قاچاق سوخت نیروگاه‌ها از انکار تا واقعیت

قاچاق سوخت نیروگاه‌ها موضوعی است که هیچ‌گاه از سوی مقامات مسئول تایید نشده، با این وجود شنیده‌ها حاکی از قاچاق سوختی است که باید به برق تبدیل شود نه پول نقد. در همین ارتباط به تازگی حاج محمدرضا، رییس اتحادیه جایگاه‌داران سوخت کشور اعلام می‌کند: «طبق بررسی‌هایی که ما انجام دادیم مشخص شد، هم‌اکنون قاچاق سوخت از سوی نیروگاه‌های کشور انجام می‌شود.»

مسئولان شرکت پخش فرآورده‌های نفتی حاضر نشدند، در این باره گفت‌وگو کنند و پاسخ‌گو باشند، اما مجید علوی سرمدی، رییس نیروگاه شهید باکری سمنان در این زمینه به «فرصت امروز» می‌گوید: «اتصال نیروگاه‌ها به خط اصلی مانع اصلی قاچاق سوخت خواهد بود، بدون شک اتصال اخیر این نیروگاه به خط لوله اصلی ما را از قاچاق نجات می‌دهد.» وی حاضر نشد بیش از این توضیح دهد که قاچاق سوخت به چه صورت انجام می‌شد، اما با این گفته اثبات کرد که این امر صحت دارد.

کم‌فروشی نه قاچاق

اما مشاور وی قاسم لو، در این ارتباط به «فرصت امروز» می‌گوید: «بهتر است بگوییم کم‌فروشی نه قاچاق. وقتی سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها از مرکز پالایش و پخش سوخت‌گیری می‌کند تا وقتی این سوخت به نیروگاه‌ها برسد، هزار اتفاق می‌افتد. راننده می‌تواند مقداری از سوخت را به جای دیگر منتقل کند و با انداختن سنگی یا دو جداره کردن نفتکش وزن ثبت شده نفتکش‌ها را تنظیم کند. برای قاچاقچیان سوخت راه‌های زیادی وجود دارد. در این میان نه مسئولان نیروگاه‌ها، نه مرکز پالایش و پخش مقصر نیستند.»

قاچاق سوخت همواره یکی از راه‌های پردرآمد بوده است، این موضوع در مرزهای کشور سال‌هاست انجام می‌شود و دولت نیز نتوانسته برای آن راه‌حل بیابد و همچنان در حال انجام است. با وجود اینکه بارها برخورد قاطع و بازدارنده با قاچاقچیان سوخت انجام شده، اما از آنجا که قاچاق سوخت درآمدزا است، این امر همچنان ادامه دارد. شاید به دلیل سود بالای قاچاق است که اخیرا شایعاتی مبنی بر قاچاق سوخت نیروگاه‌ها شنیده می‌شود. یک مقام مسئول در یکی از نهادهای غیردولتی در این زمینه اعلام می‌کند، اگر قاچاق سوخت در نیروگاه‌ها وجود دارد، به این دلیل است که سود حاصل از این کار به‌قدری بالاست که مسئولان نیروگاه‌ها به‌ویژه مرزی بخشی از سوخت خود را می‌فروشند تا نیازهای خود را تامین کنند.

بر این اساس، با توجه به بدهی 18 هزار میلیاردی وزارت نیرو به نیروگاه‌ها می‌توان پذیرفت که این امر صورت می‌گیرد، اما مسئولان مربوط هیچ‌گاه این موضوع را تایید نکرده‌اند و صاحبان نیروگاه‌های مرزی نیز حاضر نیستند در این زمینه صحبت کنند.

راهکار مبارزه با قاچاق سوخت نیروگاه‌ها

در این میان یکی از راه‌های مبارزه با قاچاق سوخت اتصال نیروگاه‌ها به خط لوله اصلی است کاری که باید از مدت‌ها پیش در دستور کار وزارت نفت قرار می‌گرفت. اگرچه این برنامه جدی در دستور کار شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت قرار گرفته است. امیرسرداری گودرزی، مدیر خطوط لوله شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت در این باره به «فرصت‌امروز» می‌گوید: «اگر بودجه کافی در اختیار ما باشد اتصال تمامی نیروگاه‌های کشور به خطوط اصلی کار سختی برای ما نیست. براساس برنامه زمان‌بندی در مدت زمان دو سال این امر امکان‌پذیر است، زیرا شبکه خطوط انتقال فرآورده‌های نفتی تکمیل شده است و تنها باید اتصال صورت گیرد. اگرچه ما در اتصال نیروگاه‌های نزدیک به خط اصلی پیشگام هستیم.»

وی با اشاره به اینکه از قاچاق سوخت به نیروگاه‌ها اطلاعاتی نداریم و وظیفه ما تنها اتصال است، می‌افزاید: «بیشترین تردد نفتکش‌ها به نیروگاه‌های دماوند، باغین کرمان، خوی ارومیه و ‌خرمشهر صورت می‌گیرد که هچ اتصالی در این زمینه وجود ندارد و باید در این بخش گام‌ اساسی برداشته شود. برخی از نیروگاه‌ها از جمله خوی‌ و علی‌آباد کتول برای اتصال به خطوط اصلی راه دشواری دارند. بدون شک، در صورتی‌که این خطوط تکمیل شود، از نظر اقتصادی صرفه بیشتری خواهد داشت.»

در همین زمینه، محمدمهدی علمایی، معاون مدیرعامل خطوط لوله شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت در این‌باره به «فرصت امروز» می‌گوید: «توزیع فرآورده‌ها برعهده شرکت ملی پخش است. در حال حاضر، 20 نیروگاه از طریق خطوط اصلی سوخت مورد نیاز خود را تامین می‌کنند و اتصال سایر نیروگاه‌ها در دست اقدام است، همانند سلطانیه زنجان. اما اتصال تمامی نیروگاه‌ها امری سخت و زمان‌بر است، زیرا تامین تجهیزات مورد نیاز ساده نیست، از سویی نمی‌توان به‌راحتی تمامی نیروگاه‌ها را به خطوط اتصال داد، زیرا باید HSD در لوله‌گذاری رعایت شود.»

اما مسئله قاچاق سوخت امـری پـیـچـیده است و همواره تعدادی از افراد مختلف به دنبال آن هستند، زیرا اگر میزان قاچاق روزانه گازوئیل را طبق آمار شركت ملی پالایش و پخش شش میلیون لیتر در روز بدانیم، با احتساب قیمت پنج تا شش هزار تومانی هر لیتر گازوئیل در خارج كشور، حداقل چهار هزار تومان بین گازوئیل داخل و خارج اختلاف قیمت وجود دارد كه به این ترتیب، روزانه ۲۴‌میلیارد تومان و سالانه حدود ۹ هزار میلیارد تومان بابت قاچاق گازوئیل به جیب عده‌ای سرازیر می‌شود.

البته این آمار تنها در مورد گازوئیل است. با این وجود، چند سال گذشته موضوع خط لوله قاچاق بنزین و گازوئیل از پالایشگاه آبادان لو رفت كه در نوع خود بسیار جالب توجه بود و البته چندی پیش خط لوله ۱۰ كیلومتری قاچاق گازوئیل از روستای گچین بندرعباس به سمت دریا كشف شد.