وضعیت صنعت گیم در ایران بررسی می شود / فقدان سرمایه حلقه مفقوده صنعت بازی

شاید شما هم از آن دسته طرفداران پر و پاقرص بازی های ویدئویی، کامپیوتری و موبایلی باشید یا دست کم یک بار این بازی ها را تجربه کرده باشید. اما شاید برای شما جالب باشد که بدانید صنعت گیم کشورمان چه جایگاهی دارد و آیا قابلیت رقابت با بزرگان این عرصه در دنیا را دارد یا خیر. آنطور که کارشناسان و فعالان این حوزه می گویند صنعت بازی های ویدئویی و کامپیوتری در کشورمان وضعیت خوبی دارد و حتی برخی محصولات ایرانی در بازارهای جهانی عرضه می شوند.

اما در عین حال صاحبنظران معتقدند باوجود تولیدات بسیار خوبی که در صنعت گیم داریم اما در زمینه تبلیغات و توزیع، امکانات ما بسیار محدود است و این موضوع حضور بازی های ایرانی در بازارهای جهانی را محدود کرده است.

در همین حال در ایران پابلیشرها که سرمایه گذاران اصلی صنعت بازی هستند، وجود ندارند و معمولا توزیع کننده بازی در کشورمان داریم، اما ناشر بازی که از صفر تا صد کار را حمایت کند و بازاریابی انجام دهد و ذائقه مخاطب را بشناسد، حلقه مفقوده در صنعت بازی است. «فرصت امروز» در این گزارش وضعیت صنعت گیم در ایران را بررسی کرده است.

***

بهروز مینایی:

امکانات تبلیغ و توزیع بسیار محدود است

بهروز مینایی، مدیر عامل بنیاد ملی بازی های رایانه ای معتقد است تولیدات بسیار خوبی در صنعت گیم داریم اما در زمینه تبلیغات و توزیع امکانات ما بسیار محدود است.

صنعت بازی در ایران چه وضعیتی دارد، آیا به لحاظ تکنولوژی و دانش، قدرت برابری با بزرگان دنیا را داریم؟

در برخی ژانرها و سبک های بازی از دنیا عقب نیستیم و متوسط روبه  بالا هستیم. در بازی های ساده که احتیاج به گرافیک و پردازش های سنگین ندارد، تولیدات خوبی داریم و حتی این تولیدات به خارج از کشور صادر شده و در برخی سایت ها این بازی ها به عنوان محصولات ویژه عرضه شده است. اما نکته مهم در مورد برخی بازی ها کاربر بسیار زیاد است و تولیدکنندگان در مورد این موضوع که بتوانند تعداد کاربر زیادی را هندل کنند، دانش کافی را در اختیار ندارند.

اما دستیابی به این دانش نیاز به امکانات به خصوص امکانات سخت افزاری و سرمایه گذاری و پابلیشر دارد. این در حالی است که در ایران پابلیشرها که سرمایه گذاران اصلی صنعت بازی هستند، وجود ندارند و معمولا توزیع کننده بازی در کشورمان داریم اما ناشر بازی که از صفر تا صد کار را حمایت کند و بازاریابی انجام دهد و ذائقه مخاطب را بشناسد، حلقه مفقوده در صنعت بازی است.

بنابراین شما معتقدید باوجود تولیدات خوب و کیفی، مشکلاتی که در عرضه وجود دارد مانع حضور صنعت گیم ایران در بازارهای جهانی است؟

هر چند تولیدات بسیار خوبی داریم اما بلد نیستیم تولیدات خود را عرضه کنیم و به دست مشتری برسانیم و تبلیغات انجام دهیم. در زمینه تبلیغات امکانات ما بسیار محدود است. در برخی سبک های بازی مانند بازی های معمایی و فکری نه تنها عقب نیستیم بلکه جلو هم هستیم و از نوآوری و ابتکار برخورداریم و در سطح جهانی دارای محصول هستیم اما از آنجا که مشتری داخلی کم داریم و ذائقه مخاطبان داخلی بیشتر بازی های ورزشی و اکشن است و ساختن این محصولات هم ساده نیست، بازی های معمایی و فکری کمتر تولید می شود.

بنابراین مشتریان داخلی بیشتر محصولات خارجی را مورد استفاده قرار می دهند در صورتی که در کشورهایی که از نظر فرهنگی روی کودکان و نوجوانان کار کرده اند بازی های فکری و معمایی اهمیت بیشتری نسبت به بازی های ورزشی و اکشن دارد و از مشتریان بیشتری برخوردار است.

