تأثیرات کاهش نرخ سود بانکی بر خروج از رکود بررسی می شود / مسیر نامشخص پول هایی که از بانک خارج می شود

چند روز پیش با مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود بانکی به 15 درصد کاهش یافت. درحالی که مزایای بسیاری از سوی کارشناسان و صاحبنظران برای تأثیرات احتمالی کاهش نرخ سود بانکی برشمرده می شود، برخی بر این باورند که این موضوع می تواند موجب خروج از رکود و رونق بازار شود. اما در عین حال برخی دیگر از کارشناسان و تحلیلگران معتقدند کاهش نرخ سود بانکی به تنهایی نمی تواند موجب ایجاد تحرک در بازار و رونق و خروج از رکود شود و در کنار آن باید اتفاقاتی مانند کاهش بیشتر نرخ سود تسهیلات بانکی به همین نسبت و حل مشکلات فراروی بخش تولید نیز رخ دهد.

همچنین فعالان اقتصادی اعتقاد دارند هرچند که کاهش نرخ سود بانکی نمی تواند تحرک تقاضا ایجاد کند، ولی این امکان وجود دارد که به دنبال کاهش نرخ سود بانکی سپرده گذاران پول های خود را از سیستم بانکی خارج کنند و فعالیتی را با این سرمایه خود انجام دهند، اما باید این احتمال را هم در نظر گرفت که ممکن است سرمایه ای که از بانک ها خارج می شود به جای بازارهایی مانند بورس به سمت بازارهایی مانند سکه، ارز و طلا برود.  «فرصت امروز» در این گزارش تأثیرات کاهش نرخ سود بانکی را بررسی کرده است.

***

پیام باقری:

نرخ سود تسهیلات بازهم باید کاهش یابد

پیام باقری، فعال اقتصادی و عضو هیأت مدیره فدراسیون صادرات انرژی معتقد است در کنار کاهش نرخ سود بانکی باید اقدامات دیگری مانند کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی به همان نسبت انجام شود تا منجر به رونق بازار و خروج از رکود شود.

به نظر شما کاهش نرخ سود بانکی می تواند موجب رونق بازار و خروج از رکود شود؟

کاهش نرخ سود بانکی یکی از شاخصه های مهم اقتصاد بانکی است. استانداردهایی در دنیا وجود دارد که می گوید باید تفاوت اندکی بین نرخ تورم و نرخ سود بانکی وجود داشته باشد. در همین راستا دولت یازدهم هدف گذاری درستی را انجام داده و نرخ تورم را تک رقمی کرده است، اما همچنان نرخ سود تسهیلات بانکی اختلافاتی را نسبت به نرخ تورم دارد.

اما در کنار این اتفاق یک سری اقدامات دیگر هم باید انجام شود تا آن را تکمیل  کند و منجر به رونق بازار و خروج از رکود شود. یکی از این اقدامات آن است که به همین نسبت نرخ سود تسهیلات بانکی هم کاهش پیدا کند، زیرا اگر نرخ سود بانکی کاهش بیابد و به همان نسبت نرخ سود تسهیلات بانکی کاهش پیدا نکند، تناقض هایی را در سیستم اقتصادی کشور به وجود می آورد.

اشاره کردید که اگر نرخ سود تسهیلات بانکی به نسبت نرخ سود بانکی کاهش نیابد، تناقض هایی در سیستم اقتصادی کشور به وجود می آید. اخیراً شورای پول و اعتبار نرخ سود تسهیلات بانکی را به 18 درصد کاهش داده است. به نظر شما این میزان اختلاف موجود همچنان تناقض آفرین است؟

به نظر من هنوز فاصله  زیاد است و در شرایطی که تورم کشورمان حدود 9/5 درصد است، نرخ سود بانکی 15 درصد و نرخ سود تسهیلات بانکی 18درصد است و همچنان نرخ سود تسهیلات بانکی کشورمان در مقایسه با نرخ سود تسهیلات در بسیاری از کشورهای دنیا بسیار بالا است.

در مورد این موضوع که نرخ سود تسهیلات بانکی چه تأثیری بر روند اقتصادی می گذارد، در شرایطی که یک فعال اقتصادی از این تسهیلات استفاده می کند و تأمین مالی را انجام می دهد و تولید خود را بهبود می بخشد یا اینکه در حوزه خدمات فنی و مهندسی از این تسهیلات استفاده می کند تا قیمت تمام شده را پایین بیاورد و وارد عرصه رقابت به ویژه رقابت خارج از کشور و عرصه صادرات شود، نرخ سود بانکی بسیار تعیین کننده است؛ زیرا در آنجا رقبایی وجود دارند که با نرخ سود صفر درصد با صادرکنندگان ایرانی رقابت می کنند.

