنتی می‌توان به مواردی از جمله بُعد مسافت، هزینه، زمان رفت‌و‌آمد، زمان بیکاری بین دو کلاس، تداخل ساعت کلاس‌ها، غیبت استاد بدون اطلاع، استفاده غیر‌مفید از وقت کلاس و دشواری تحصیل برای شاغلان اشاره کرد. بُعد مسافت، مسئله مهمی است که هزینه و زمان دانشجو برای شرکت در کلاس درس را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علاوه بر آن، با در نظر گرفتن محدودیت زمانی افراد شاغل برای تحصیل و شرکت در کلاس‌ها، این افراد اغلب برای حضور در کلاس‌ها با مشکلاتی در محل کار خود روبه‌رو می‌شوند، مسئله دیگری که حائز اهمیت است، نوع محتوای آموزشی است که استاد برای ارائه در کلاس انتخاب می‌کند و دانشگاه اغلب نظارتی روی آن ندارد. این مسئله می‌تواند بر رتبه علمی دانشگاه و دانشجویان فارغ‌التحصیل از آن دانشگاه تاثیر نامطلوب بگذارد.

از طرفی، همان‌طور که گفته شد دانشگاه‌های مجازی فعال در کشور نیز در حال حاضر نتوانسته‌اند آموزش مجازی را به طور بهینه پیاده‌سازی کنند. این طور به نظر می‌رسد که این دانشگاه‌ها تنها مشکل بعد مسافت را برای دانشجویان حل کرده‌اند و سایر مشکلات دانشگاه‌های سنتی در این دانشگاه‌ها نیز باقی است. علاوه بر آن، تلفیق آموزش مجازی با سیستم سنتی دانشگاه، مشکلات دیگری را نیز به مشکلات سابق دانشجویان اضافه کرده است از جمله:

محیط کلاس به دلیل نداشتن جذابیت – عدم استفاده از ابزار‌های اینترنتی و محتوای چند رسانه‌ای – و عدم امکان تعامل با همکلاسان برای دانشجویان خسته‌کننده بوده و میل افراد به شرکت در کلاس را کاهش می‌دهد.

رویکرد آموزشی در این دانشگاه‌ها همچنان رویکرد «ارائه‌ای» است و دانشجو در کلاس نقش شنونده را ایفا می‌کند. البته ممکن است جلساتی هم جهت رفع اشکال برگزار شود، اما به طور کلی تعداد جلسات کلاس برای یادگیری، دریافت بازخورد و اشتراک‌گذاری ایده‌ها به اندازه کافی نیست.

جلسات صرفا به‌صورت ویدئوکنفرانس برگزار می‌شود که امکان ضبط جلسات برای دانشجویانی که قادر به حضور در زمان مقرر نیستند وجود ندارد که این خود ضعف بزرگی است. مطالب اصلی کلاس باید برای همه دانشجویان و در هر زمان در دسترس باشد. با در نظر گرفتن این نکته، می‌توانیم دریابیم که این روش آموزشی، هدف اصلی آموزش مجازی– که آموزش از راه دور در هر زمان و مکان است - را نادیده گرفته و تنها مشکل بعد مسافت را تا حدودی برطرف کرده است.

موارد ذکر شده در بالا تنها بخشی از مشکلات دانشگاه‌های سنتی و مجازی کنونی در کشور است که از نظر دانشجویان بررسی شده است. چنانچه بخواهیم از هزینه‌ها و مشکلات مدیریتی دانشگاه‌ها برای تهیه مکان مناسب، امکانات سخت‌افزاری آزمایشگاه‌ها، استخدام اساتید مجرب و کارآزموده و نظارت بر نحوه تدریس اساتید سخن بگوییم، بی‌شک به مشکلات بزرگ‌تری خواهیم رسید.

در نهایت، سیستم پیاده شده در دانشگاه‌های مجازی کشور را در حال حاضر نمی‌توان آموزش مجازی نامید.

اجرای آموزش مجازی نیاز به بستری دارد که قابلیت به کارگیری امکانات پیشرفته موجود در عصر حاضر را دارا باشد. خوشبختانه با بهره‌گیری از سیستم‌های LMS  موجود می‌توان ضعف‌ها و مشکلات ذکر شده را برطرف و دانشگاه‌های کشور را با تکنولوژی‌های روز دنیا همگام کرد تا از امکانات وسیع این سیستم‌ها در جهت افزایش سطح دانش دانشجویان استفاده شود.

سیستم مدیریت آموزش (LMS= Learning Management System)، نرم‌افزاری است که فعالیت آموزش گیرنده را ثبت و پیگیری می‌کند. به عبارت دیگر این سیستم، روند یادگیری و آموزش را به طور خودکار مدیریت می‌کند. یک سیستم مدیریت آموزش قدرتمند، مدیریت اجرایی برنامه‌های آموزشی را در درون یک سازمان تسهیل می‌کند. همچنین این سیستم فراگیران را قادر می‌سازد که به همکاری و مشارکت با فراگیران هم‌تراز خود بپردازند.

از جمله مهم‌ترین امکانات این سیستم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

بهره‌گیری از امکانات اینترنت

محتوای چند رسانه‌ای، مانند انواع فایل‌های متنی، فایل‌های صوتی، تصویری و ویدئویی

امکان تعامل با همکلاسی‌ها و استاد، با استفاده از امکانات پیام‌رسانی یا از طریق درج نظرات

دسترسی به مطالب کلاس به‌صورت آنلاین و آفلاین

انجام تست‌های متعدد برای دریافت بازخورد خودکار یا دریافت نظر استاد و سایر دانشجویان

انجام تکالیف گروهی

برگزاری آزمون کاملا آنلاین

بازی نمایی

اعطای نشان و رتبه‌بندی دانشجویان.

کارشناس آموزش مجازی شرکت تیکاب