گزارش «فرصت امروز» از آینده پارک‌ های علم و فناوری / مسیر جهانی‌ شدن بازار دانش‌ بنیان ایرانی

براساس سند چشم‌انداز بیست ساله هدفگذاری رتبه اول علمی ایران در منطقه صورت گرفته و این مقوله با درک پیوستگی علم و فناوری و دستاوردهای جدی که بتواند صنعت را متحول و پویاتر کند بنیادهای علم و دانش را در کشور به مرزهای نامحدودی می‌رساند که جایگاه جدید جهانی را برای دانشمندان کشورمان رقم خواهد زد. در سایه این تحول، بی‌شک حوزه علمی و دانشگاهی کشور چهره‌ای دیگر به خود خواهد گرفت، چه بسا تغییر در سرفصل‌های دانشگاهی و ایجاد دروس مأموریت‌گرا یکی از گام‌ها در مسیر تحول علمی کشور باشد، هم اینک پارک‌های علمی و فناوری و مراکز رشد دانشگاهی فرصت و بستری مناسب را در ارتباط بین دانشگاه و صنعت فراهم کرده‌اند اما این ارتباط چگونه است و چه تحولات و توسعه‌ای را پیش رو دارد؟ در این رابطه سراغ یکی از مدیران وزارت علوم رفته‌ایم تا چشم‌انداز و تحولات اخیر را در موضوع ارتباط دانشگاه و پارک‌های علم و فناوری بررسی کنیم.

خسرو پیری در گفت‌وگو با خبرنگار فناوران «فرصت امروز» ضمن ارزیابی ارتباط دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری عنوان می‌کند: این حوزه فعال است و در حال حاضر تحولاتی در این زمینه رخ داده و شاهد ثبت شرکت اساتید دانشگاهی در بخش دانش‌بنیان هستیم که برخی از آنها در پارک‌ها مستقر شدند و برخی نیز در مراکز رشد دانشگاهی هستند، همچنین در حال تدوین آیین‌نامه شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی در وزارت علوم هستیم تا ساز و کار کافی را برای فعالیت دانشگاهیان ایجاد کنیم.

وی ادامه می‌دهد: از آنجا که اساتید وارد حوزه دانش‌بنیان‌‌ها شدند لازم است فعالیت این گروه در چارچوب آیین‌نامه اجرایی و هماهنگ باشد، هم‌اکنون این حرکت آغاز شده و با شکل‌گیری این نگرش نیاز به گسترش آن احساس می‌شود.ما نیز در وزارت علوم و فناوری در دفتر برنامه‌ریزی فناوری در صدد ایجاد نقاط اتصال پارک‌ها، دانشگاه‌ها و محصولات دانش‌بنیان که خروجی کار آنهاست، هستیم تا به مدد این ارتباط و پیوستگی دستاوردهای دانشگاهی مسیر صنعتی شدن را پیموده و مسیر رشد را طی کنند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خاطر نشان کرد: در حال حاضر حرکت جدی در حوزه دانشگاه‌ها و پارک‌های دانش‌بنیان رخ داده و در حال تعریف مأموریت‌های جدیدی برای این دو بخش هستیم تا بهترین استفاده از امور فناوری در پارک‌ها صورت گیرد و از تحقیقات اساتید دانشگاهی در این رابطه استفاده شود که این اقدام خود فرآیند پویایی در دانشگاه و واقعیت علوم و کاربردهای آنها را سرعت می‌بخشد، همچنان‌که دیگر دانشگاه‌های جهان به این فرآیند رسیده‌اند یا در حال تکمیل این جریان علمی و صنعتی هستند و اقتصاد رو به جلوی جهانی همین نیاز را داشته و دارد و تأمین این نیاز در هر کشوری برای حوزه اقتصاد از سوی فضای علمی و فناوری احساس می‌شود.

