لزوم تجدید ساختار کمیسیون­‌های اتاق بازرگانی ایران

با بررسی ساختار کمیسیون‌های اتاق‌های بازرگانی کشورهای ترکیه، آمریکا، هند و... و با توجه به تجارب گذشته سناریوی پیشنهادی زیر برای تخصص‌گرایی اتاق و فعال‌سازی کمیسیون‌ها ارائه می‌شود. به‌نظر می‌رسد اینکه تاکنون امکان دستیابی به یک چارچوب قانع‌کننده میسر نبوده است، به‌خاطر تاکید بر طراحی مبتنی بر حفظ ساختار موجود و در نهایت تغییرات درون ساختاری اتاق بوده است. سناریوی پیش‌رو تغییرات کل ساختار را پیشنهاد می‌کند. اساس پیشنهاد عدم التزام هیات نمایندگان برای عضویت در کمیسیون‌ها، جلوگیری از موازی کاری و اتلاف منابع، کیفی‌کردن فعالیت‌ها و بهره‌گیری از دبیران متخصص است. هم‌اکنون ساختار سنتی فعالیت هیات نمایندگان بر ساختار اجرایی اتاق رخنه کرده، بنابراین خود هیات نمایندگان، سخت‌ترین لایه تغییر سیستماتیک و استقرار هر سیستم جدید هستند.

سناریوی پیشنهادی چنین است: براساس چارچوب کلان فعالیت بنگاه‌ها، پنج دبیرخانه (دفتر یا میز) مجزا در بخش‌های کشاورزی، انرژی، صنعت، معدن و خدمات زیرنظر مستقیم دبیرکل تشکیل خواهد شد. اعضای هیات نمایندگان براساس حوزه فعالیت در یکی از این دبیرخانه‌ها عضو خواهند بود. هر بخش یک رییس خواهد داشت که عضو هیات نمایندگان بوده و از طریق رای‌گیری اعضای هیات‌نمایندگان، عضو دبیرخانه مربوطه انتخاب خواهد شد. اداره دبیرخانه‌ها با مدیر (دبیر) بخش بوده که سخنگوی آن حوزه نیز محسوب می‌شود. دبیرخانه هر بخش یک منشی، یک کارشناس تحقیقاتی و یک کارشناس اجرایی خواهد داشت که زیرنظر مدیر بخش فعالیت خواهند کرد. دبیرخانه‌ها می‌توانند براساس نیاز حوزه خود اقدام به کمیته‌بندی کنند که ریاست این کمیته‌ها نیز با یکی از اعضای هیات نمایندگان عضو دفتر خواهد بود که از طریق رای‌گیری انتخاب می‌شوند. جلسات کمیته‌ها نیز توسط مدیر بخش مدیریت خواهد شد. (جدول 1)

همچنین برای جلوگیری از موازی‌کاری دبیرخانه‌ها، کمیسیون‌های تخصصی با محوریت موضوعات کسب‌و‌کار کلان اقتصادی به این شرح تشکیل خواهد شد. این کمیسیون‌ها حداقل هر ماه یک‌بار تشکیل جلسه خواهند داد. اعضای این کمیسیون‌ها متشکل از نمایندگان بخش‌ها (دبیرخانه‌ها) خواهند بود. این نمایندگان الزاما عضو هیات نمایندگان نخواهند بود. نمایندگان واحدهای مرتبط اتاق، در کمیسیون‌های مربوطه نیز حضور خواهند داشت. برای همه کمیسیون‌های پیشنهادی یک دبیرخانه اجرایی نیز شامل یک منشی و یک کارشناس اجرایی زیرنظر دبیرکل پیشنهاد می‌شود.

با توجه به اینکه در برگزاری جلسات کمیسیون‌ها به روش قبلی محدودیت‌هایی مانند دوری مسافت وجود داشت باید گفت که در این روش لزومی ندارد که اعضای هیات نمایندگان عضو کمیسیونی باشند. هیات نمایندگان باید با توجه به مسائل و مشکلات کاری خود به دبیرخانه مربوطه مراجعه کنند و دبیرخانه موظف است از طرق مختلف در جهت رفع آنها کوشا باشد. لازم به‌ذکر است این سناریو هیچ منافاتی با برگزاری ماهانه جلسه هیات نمایندگان نخواهد داشت و جلسات ماهانه هیات نمایندگان همانند قبل به‌صورت مستمر و با حضور همه اعضای هیات نمایندگان برگزار خواهد شد.

* دبیران کمیسیون انرژی و کشاورزی اتاق ایران