بنابراین در سطح تولید خیلی عقب نیستیم و در بعضی ژانرها متوسط رو به بالا هستیم اما در برخی ژانرها مانند ساخت کنسول عقب هستیم. البته نه تنها ما بلکه بسیاری از کشورهای دنیا در این زمینه عقب هستند، زیرا ساخت کنسول در دست چند کشور معدود است و ساخت کنسول ملاکی برای صنعت بازی نیست، اما بخشی از این صنعت محسوب می شود.

در بحث دانش نرم افزاری صنعت گیم، پیشرفت خیلی خوبی داشتیم و می توانم بگویم در بین کشورهای منطقه، رتبه اول را داریم اما در بحث توزیع اینطور نیست. در توزیع کشورهای ترکیه و اردن از ما جلو افتاده اند و توانسته اند سیستم توزیع را در منطقه راه بیندازند.

در بازی هایی که حرفی برای گفتن داریم، می توانیم در عرصه جهانی رقابت کنیم؟

افرادی که توانستند ناشران خارجی را به سمت خود بکشانند و بازی ها را به دست آنها رساندند، موفق شدند در سطح جهانی هم عرضه محصول داشته باشند. از این جهت بنیاد ملی بازی های رایانه ای نمایشگاهی را اردیبهشت سال آینده برگزار خواهد کرد که قرار شده در این نمایشگاه ارتباط خوبی بین تولیدکنندگان و ناشران برقرار شود.

***

آریا اسرافیلیان:

در حد بازی سازان مستقل دنیا پتانسیل داریم

آریا اسرافیلیان، مدیرعامل پردیس هنر راسپینا معتقد است اگر خودمان را با بازی سازان مستقل مقایسه کنیم، وضعیت خوبی داریم و به لحاظ فنی این پتانسیل وجود دارد که بتوانیم مانند آنها بازی بسازیم.

اگر بخواهیم قیاسی میان وضعیت صنعت گیم در ایران با کشورهای قدرتمند در این زمینه داشته باشیم، کشورمان از چه شرایطی برخوردار است؟

در دنیا در حال حاضر بازی سازان بزرگ کار می کنند و پروژه هایی را به انجام می رسانند که هزینه های میلیون دلاری دارد. در کنار این بازی سازان مستقل هم وجود دارند که هزینه های تولید آنها بسیار پایین است و می توانند در یک اتاق دور هم جمع شوند و کارشان را انجام دهند.

بنابراین اگر خودمان را با بازی سازان مستقل مقایسه کنیم پاسخ این سوال آن است که وضعیت خوبی داریم و به لحاظ فنی این پتانسیل وجود دارد که بتوانیم مانند آنها بازی بسازیم. البته یک مقدار این موضوع که دسترسی به بازارهای خارجی سخت است، کار را دشوار می کند.

فعالان این حوزه کمبود سرمایه گذاری و عدم حمایت دولت را از جمله مشکلات صنعت گیم می دانند. این مشکلات و سایر مشکلاتی که وجود دارد، تا چه اندازه برای فعالان این حوزه دست وپاگیر است؟

در مورد سرمایه گذاری تا زمانی که بخش خصوصی ورود پیدا نکند و سرمایه خصوصی وارد این حوزه نشود، کاری درست نمی شود، زیرا همیشه نمی توان به بودجه دولتی اعتماد و اطمینان کرد و ممکن است در شرایطی وضعیت کشور به گونه ای باشد که دولت بودجه ای را به این کار اختصاص ندهد. بنابراین در زمینه سرمایه گذاری بهترین اقدامی که دولت می تواند انجام دهد این است که بستری را فراهم کند تا پای سرمایه گذاران به این حوزه باز شود.

مشکل دیگر بحث قانون گذاری است. یکی از دلایلی که بازی های پی سی نتوانستند خیلی جای خود را باز کنند این بود که زمانی که در اوج شکوفایی ساخت بازی های کامپیوتری بودیم و از آنجا که قانون کپی رایت وجود نداشت، بازی های خارجی با قیمت ارزان ارائه می شد و ناشرانی که بازی های خارجی را عرضه می کردند هیچ رغبتی نشان نمی دادند که بازی های ایرانی را هم عرضه کنند.

در آن شرایط تنها کاری هم که بخش دولتی توانست انجام دهد این بود که سوبسیدهایی را ارائه می داد که در ازای دریافت آنها ناشران یک بازی ایرانی را هم عرضه کنند که خیلی هم کارآمد نبود و منجر به پخش بازی های ایرانی نشد.