اقتصاد می‌تواند محرک جدی فناوری شود

پیری در خصوص تحکیم ارتباط بین دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری عنوان می‌کند: سطح تحقیقات دانشگاهی در کشور ما تاکنون با سطح تحقیقات صنعتی همخوانی نداشته و این در رابطه درخواست و عرضه برابری نداشت اما با استقرار در پارک‌ها و حضور شرکت‌هایی که با تکنولوژی متوسط و تکنولوژی بالا فعالیت دارند این توازن بین دانشگاه‌ها و صنایع ایجاد می‌شود و آنچه تاکنون به‌عنوان موفقیت در این عرصه محقق شده عمدتاً ماحصل تلاش بی‌وقفه فناوران و استمرار کاری آنها بوده و ما باید طی ادامه این مسیر را با تسهیل در ارتباط میان دانشگاه، فناوری و صنعت فراهم کنیم.

وی به پشتیبانی از کلونی جدیدی در اقتصاد و فضای علمی کشور اشاره کرده و می‌گوید: در این حوزه به‌طور جدی مشغول برنامه‌ریزی و حمایت هستیم و این اقتصاد جدید می‌تواند نقطه محرک نوآوری در صنعت باشد و همچنان قابلیت ایجاد بخشی جدید در تکنولوژی است و با ایجاد شرکت‌های اسپیناف دیگر مشکلی در حوزه فناوری و دانشگاه وجود نخواهد داشت و این مجموعه پدیده‌ای در دانشگاه‌هاست و از آنجا که پا به عرصه اقتصاد هم می‌گذارند در بخش اقتصاد نیز تحول و نوآوری را موجب می‌شوند.

برند سازی از شرکت‌ های دانش‌ بنیان

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین عنوان می‌کند: از آنجا که شرکت‌های ایجاد شده در دانشگاه‌ها زبان بخش‌خصوصی را به درستی می‌شناسند در عمل می‌توانند نوآوری را همزمان در رابطه با دانشگاه و صنعت ایجاد کنند و با توجه به نامگذاری سال 95 به «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» چند برنامه‌ریزی را در سطح پارک‌ها در نظر گرفتیم تا شرکت‌هایی را که درون پارک‌ها ایجاد شدند و امکان ارتقا به یک برند دارند مورد حمایت ویژه قرار گیرند و در این اقدام هدفگذاری ما مشخص است.

پیری با یادآوری اینکه سال گذشته برنامه راهبردی پارک‌های علم و فناوری را در سال 94 طبق مأموریتی جدید اجرا کردیم، می‌افزاید: براساس مزیت‌های اقتصادی شرکت‌های دانش‌بنیان در حال نهایی کردن موقعیت این شرکت‌ها از منظر صنعتی و تجاری‌سازی هستیم تا ظرفیت‌های موجود و بالقوه فناوران به درستی نمایان شود و آنان را که به فعل نزدیک‌تر هستند از خط پایان عبور دهیم.

زیرساخت دانش‌بنیان‌ها نیازمند حمایت

وی همچنین از تشکیل بازاری برای دانش‌بنیان‌ها به‌عنوان نقطه ثقل حمایتی از پارک‌ها و فناوران فعال در آنها یاد کرده و می‌گوید: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های در دست اقدام ایجاد بازار داخلی و وسیع‌تر از آن در سطح جهانی است و امسال این برنامه را برای حضور شرکت‌ها در بازارهای اروپا و دیگر کشورها داریم و مذاکراتی با چند کشور از جمله ایتالیا و آفریقای جنوبی انجام شده تا شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی برای انجام فعالیت‌های مشترک با همتایان خود در دیگر کشورها برنامه‌ریزی کنند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی امور فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین از برنامه‌ریزی‌های بلند‌مدت برای توسعه فناوری ایرانی خبر می‌دهد: تقویت زیرساخت شرکت‌های دانش‌بنیان نیاز به حمایت جدی مسئولان دارد که با تشکیل مجلس جدید و توجه جدی دولت شکل می‌گیرد، این امر محقق نمی‌شود مگر با نگاه و نگرشی بلندمدت و درک واقعیت‌ها و نیازهای حقیقی اقتصاد صنایع داخلی و خارجی که از بهم پیوستگی دانشگاه و صنعت تأمین شده و رونق می‌گیرد.

ارتباط با نویسنده: shokoofehmirzaee@yahoo.com