مالیات‌هایی که از پرداخت فرار می‌کنند

بسیاری از اقتصاددانان بر این باورند که تعیین شیوه‌های صحیح مالیات‌گیری از سوی دولت‌ها و پرداخت مالیات از سوی شهروندان، یکی از ارکان شناسایی اقتصاد سالم است، اما در سراسر جهان، مالکان، صاحبان سرمایه و حتی مشاهیری وجود دارند که از پرداخت مالیات فراری هستند. «فردریش اشنایدر» استاد اقتصاد دانشگاه یوهانس در اتریش، در گفت‌وگو با بلومبرگ، فرارهای مالیاتی را نوعی از جرائم مالی مهم و زیرساختی معرفی می‌کند که در برخی موارد بخشی از جرائمی بزرگ‌تر هستند.

به عقیده دکتر اشنایدر، موارد متعددی از فسادهای مالی و اداری، رانت‌خواری‌ها و دیگر جرائم مالی در کنار فرارهای مالیاتی به طور همزمان انجام می‌گیرند.

اتحادیه اروپا راه‌های فرار را مسدود کرده

کمیسیون مبارزه با فرارهای مالیاتی در اتحادیه اروپا، هرسال جلسات متعددی را برای اتخاذ روش‌های موثر در کاهش میزان فرارهای مالیاتی برگزار می‌کند. طی این جلسات، روش‌های جدید، ارزیابی و تصویب می‌شوند. به نظر می‌رسد کشورهای عضو این اتحادیه، نباید با مشکلات چندانی در حوزه اخذ مالیات رو‌به‌رو باشند. اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که قوانین تصویب شده در مرحله اجرا، چندان توفیقی ندارند. عوامل متعددی در این عدم موفقیت موثرند، برای مثال، بسیاری از صاحبان سرمایه برای فرارمالیاتی به روش‌هایی چون تقلب، عدم شفافیت مالی و جابه‌جایی سرمایه و سود، بین کشورها و حتی قاره‌ها می‌پردازند.

یکی از اقدامات موثر اعضای اتحادیه اروپا برای جلوگیری از خروج اموال و فرار از طریق نقل و انتقالات مالی، امضای توافق نامه مشترک بین ادارات مالیات کشورهای عضو در سال 2013 بود. بنابراین، کشورهای عضو موظف به همکاری و پیگیری روند مالیات افرادی هستند که روش فرار سرمایه و خروج سرمایه از کشور را در پیش گرفته‌اند. با این وجود برخی از کشورهای عضو همچنان با مشکل فرار مالیاتی درگیر هستند. ایتالیا یکی از کشورهایی است که سالانه با ارقام قابل توجهی از فرارهای مالیاتی مواجه است. پس از تصویب قوانین سختگیرانه در اتحادیه اروپا، این بار مقامات پلیس مالیاتی ایتالیا تصمیم گرفتند برای تکمیل این قوانین، اقداماتی نوین در دستور کار خود قرار دهند.

با توجه به ارقام بالای تولید، تجارت و صادرات در ایتالیا، بدیهی است، بسیاری از شرکت‌ها و کارخانه‌های کوچک و بزرگ، از زیر بار پرداخت مالیات فراری باشند. پلیس مالیات ایتالیا از اواخر سال 2013 تاکنون بر سه محور اساسی تمرکز کرده است: شناسایی دقیق تمامی فعالان اقتصادی و صاحبان سرمایه در کشور، ارزیابی اعتبار ارقام دارایی و درآمد این افراد و مجموعه‌ها، نظارت مستقیم و غیرمستقیم بر نحوه اخذ مالیات.

از فرار مالیاتی مشاهیر تا رسوایی مالیاتی بانک‌ها

فرارهای مالیاتی، مختص یک گروه خاص نیست، هر شهروند عادی هم می‌تواند جزو متخلفان مالیاتی قرار گیرد. اما برخی از فرارهای مالیاتی به سبب بالا بودن مبالغ پرداخت نشده یاشهرت و اعتبار افرادی که درگیر چنین پرونده‌هایی هستند بیشتر در کانون توجه قرار می‌گیرد:

*ستارگان برجسته سینما یا موسیقی در طول تاریخ بارها درگیر رسوایی‌های مالیاتی چشمگیر بوده‌اند، فارغ از بحث الگو بودن این افراد برای مخاطبان، ارقام درج شده در پرونده فرار مالیاتی این افراد جالب توجه است. «سوفیا لورن» هنرپیشه سرشناس ایتالیایی در سال 1982 به مدت 18 روز به جرم فرار مالیاتی زندانی شد. نیکلاس کیج، هنرپیشه هالیوودی نیز در دهه 90 میلادی با رقمی حدود 6‌میلیون دلار تا مدت‌ها درگیر پرونده فرار مالیاتی بود. مارک آنتونی، ستاره موسیقی آمریکای لاتین نیز از دیگر مشاهیری است که در سال 2007 با رقم حدودی 3‌‌میلیون دلار به جرم فرار مالیاتی تحت پیگرد قانونی قرار گرفت.

*شرکت‌های چند ملیتی، بارها با مشکل فرارهای مالیاتی رو‌به‌رو شده‌اند، علت این مسئله به دور زدن قانون به سبب برخی مصونیت‌های مالی باز می‌گردد. مشکلی که در اساس به عدم یکپارچگی قوانین دولت‌ها مربوط می‌شود. گاه صاحبان سرمایه و مدیران چنین مجموعه‌هایی با سوء‌استفاده از این عدم یکپارچگی، فرارهای مالیاتی گسترده‌ای را ترتیب می‌دهند. نوامبر 2014 برای مسئولان اداره مالیات مغولستان، تاریخی فراموش ناشدنی است، در این تاریخ پرده از فرارهای مالیاتی گسترده شرکتی چند ملیتی (آمریکایی، فیلیپینی، مغولی) برداشته شد. این شرکت معدنی که از سال 2012 کار خود را آغاز کرده بود، طی این دو سال بیش از 40 میلیون دلار فرار مالیاتی داشته است.

*وقتی بانک‌ها همکار فراریان می‌شوند؛ پرونده کارمند بانکی در سوییس که به فراریان مالیاتی کمک می‌کرد، پرونده‌ای جنجالی است که اخیرا در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای به وجود آورده است. داستان از تحقیقات پلیس فرانسه در مورد پرونده بزرگ پولشویی و ردگیری سران پولشویی آغاز شد. به گفته مقامات مالیاتی فرانسه، هرچه پرونده جلوتر می‌رفت، ارقام فرار مالیاتی بزرگ‌تر و رد پول‌ها کمرنگ‌تر می‌شد. به نظر می‌رسید این پول‌ها هم وجود دارند و هم وجود ندارند. این سردرگمی در نهایت با کشف رازی عجیب پایان یافت. کارمند یک بانک در سوییس با دستکاری ارقام ذخیره شده این افراد در بانک و ایجاد حساب‌های جعلی، میزان درآمدهای حاصل از پولشویی و سود‌های معتنابه این افراد را با حداقل رقم واقعی، ثبت می‌کرد و در بسیاری از فرارهای مالیاتی آنان همکار بود. موضوع وقتی پیچیده‌تر شد که مشخص شد فراریانی از کشورهای دیگر مثل انگلستان هم از کمک‌های این کارمند بی‌بهره نبوده‌اند.