محدودیت‌های وارداتی راه قاچاق را هموار کرده است

واردکنندگان مجاز لوازم آرایشی و بهداشتی برای رساندن کالاهایشان به دست مـصـرف‌کننده راه درازی طی می‌کنند. اگرچه آنها فقط به دو مجوز رسمی سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد نیاز دارند اما روند مجوزهای سازمان غذا و دارو نفسگیر است. به گفته رییس کمیسیون آرایشی و بهداشتی مجمع عالی واردات، هفت ماه طول می‌کشد تا درخواست‌های وارد‌کننده از شرکت تولید‌کننده به دست مصرف‌کننده برسد.

محمد پورخسروانی روند اخذ مجوز‌های مختلف را در سازمان غذا و دارو طولانی عنوان کرده و می‌گوید: وارد‌کننده باید در این سازمان هفت خوان رستم را بگذراند تا کالایش به دست مصرف‌کننده برسد، در حالی که قاچاقچی نگرانی برای واردات ندارد. او ادامه می‌دهد: این فرآیند در هر بار واردات انجام می‌شود، واردکننده باید هر شش ماه یک‌بار برای آزمایش‌های مختلف روی محصولاتش، هزینه کند. از کالاهایش در بندر باید نمونه برداری شود که عموما این نمونه برداری‌ها همه بار را بر هم می‌زند و وارد‌کننده باید همه اینها را تحمل کند.

رییس کمیسیون آرایشی و بهداشتی مجمع عالی واردات می‌افزاید: در حال حاضر آمار دقیقی از تعداد شرکت‌های واردکننده لوازم بهداشتی و آرایشی در دست نیست اما شاید به طور تقریبی 700 تا 800 شرکت در این زمینه کار می‌کنند که متاسفانه حجم اندکی از این بازار را در دست دارند و درصد بالایی از بازار لوازم آرایشی و بهداشتی در دست قاچاق می‌چرخد. به گفته‌پور خسروانی تولیدات داخلی مناسب و با کیفیت نیستند و ما نیاز به واردات لوازم آرایشی و بهداشتی از کشورهای صاحب برند داریم. او ادامه می‌دهد: واردات این محصولات در بسیاری از کشورهای اروپایی هم که خودشان برندهای معروفی دارند انجام می‌شود.

ایجاد تسهیلات تنها راه درمان

یکی از وارد‌کنندگان برندهای اروپایی لوازم آرایشی و بهداشتی وجود تعرفه‌های بالا را بزرگ‌ترین مشکل برای واردات این محصولات عنوان کرده و معتقد است سختگیری‌های متعدد سازمان غذا و دارو بر این معضل دامن زده است. او که ترجیح می‌دهد نامی از وی برده نشود، در این‌باره توضیح می‌دهد: سخت‌گیری و تعلل آنها که گاه شاید برای یک مسئله کوچک و کم اهمیت باشد، ممکن است کالا را سه ماه در گمرک نگه دارد.

این فعال اقتصادی به شرایط نگهداری محصولات در گمرک اشاره کرده و ادامه می‌دهد: بسیار پیش آمده که محصولات ما سه ماه در دمای 60 درجه بندرعباس در شرایط بد اقلیمی در گمرک مانده، آسیب دیده و ما متضرر شده‌ایم یا در نهایت مجبور شده‌ایم در زمان کوتاهی آن را به دست مصرف‌کننده برسانیم.

وی می‌افزاید: سختگیری‌های کارشناسان سازمان غذا و دارو روی موارد جزئی و کم اهمیت گاه خیلی طولانی می‌شود آنها حتی به برندهای مشهور و شناخته شده امریکایی و اروپایی در دنیا بیش از حد سختگیری می‌کنند، گاهی موشکافی‌ها و کنترل‌هایشان بی‌اساس است. این وارد‌کننده می‌گوید: ما از طریق قانونی لوازم آرایشی و بهداشتی وارد می‌کنیم، این همه کنترل می‌شویم، در حالی که 80 درصد از محصولات آرایشی در بازار از طریق قاچاق وارد می‌شود که بعضا غیر‌استاندارد بوده و کیفیت پایینی دارند.

