روند نوسازی خودروهای فرسوده بررسی می شود / مزایای درازمدت در مقابل هزینه های کوچک

آن طور که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفته با توجه به آنکه در نیمه دوم سال احتمال آلودگی هوا وجود دارد، دولت برای امسال برنامه ای ویژه ای دارد که بخشی از آن خروج بیش از 20 هزار خودروی فرسوده است. در سال 85 که طرح نوسازی خودروهای فرسوده کلید خورد، دولت حمایت های ویژه ای را از این موضوع انجام داد تا به این وسیله انگیزه و تشویقی برای صاحبان این خودروها به وجود بیاید.

هر چند برخی کارشناسان بر این باورند که در شرایط فعلی دیگر لازم نیست حمایت های دولت از نوسازی خودروهای فرسوده به شکل ویژه ای باشد، اما به نظر می رسد که اقدامات دولت یازدهم در این رابطه بسیار بهتر و قابل قبول تر از دولت های قبلی است.

در همین حال کارشناسان معتقدند که در مقابل هزینه های اندکی که دولت برای نوسازی خودروهای فرسوده انجام می دهد، مزایای بسیاری شامل حال جامعه می شود که کاهش آلودگی هوا و به تبع آن کاهش میزان بیماری ها، کاهش مصرف بنزین و پایین آمدن میزان تصادفات به دلیل بالا رفتن سطح ایمنی خودورها از جمله آنهاست.

به این ترتیب در مقابل هزینه هایی که برای این کار انجام می شود، مزایای بلندمدتی عاید جامعه می شود که هزینه های نه چندان زیاد دولت را هم پوشش می دهد. «فرصت امروز» در این گزارش نوسازی خودروهای فرسوده و هزینه ها و مزایای آن را بررسی کرده است.

***

سیدرضا فاطمی امین:

نوسازی خودروهای فرسوده هزینه چندانی برای دولت ندارد

سیدرضا فاطمی امین، مجری سابق طرح نوسازی خودروهای فرسوده معتقد است در عین حال که نوسازی خودروهای فرسوده مزایای بسیاری مانند کاهش آلودگی هوا دارد اما چندان هزینه ای را به دولت تحمیل نمی کند.

جایگزینی خودروهای فرسوده چه هزینه هایی را به دولت تحمیل می کند و در مقابل چه مزایایی برای کشور و جامعه دارد؟

معمولا روال این گونه است که برای خودروهای فرسوده گواهی اسقاط صادر می شود. مثلا می گویند اگر خودرویی بخواهد وارد شود گواهی اسقاط می خواهد و واردکننده ها باید گواهی اسقاط را بخرند. در اینجا کسانی که ماشین خود را اسقاط می کنند، می توانند گواهی اسقاط را بفروشند یعنی بازاری شکل گرفته که مراکز اسقاط، خودرو را از مردم می خرند و آنها را اسقاط می کنند.

با این ساز و کار و اگر به این شکل باشد، دولت فقط قاعده گذاری می کند و می گوید که برای واردات خودرو با این مشخصات چند گواهی اسقاط لازم است. بنابراین دولت هزینه ای بابت این کار نمی کند و این هزینه به افرادی که واردات خودرو انجام می دهند، منتقل می شود. منافع آن هم مشخص است، به دنبال نوسازی خودروهای فرسوده میزان آلودگی هوا کاهش می یابد، میزان صدمات افراد در تصادفات کمتر می شود و از طرفی برای خودروهای جدید هم ایجاد تقاضا می شود.

به این ترتیب زمانی که خودروهای فرسوده از ناوگان خارج می شوند، برای خودروسازان هم فرصتی ایجاد می شود. ایجاد تقاضا برای خودروهای فرسوده هم به آن معناست که کیفیت حمل و نقل هم افزایش می یابد. در واقع می توان گفت نوسازی خودروهای مزایای بسیاری برای جامعه و کشور دارد و در مقابل هزینه ای هم برای دولت ندارد.

