مدیریت انتظارات و تامین مالی، دو راهکار رونق بورس

آنا - رکود از نظر ادبیاتی دو مفهوم دارد که یکی کاهش حجم معاملات و دومی کاهش سطح عمومی قیمت‌ها در بازار است. از لحاظ اقتصادی، کاهش حجم معاملات و از لحاظ مالی کاهش شاخص قیمت در بازار یا شاخص قیمت بورس به مفهوم رکود تلقی می‌شود. به لحاظ فنی هم کاهش حجم معاملات مقدم بر کاهش قیمت‌هاست. به عبارت دیگر زمانی در بازارها رکود حاصل می‌شود که ابتدا حجم معاملات کاهش پیدا و بعد به تبع آن قیمت‌ها هم سیر نزولی طی کند.

حجم معاملات تحت تاثیر چند عامل است؛ یک عامل حجم نقدینگی است و زمانی که نقدینگی در کشور رشد کافی نداشته یا به دلیلی جریان نقدینگی سیال و روان نباشد، این حجم کاهش پیدا ‌می‌کند. بر همین اساس کاهش حجم نقدینگی مورد نیاز دلیل افت در حجم معاملات و همچنین رکود درون بازار می‌شود. با حرکت اقتصاد به سمت رکود، درآمد شرکت‌ها کاهش می‌یابد که در نتیجه آن سود شرکت‌ها نیز با کاهش همراه می‌شود.

از طرفی زمانی که سود شرکت کاهش یابد حتی اگر حجم معاملات هم افزایش پیدا کند باز هم شاهد روند نزولی خواهیم بود.پس از لحاظ اقتصاد کلان حجم معاملات، نقدینگی و جذابیت بازار می‌تواند عامل رکود و رونق باشد. در سطح خرد که مربوط به بازار و شرکت‌هایی است که در بازار بورس هستند، بحث سودآوری است و سودآوری نیز ارتباط مستقیم با تولید و فروش دارد.

اکنون مشکل اصلی این است که ما در کشور شرایط رکود را پشت سر می‌گذاریم و از طرفی هم نقدینگی گردش لازم و بازارها جذابیت لازم را ندارند. همچنین حجم معاملات به‌شدت کاهش یافته و نقدینگی در بازارهایی مانند بازارهای سپرده بانکی حبس شده است. از طرف دیگر، سودآوری شرکت‌ها به دلیل کاهش درآمد و فروش آنها کاهش پیدا کرده است.

3 راهکار برای رونق بورس

در واقع سه راهکار برای رونق بورس وجود دارد، نخستین راهکار اصلاح انتظارات سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان است. یعنی افرادی که سرمایه‌گذاری خود را به تاخیر انداختند، متوجه شوند که این تاخیر چه تاثیری در فایده و هزینه دارد و باید دید که اکنون می‌توانند سرمایه‌گذاری را آغاز کنند یا چند ماه دیگر.

راهکار دوم که باید تاخیر در سرمایه‌گذاری را جبران کند، بحث تامین مالی است و ممکن است برخی صنایع مشکل تامین مالی تولید داشته باشند.برای مثال اتفاق اخیر پیش آمده در صنعت خودرو نشان می‌دهد با تامین مالی در بخش مصرف و افزایش توان خرید می‌توان طی شش روز حجم قابل توجهی از تولیدات را با تقاضا مواجه کرد.

به نظر ما شفافیت و تمرکز در بحث انتظارات سرمایه‌گذاری و مصرف‌کنندگان یکی از چاره‌های اصلی بحث برگشت رونق به بورس است اما راهکار سوم این است که دولت و مسئولان بورس و نهادهایی که کار تامین مالی انجام می‌دهند، تامین مالی تولید یا تامین مالی مصرف را از ابزارها و روش‌هایی که امکان‌پذیر است، تقویت کنند. این عوامل اگر تقویت شود، قطعا می‌توانیم انتظار برگشت رونق را به بورس داشته باشیم.

علت اصلی رکود در بورس

علت اصلی رکود در بورس مشکل تامین مالی در تولید و مصرف و همچنین انتظارات غیرواقعی است که چنین وضعی در بورس به‌وجود آورده است. در آینده بسیار نزدیک بحث تامین مالی در بورس روان‌تر خواهد شد، همچنین بحث انتظارات نیز رو به واقعی شدن پیش خواهد رفت که در نتیجه رشد قابل توجهی در کل بورس و شرکت‌های بورسی خواهیم داشت. در کل سرمایه‌گذاری در بورس به معنای نگاه به آینده و انتظارات آینده است.

بورس بیشتر آینده‌نگر است تا گذشته‌نگر و آنچه قیمت‌ها و رونق را در بورس می‌سازد، آینده است؛ یعنی آیا ما برای یک سال آینده بورس و سود سال آینده شرکت‌های بورسی انتظار رونق و رشد داریم یا خیر. به نظر من نه این تعبیر که رفع تحریم‌ها فرشته نجات است و نه اینکه پس از آن هیچ‌گونه تغییری در نظام مالی ایران اتفاق نخواهد افتاد؛ هر دو خیلی واقع‌بینانه نیست. در واقع باید دید تحریم چه آثار و پیامدهایی را در بازار مالی دارد و رفع آن کدام یک از آثار سوء را برطرف می‌کند.

پیشنهاد می‌کنم کسانی که می‌خواهند در آینده در بورس تمرکز کنند، در دو مقوله یادشده یعنی مدیریت انتظارات و تامین مالی مقداری عمیق‌تر متمرکز شوند. باید ببینیم در اینجا با چه چالش‌هایی مواجه بوده‌ایم و چرا مصرف‌کنندگان تامین بسیاری از کالاهای سرمایه‌ای و مصرفی خود را به تعویق انداخته‌اند. باید دلیل روان، تحلیل فاندامنتال (بنیادی) و روند گذشته آن را بررسی کنیم.

درباره بحث تامین مالی هم باید دید، چه صنایعی در تامین مالی تولید مشکل دارند، چه صنایعی مشکل مالی در تامین مصرف دارند و چه ابزارهایی برای تامین مالی تولید و چه ابزارهایی برای تامین مالی مصرف وجود دارد که ما می‌توانیم آنها را به کار گیریم و وضعیت موجود را اصلاح کنیم. به نظر می‌رسد این دو، مقوله‌هایی هستند که می‌توانند، فرشته نجات بورس باشند.

کارشناس بازار سهام