اما در زمینه بازی های موبایلی بخش خصوصی که وارد شد، موجب ایجاد مارکت هایی شد که بازی سازان در ایران بعد از بحرانی که برای بازی های کامپیوتری به وجود آمد از بین نرفتند و ادامه دادند و بسیاری از بازی سازان ترجیح شان این بود که به جای بازی های کامپیوتری، بازی های موبایلی بسازند و بعضا توانستند جایگاه خوبی پیدا کنند و فروش خوبی هم داشته باشند و مخاطبان هم راضی هستند.

در زمینه بازی های موبایلی هم می توان اقدامات مشابه آنچه را که اشاره کردید انجام داد؟

همین کار را می توان برای بازی های کامپیوتری هم انجام داد، ولی این پروسه زمان بر است و نیاز به آن وجود دارد که شرایط تقویت شود و یک سری مارکت های دیجیتال راه اندازی شوند که مردم بتوانند بازی ها را دانلود کنند و البته در عین حال باید قانون کپی رایت گذاشته شود و به تدریج به این سمت حرکت کنیم. قاعدتا این موضوعات نیاز به تصویب قانون از سوی مجلس حمایت همه جانبه دارد و در عین حال باید قوانین به درستی هم اجرا شود.

***

حمزه آزاد:

ایران در دانش بازی های موبایلی با دنیا برابری می کند

حمزه آزاد، مدیرعامل شرکت بازی سازان جوان معتقد است در حوزه بازی های موبایلی تقریبا دانش ما با دانش دنیا برابری می کند، ولی در حوزه پی سی و کنسول به دلیل محدودیت هایی که در حوزه سرمایه گذاری و نیروی انسانی وجود دارد کار و رقابت سخت تر است.

در حال حاضر در حوزه بازی های ویدئویی و رایانه ای، دانش و تکنولوژی ما با سایر کشورها برابری می کند یا اینکه هنوز به این لحاظ فاصله هایی با غول های دنیا داریم؟

در حوزه بازی های موبایلی تقریبا دانش ما با دانش دنیا برابری می کند، ولی در حوزه پی سی و کنسول به دلیل محدودیت هایی که در حوزه سرمایه گذاری و نیروی انسانی وجود دارد کار سخت تر است. ولی در پی سی و کنسول از آنجا که پروژه بزرگ تر می شود و هزینه ها افزایش پیدا می کند، ضعیف تر هستیم و در سال های اخیر به دلیل مسئله تحریم ها هم بخشی از تجهیزات لازم را برای تولید کنسول در اختیار نداشتیم.

اما از آنجا که موبایل استایل کوچک تری دارد، در کشورمان می توانیم بازی های با کیفیتی را تولید کنیم. البته نیروی انسانی بسیار خوبی هم در اختیار داریم و هر چند بسیاری از این نیروها در کشورهای دیگر مانند آمریکا مشغول به کار شده اند ولی نیروهایی هم که در ایران حضور دارند بازی های خوبی را برای موبایل تولید می کنند. در مجموع در حوزه بازی های موبایلی خوب هستیم و در دنیا حرفی برای گفتن داریم.

بخشی از فعالان و کارشناسان این حوزه، سرمایه گذاری و عدم حمایت دولت را از مشکلات اساسی تولید بازی های ویدئویی عنوان می کنند. نظر شما در رابطه با این موضوع چیست؟

سرمایه گذاری در این زمینه بسیار کم رنگ است و از آنجا که بخش خصوصی این بازار را نمی شناسد و فرهنگ سازی لازم در این زمینه انجام نشده است، تمایلی به سرمایه گذاری ندارد. در عین حال در حوزه نیروی انسانی، دانش و فرهنگ سازی با مشکلاتی مواجه هستیم و به این ترتیب می توانیم بگوییم که حلقه های تولید را نصفه و نیمه در اختیار داریم، اما حلقه های سرمایه گذاری تقریبا وجود ندارد. حمایت های دولت هم در حد پرداخت وام است و تسهیلات بانکی هم با شرایط بسیار سختی پرداخت می شود.

با توجه به آنچه اشاره کردید پس می توان این گونه نتیجه گیری کرد که در حوزه بازی های ویدئویی و رایانه ای قابلیت رقابت در عرصه جهانی را نداریم؟

در حوزه تولید قابلیت رقابت داریم و تجربه نشان داده است که اگر سرمایه گذاری خوبی انجام شود، پروژه های خوب و موفقی تولید می شود. در پروژه هایی که با موفقیت تولید شد، مشکل مالی وجود نداشت و نفرات خوبی جذب شده بودند و در بازارهای جهانی نیز فروش خوبی داشتند. در مجموع توانایی های خوبی در کشورمان وجود دارد اما از آنجا که سرمایه گذاری مناسب نیست، نمی توان حقوق و دستمزد نیروی انسانی را به موقع پرداخت کرد و این مسئله معمولا مشکل ساز می شود.