بعضا برخی کارشناسان ایراداتی به نحوه جایگزینی خودروهای فرسوده می گیرند و معتقدند که نوسازی این خودروها بدون برنامه ریزی مدون و روال منطقی انجام می شود. نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟

سال 85 که نوسازی خودروهای فرسوده آغاز شد، از آنجا که یک کار عقب افتاده بود، دولت وام و یارانه سود می داد تا مردم تشویق شوند و این کار سرعت بیشتری بگیرد. البته طبیعی است که نمی شد همیشه این روند را ادامه داد یعنی همان ابتدای کار که تعداد خودروهای فرسوده بسیار زیاد بود، برای اینکه این انگیزه ایجاد شود، دولت حمایت های ویژه ای را انجام داد اما در حال حاضر به نظر می رسد دیگر لازم نیست دولت چنین حمایت هایی را انجام دهد.

بنابراین در آغاز طرح جایگزینی خودروهای فرسوده که لازم بود در حجم بزرگی این اقدام انجام شود، حمایت دولت ضروری بود اما هم اکنون که نیاز به انجام کار در حجم بالایی نیست و یک روال عادی وجود دارد، شاید حمایت دولت خیلی ضرورت نداشته باشد.

اقدامات دولت یازدهم را در مورد نوسازی خودروهای فرسوده مناسب و قابل قبول ارزیابی می کنید؟

البته آمار دقیقی در این زمینه ندارم، اما به نظر می رسد اقدامات دولت یازدهم در مجموع مناسب است و دولت تلاش دارد که نوسازی خودروهای فرسوده را با جدیت انجام دهد.

***

روح الله طالبی:

کاهش مصرف سوخت مزیت نوسازی خودروهای فرسوده است

روح الله طالبی، عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت معتقد است نوسازی خودورهای فرسوده در بلندمدت می تواند مزایایی مانند کاهش مصرف سوخت و آلایندگی کمتر خودروها را به دنبال داشته باشد.

به نظر شما جایگزینی خودروهای فرسوده باید به چه شکلی باشد که هم هزینه کمتری برای دولت داشته باشد و هم استفاده بهتری از این طرح انجام داد؟

با توجه به استانداردهای بین المللی، عمر خودروها بیشتر از یک دهه نیست و طبیعی است که پس از مدتی عمر مفید خودروها به پایان می رسد و استفاده از این خودروها معضلاتی دارد که مصداق بارز آن آلودگی هواست.

این در حالی است که آلایندگی محیط زیست می تواند خسارت های غیر قابل جبرانی مخصوصا برای نسل های بعدی جامعه داشته باشد، زیرا بسیاری از بیماری ها و امراضی که اتفاق می افتد، حاصل این آلایندگی های صوتی و زیست محیطی است و طبیعتا می تواند یک تهدید برای جامعه محسوب شود. در واقع برای جلوگیری از بسیاری از مسائلی از این دست، دولت باید نقش حمایتی را داشته باشد.

درست است که دولت هزینه هایی را در این رابطه متقبل می شود و شاید در ظاهر صرفه اقتصادی نداشته باشد اما اگر در بلندمدت به این موضوع نگاه کنیم، با توجه به بحث های تامین اجتماعی و هزینه هایی که یک بیمار، خانواده وی، دولت و بیمه گذار باید انجام بدهند، بسیار زیاد است.

اگر در بازه بلند مدت، دولت نقش حمایتی انجام دهد و به واسطه این حمایت ها مردم بتوانند خودروهای نو را جایگزین خودروهای فرسوده کنند، در آینده می تواند فواید بسیاری را از نظر اقتصادی عاید دولت کند و اگر در آینده بلند مدت به این موضوع نگاه کنیم، دولت ضرر نخواهد کرد. ضمن اینکه اگر بحث ضرر و زیان در کوتاه مدت مطرح باشد، دولت باید در این میان نقش حمایتی را داشته باشد، زیرا تهدید و آلایندگی  که خودروهای فرسوده برای محیط زیست و انسان ها دارد، به شدت می تواند بیماری ها و مشکلات مختلفی را ایجاد کند.

به برخی مزایای جایگزینی خودروهای فرسوده اشاره کردید. آیا این مزایا در همان موضوعاتی که اشاره کردید، خلاصه می شود؟

اگر از نظر اقتصادی هم به این موضوع نگاه کنیم، در بلندمدت می تواند برای دولت مزایایی مانند کاهش مصرف سوخت را داشته باشد. البته دولت باید در اینجا تا حد امکان روی خودروهایی سرمایه گذاری کند که تا حدود زیادی ایمن هستند و همچنین مصرف سوخت پایین تری دارند و به خصوص برای کلانشهرها باید این اقدامات را انجام دهد. از طرفی در بلندمدت به واسطه نوسازی خودروهای فرسوده و کاهش آلایندگی هوا، میزان بیماری ها کاهش می یابد و به این ترتیب هزینه های بیمه ها و دولت کمتر می شود.