به گفته این فعال اقتصادی، اغلب محصولات آرایشی قاچاق از جنوب، دوبی و در غرب از طریق مرز کردستان وارد می‌شود. او توضیح می‌دهد: بدیهی است که وقتی محصولات واردکنندگان قانونی، با سختگیری‌های زیاد و تعرفه بالا چندین ماه در گمرک خاک بخورد، قاچاق برای پاسخگویی تقاضای بالا در بازار ما بهترین جایگزین است.

ایـن وارد‌کـنـنده که مشکلاتش را به گوش ریاست سازمان غذا و دارو رسانده می‌گوید: آقای دیناروند به ما قول مساعد داد و بارها در جلساتش به کارشناسان سازمان نیز گفته است که وقت زیادی برای جزییات کوچک نگذارند و اجازه ندهند کالاها در گمرک بماند و وارد‌کننده معطل شود، اما ما هنوز همان رفتارهای قبلی را می‌بینیم. برای ما خیلی سخت است، فکر می‌کنیم آنها درکی از محصول، سرمایه، چک، تجارت، بازار، شرکت‌های برند‌های معروف در اروپا و غیره ندارند.

تغییر مکرر قوانین و راه باز قاچاق

وارد‌کننده دیگری بی‌ثباتی در قوانین واردات را دلیل رو آوردن برخی واردکنندگان به قاچاق عنوان می‌کند، مهندس عسکر مهین فلاح می‌گوید: وارد‌کننده باید 27 درصد حقوق و عوارض وارداتی و هشت درصد ارزش افزوده پرداخت کند، اما این درد ما نیست. ما برای گرفتن مجوز واردات، گمرک، ترخیص، وزارت بهداشت و غیره زمان زیادی صرف می‌کنیم و تا بیاییم کاری را شروع کنیم قوانین عوض می‌شوند و ما هر بار با مسئله‌ جدیدی روبه‌رو می شویم.

این وارد‌کننده ادامه می‌دهد: به ما می‌گویند باید بروید و از شرکت تولید‌کننده یک گواهی بیاورید که محصولاتش را از نظر بهداشتی تایید کند. چنین چیزی وجود خارجی ندارد، این کار انجام شدنی نیست، آنچه در دیگر کشورها رایج است این است که شرکت تولید‌کننده تاییدی از وزارت یا سازمان متولی بهداشت در کشورش می‌گیرد که در واقع تاییدی برای حضور در بازار مصرف است.

فلاح ادامه می‌دهد: برای یک برند بین‌المللی در اروپا خیلی غریب است که ما چنین خواسته‌ای داشته باشیم. با این توصیف قاچاق بهترین کار و کم دردسر است و من فکر نمی‌کنم با این قوانین پی‌در‌پی که حتی نیم نگاهی هم به قوانین و مقررات بین‌المللی ندارند پدیده قاچاق از جایش تکانی بخورد. قاچاق همیشه هست و برای بعضی‌ها عادت شده است و نمی‌خواهند به قوانین تن بدهند. این وارد‌کننده لوازم آرایشی و بهداشتی از اروپا می‌گوید: اگر قرار است اقدام مثبتی انجام شود این روند باید در وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو تسهیل شود.

آمارهای غیر‌رسمی منتشر شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که ایران بعد از عربستان دومین مصرف‌کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه است و در مقایسه با جهان هفتمین مصرف‌کننده لوازم آرایشی معرفی شده‌ایم. همین آمارها می‌گویند واردات قانونی لوازم بهداشتی به طور متوسط 150 میلیون دلار است و حداقل 800 میلیون دلار نیاز کشور از طریق قاچاق وارد می‌شود.