غول آمریکایی سرانجام به مذاکره نشست

هرچند با اجرایی شدن برجام بخش قابل توجهی از ظرفیت اقتصاد ایران که در این سال‌ها بلا استفاده مانده بود باردیگر به حرکت در خواهد آمد و نتیجه آنچه عملیاتی خواهد شد تمام حوزه‌های اقتصادی کشور را فرا‌می‌گیرد اما صنعت حمل‌و‌نقل و در این بین ناوگان هوایی ایران بیشترین نیاز را به تغییرات جدید دارند، نیازی که باعث می‌شود صرف ورود یک هیأت مذاکره‌کننده خارجی به ایران بسیاری از دیگر اخبار را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.

در هفته‌ای که گذشت پس از مدت‌ها گمانه زنی و انجام بحث‌هایی که افق همکاری‌های مشترک را خاکستری می‌کرد، سرانجام شرکت هواپیمایی بویینگ نخستین هیات از تیم مذاکره‌کننده خود را به ایران فرستاد تا ارزیابی‌های خود را از بازاری که برای بیش از سه دهه از داشتنش محروم شده بود، انجام دهد. این غول آمریکایی که در روزگاری نه‌چندان دور پایه‌گذار بخش قابل توجهی از ناوگان مسافرتی ایران بود و تعداد زیادی از هواپیماهایش در ایرلاین‌های ایرانی مشغول به کار بودند در حالی برای استفاده از فضای پسابرجام وارد ایران شد، که تاخیرش تاکنون نیز خسارت‌های زیادی به بدنه آن وارد کرده است. 

این شرکت آمریکایی که برای ورود به ایران در کنار توافق هسته‌ای به مجوز رسمی دولت ایالات متحده احتیاج داشت، حالا با دریافت نخستین چراغ سبزها عزم بازار تهران کرده، بازاری که تنها بخشی از نیاز آن به چند ده‌هواپیمای جدید ختم می‌شود و این، خط تولیدهای بویینگ را تقویت خواهد کرد. در کنار آن، بحث تعمیر، نگهداری و فروش قطعات برای هواپیماهای فعلی ایران نیز بخش دیگری از مذاکرات بویینگ با ایران خواهد بود و می‌تواند در صورت نهایی شدن گفت‌وگوها، قراردادی محکم و دامنه‌دار را به امضا برساند، قراردادی که این‌بار نه با یک ایرلاین که با تعداد زیادی از بازیگران ایرانی عقد خواهد شد. 

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با تایید این موضوع گفته که مدیران هفت شرکت‌ هواپیمایی ایرانی كه در ناوگان خود از هواپیمای بویینگ استفاده می‌كنند پیشنهادهای بویینگ برای فروش محصولات خود به ایران را بررسی و متناسب با منافع شرکت‌ خود و مصالح ملی تصمیم‌گیری خواهند کرد. این اظهارات نشان از دست بالای شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در مذاکرات دارد و می‌تواند در نهایت به انتخاب محصولات جدید براساس نیازهای داخلی بینجامد؛ موضوعی که صاحب‌نظران حوزه نیز بر آن تاکید جدی دارند.

هر ایرلاین براساس نیاز خود مذاکره می‌کند

دبیر سابق انجمن شرکت‌های هواپیمایی معتقد است ورود بویینگ به بازار ایران می‌تواند هم در راستای خرید هواپیماهای جدید و هم در راستای به کارگیری دوباره هواپیماهای گذشته باشد و در نهایت آنچه بیشترین اهمیت را دارد تعیین خط مشی آینده از سوی کارشناسان اقتصادی فعال در هر ایرلاین است.

حمیدرضا غوابش در گفت‌وگو با «فرصت امروز»، تاکید کرد: بر خلاف برخی نگاه‌ها، در همه شرایط خرید هواپیماهای نوساز نمی‌تواند به صرفه‌ترین انتخاب باشد و باید در کنار آن گزینه‌های دیگر را نیز بررسی کرد. برای مثال اگر ایرلاینی قصد دارد از یک هواپیما تنها روزی پنج ساعت استفاده کند، قطعا انتخاب یک هواپیمای نو اقتصادی نیست. زیرا هزینه استفاده از آن بالاست و باید برای خطوطی که ساعت پروازی بالایی در شبانه‌روز دارند به کار گرفته شود. از این رو هر ایرلاین می‌تواند طبق نیاز خود و براساس واقعیت‌ها نسبت به خرید، اجاره یا تعمیر ناوگان مسافرتی اقدام کند.

وی درباره شیوه تامین مالی پیش روی ایرلاین‌های ایرانی در مذاکره با بویینگ نیز گفت: به طور معمول این شرکت‌ها برای جذب مشتری دست به ارائه فاینانس یا تسهیلات گسترده می‌زنند و حتی در برخی قراردادها آورده مشتری حدود 10 درصد است. اگر چنین قراردادهایی با طرف‌های ایرانی نیز منعقد شود، این ایرلاین‌ها نیز می‌توانند مانند ایرلاین‌های بزرگ هواپیماهای مدنظر خود را بخرند.

غوابش نگرانی‌های مطرح شده درباره اجرایی نشدن توافقات طرف‌های ایرانی با شرکت‌های بزرگ را نیز چندان جدی ندانست و افزود: این قراردادها در کنار بار سیاسی، برای بویینگ یا ایرباس جنبه اقتصادی قوی نیز دارند و بعید به نظر می‌رسد اجرای آنها متوقف شود.

علیرضا بحیرایی، کارشناس صنعت هوانوردی اما به بعد دیگر حضور بویینگ در ایران اشاره کرد و به «فرصت‌امروز» گفت: در سال‌های گذشته محدودیت‌های جدی اعمال شده علیه ایرلاین‌های ایرانی باعث شده بسیاری از هواپیماهای کشور زمین گیر شوند که آمارها این رقم را 40 درصد کل ناوگان به شمار می‌آورند. مذاکره با بویینگ می‌تواند بار دیگر بخشی از این ناوگان را سرپا کرده و امکان پرواز مجدد آنها را فراهم کند.

به گفته وی، بخش زیادی از ناوگان زمین‌گیر کشور می‌تواند با رسیدن یک قطعه یا تعمیرات صحیح بار دیگر به پرواز امید داشته باشد. بحیرایی با اشاره به توان متخصصان داخلی در استفاده از این فضا تاکید کرد: توافق در این زمینه می‌تواند شرایط را برای به کارگیری توان متخصصان داخلی فراهم کند.

هرچند هنوز بویینگ درباره احتمال همکاری با ایران با احتیاطی جدی سخن می‌گوید و مشخص نیست در چه زمانی ایرلاین‌های ایرانی با این غول آمریکایی به اجرای قرارداد خواهند رسید اما صرف ورود آنها به ایران و البته رقابت جدی که با ایرباس در این زمینه دارند، کار را برای ایرلاین‌های ایرانی در گرفتن دست بالا راحت‌تر کرده است، ایرلاین‌ها پس از سال‌ها سختی زمان آن را دارند تا فکری به حال نیازهای‌شان کنند.

* ارتباط با کارشناس: j.hashemi1992@gmail.com