بنابراین در مقابل هزینه هایی که دولت انجام می دهد، می تواند مزایا و منافع کوتاه مدت و بلند مدتی را در پی داشته باشد؟

بله، منافع کوتاه مدت که نصیب جامعه می شود. اگر هم نگاه بلندمدت به این موضوع داشته باشیم، همه جامعه یک خانواده هستند و تمام افراد از مزایای نوسازی خودروهای فرسوده بهره مند می شوند.

***

کاظم محمدی نیکخواه:

ایمن شدن خودروها مزیت بزرگ نوسازی است

کاظم محمدی نیکخواه، فعال بازار خودرو معتقد است که خودروهای فرسوده مستهلک هستند و ممکن است مسائل ایمنی آنها تحت الشعاع این فرسودگی ضعیف و خطرآفرین باشد، بنابراین اگر نوسازی خودروهای فرسوده بتواند مانع از چنین مشکلاتی شود، خود یک مزیت بزرگ است.

خروج بیش از 20 هزار خودروی فرسوده در دستور کار دولت قرار دارد. عملکرد دولت یازدهم را در مورد نوسازی خودروهای فرسوده چگونه ارزیابی می کنید؟

اگر قیاسی با گذشته انجام دهیم، در هیچ دولتی مانند دولت یازدهم روند نوسازی خودروهای فرسوده، روان نبوده است. البته ممکن است انتقاداتی هم نسبت به عملکرد دولت مطرح باشد، اما در مجموع اقدامات دولت یازدهم در زمینه نوسازی خودروهای فرسوده قابل توجه و خوب است.

بنابراین شما معتقدید انتقاداتی که به نحوه عملکرد دولت در رابطه با نوسازی خودروهای فرسوده اعم از فقدان برنامه مدون و غیره مطرح می شود، چندان درست نیست؟

همانطور که اشاره کردم در حال حاضر نوسازی خودروهای فرسوده شکل روان تری پیدا کرده است. اگر وضعیت نوسازی خودروهای فرسوده در پنج سال پیش را بررسی کنیم، به این موضوع پی می بریم که عملکرد مراکز نوسازی خودروهای فرسوده بسیار بهتر و روان تر شده است.

خروج خودروهای فرسوده و نوسازی چه هزینه هایی را برای دولت دارد؟

هزینه هایی که برای دولت دارد این است که دولت باید مبالغی را بابت نوسازی خودروهای فرسوده پرداخت و سوبسیدی را در این مرحله پرداخت کند، مضاف بر اینکه تسهیلات در نظر گرفته شده برای این موضوع ارزان قیمت است.

جــایگـزینی خـودروهـای فرسوده در مقابل هزینه هایی که ممکن است داشته باشد، چه مزایا و منافعی دارد؟

بزرگ ترین مزیت و سودی که می تواند داشته باشد جلوگیری از تصادفاتی است که گاهی اوقات منجر به مرگ هم می شود زیرا خودروهای فرسوده مستهلک هستند و ممکن است مسائل ایمنی آنها تحت الشعاع این فرسودگی ضعیف و خطرآفرین باشد بنابراین اگر نوسازی خودروهای فرسوده بتواند مانع از چنین مشکلاتی شود، خود یک مزیت بزرگ است. در عین حال آلودگی هوا که بخش عمده ای از آن ناشی از خودرو های فرسوده است مسئله دیگری است که می تواند به واسطه نوسازی تا حدود زیادی حل وفصل شود. در عین حال صرفه جویی در مصرف بنزین یکی دیگر از مزایای این موضوع است.

بنابراین شما معتقدید در مقابل هزینه هایی که برای این کار انجام می شود، مزایایی به دست می آید که این هزینه ها را پوشش می دهد؟

صد درصد به همین شکل است. اگر دولت سوبسیدی را به این کار اختصاص می دهد یا تشویقی را برای آن در نظر می گیرد، در مقابل از بسیاری زیان ها جلوگیری به عمل می آورد.