بنابراین اگر می خواهیم نرخ سود تسهیلات در تأمین مالی بنگاه ها اثرگذار باشد، باید به این مسائل توجه کنیم. همچنان نرخ سود تسهیلات نرخ بالایی محسوب می شود و به همین نسبت همچنان قیمت تمام شده تولیدات داخلی بالا است و این موضوع ما را در رقابت دچار مشکل می کند.

یکی از اهداف دولت از کاهش نرخ سود بانکی این است که سپرده گذاری ها از سیستم بانکی خارج شود و به سمت بازارهایی مانند بورس حرکت کند. آیا ممکن است این هدف دولت محقق نشود و پول هایی که از بانک ها خارج می شود، به سمت بازارهایی مانند ارز، سکه و طلا برود؟

این موضوع را نظام عرضه و تقاضای بازار مشخص می کند که پول های خارج  شده از بانک ها به کدام سمت حرکت خواهد کرد. درحال  حاضر میزان نقدینگی موجود در کشور از مرز هزار هزار میلیارد تومان عبور کرده است و اگر این نقدینگی به درستی هدایت شود، می تواند تبدیل به ارزش افزوده شود و اگر به درستی هدایت نشود وارد بازار غیرمولد خواهد شد که این موضوع بسیار خطرناک است و آثار و تبعات منفی خود را به دنبال خواهد داشت. در واقع دولت باید برنامه ریزی درستی در این زمینه داشته باشد که بتوان جریان قدرتمند مالی را به سمت بازار مولد هدایت کرد.

***

علی اصغر جمعه‌ای:

تأثیرگذاری کاهش نرخ سود منوط به حل مشکلات تولید است

علی اصغر جمعه ای، رئیس اتاق بازرگانی سمنان معتقد است اگر زمینه های لازم فراهم شود و مشکلاتی که فراروی واحدهای تولیدی است، برطرف شود، می توان شاهد تأثیرگذاری کاهش نرخ سود بانکی بود.

تلقی برخی کارشناسان این است که کاهش نرخ سود بانکی آثار متعددی را در اقتصاد خواهد داشت. به نظر شما کاهش نرخ سود بانکی می تواند منجر به رونق بازار و خروج از رکود شود؟

کاهش نرخ سود بانکی می تواند یکی از مؤلفه های اثرگذار در خروج از رکود و رونق بازار باشد اما قاعدتاً به تنهایی نمی تواند تأثیر زیادی داشته باشد. به طور کلی اثرگذاری کاهش نرخ سود بانکی بر این موضوع بستگی به سایر مؤلفه ها دارد.

عوامل بسیار زیادی بر رکود تأثیرگذار است که نخستین آن نبود سرمایه در گردش است و این موضوع مطرح است که کاهش نرخ سود بانکی تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی را در بر خواهد داشت یا خیر. در حال حاضر واحدهای تولیدی کشورمان با یک بیماری مزمن مواجه هستند و آن این است که ما بازارها را از دست داده ایم. این بدان معناست که باید اقدام به نوسازی کارخانه ها کنیم و مشکلاتی مانند مالیات های سنگین برطرف شود.

بنابراین کاهش نرخ سود بانکی به تنهایی نمی تواند منجر به خروج از رکود شود اما بسیار مؤثر است و اگر زمینه های لازم فراهم شود و چنانچه مشکلاتی که فراروی واحدهای تولیدی است، برطرف شود می توان شاهد تأثیرگذاری کاهش نرخ سود بانکی هم بود.

بنابراین به نظر شما در شرایطی که مشکلات واحدهای تولیدی و بخش تولید همچنان پابرجا است، نباید نرخ سود بانکی کاهش پیدا کند؟

اتفاقا نرخ سود بانکی باید به شکل مستمر کاهش پیدا کند و بر مبنای علمی، باید این موضوع پایدار باشد.

به طور کلی فکر می کنید کدام بازارها از موضوع کاهش نرخ سود بانکی منتفع می شوند؟

اگر کاهش نرخ سود بانکی استمرار داشته باشد و چنانچه بخش تولید رونق پیدا کند آحاد مردم از این موضوع منتفع خواهند شد، زیرا هزینه تولید سربار کاهش پیدا می کند و این موضوع بسیار مهمی است.

حتی زمانی که نرخ سود بانکی کاهش می یابد واحدهای خدماتی که خدماتی را به واحدهای تولیدی ارائه می دهند از این موضوع منتفع می شوند و کاهش هزینه های این واحدهای خدماتی منجر به کاهش قیمت تمام شده کالاها و محصولات می شود. در نتیجه تمام مردم می توانند از این موضوع منتفع شوند.

یکی از اهداف دولت از کاهش نرخ سود بانکی هدایت سپرده های مردم به سمت بازارهایی مانند بورس است، اما در عین حال این پیش بینی وجود دارد که پول هایی که از بانک خارج می شود به سمت بازارهایی مانند ارز، سکه و طلا سوق پیدا کند. نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟

باید زمینه برای جذب این سرمایه ها فراهم شود و اگر بورس به معنای واقعی ساختارهای خود را تعریف کند، یکی از مراکز جذب این سرمایه ها خواهد بود. منتها باید بازار بورس به صورت بسیار شفاف زیرساخت های خود را مهیا کند و در خدمت تولید باشد.

***

محمود تولایی:

کاهش نرخ سود تحرک تقاضا ایجاد نمی‌ کند

محمود تولایی، رئیس اتاق بازرگانی کاشان معتقد است کاهش نرخ سود بانکی نمی تواند تحرک تقاضا ایجاد کند ولی این امکان وجود دارد که سپرده گذاران پول های خود را از سیستم بانکی خارج کنند و فعالیتی را با این سرمایه خود انجام دهند.

همانطور که می دانید یکی از مشکلات اساسی اقتصاد ما در شرایط فعلی حاکم شدن رکود بر بازار است و این در حالی است که دولت نرخ سود بانکی را کاهش داده است. به نظر شما کاهش نرخ سود بانکی می تواند موجب خروج از رکود و رونق بازار شود؟

کاهش نرخ سود بانکی نمی تواند تحرک تقاضا ایجاد کند ولی این امکان وجود دارد که سپرده گذاران پول های خود را از سیستم بانکی خارج کنند و فعالیتی را با این سرمایه خود انجام دهند. به عبارت دیگر ممکن است این اقدام دولت انگیزه را در بین سپرده گذاران ایجاد کند.

البته باید افرادی که سرمایه خود را از سیستم بانکی خارج می کنند جایگزین مناسبی را برای آن پیدا کنند که انتفاع بیشتری را برای آنها داشته باشد. به نظر می رسد تا زمانی که در کشور تقاضا ایجاد نشود و حرکتی در جهت رونق خرید و فروش شکل نگیرد، ممکن است این سرمایه ها به سمت بازارهای ارز و طلا میل پیدا کند. 

یکی از اهداف دولت از کاهش نرخ سود بانکی سوق دادن سرمایه های موجود در بانک ها به سمت بازارهایی مانند بورس است. اما همانطور که شما اشاره کردید این احتمال وجود دارد که سرمایه هایی که از سیستم بانکی خارج می شود به سمت بازارهایی مانند ارز و طلا سوق پیدا کند. شما کدام احتمال را قوی تر می دانید؟

سرمایه هایی که از سیستم بانکی خارج می شود در صورتی به سمت بورس می رود که بازارسازی انجام شود، زیرا در بورس بازارسازهایی وجود دارند و اقداماتی را انجام می دهند که شاخص های بورس تحرک پیدا کند. به طور کلی تلقی من این است که حتی با نرخ سود کمتر از اینها هم بخش عمده ای از سپرده ها در بانک ها باقی خواهد ماند.

به طور کلی فکر می کنید کاهش نرخ سود بانکی بیشتر کدام بازارها را منتفع خواهد کرد؟

ممکن است این موضوع مقداری بر بخش تولید اثر بگذارد. البته این در حالی است که هنوز 16 هزار میلیارد تومانی که قرار بود به بخش تولید و بنگاه های کوچک و متوسط اختصاص پیدا کند، تخصیص نیافته است و با وجود اینکه تلاش های زیادی شده اما هنوز بانک ها در پرداخت این منابع تعلل می کنند.

بنابراین معتقدید ممکن است بخش تولید از کاهش نرخ سود بانکی منتفع شود، اما این موضوع با اما و اگرهایی همراه است و خیلی قطعی نمی توان در مورد این موضوع صحبت کرد.

بله همین طور است. قاعدتاً اگر سرمایه هایی که از بانک ها خارج می شود به سمت تولید نیاید این احتمال وجود دارد که به سمت بازارهایی مانند ارز، سکه و طلا سوق پیدا کند.

ارتباط با نویسنده: elmira.akrami@gmail.com