عکاسی هنر- صنعت است و عکاس هنرمندی است که با خلاقیت و ابتکار لحظات زیبایی از زندگی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تجاری را ثبت و ضبط میکند. شاید زمانی که ناصرالدینشاه قاجار بهعنوان نخستین عکاس ایرانی به دلیل علاقه شخصی عکاسی را از مسیو کارلیان آموخت و نخستین عکسها را از اطرافیان، مناظر و شکارگاهها گرفت نمیدانست که عکاسی در سالیان بعد بهعنوان یک حرفه و کسبوکار تلقی میشود و عکاسان میتوانند هم با عکاسی امرار معاش کنند و هم به تجارت و صنعت و ورزش و اقتصاد کمک کنند. عکاسی در دنیای نوین کسبوکاری پردرآمد است اما در ایران اغلب عکس را صرفا یک اثر هنری میدانند. در صورتی که در جهان گاه یک قطعه عکس میلیونها تومان ارزش مالی دارد. در دنیای امروز عکاسی خبری، عکاسی بحران و حادثه، عکاسی تبلیغاتی و تجاری منبع درآمد خوبی برای عکاسان حرفهای است.
در ایران معاصر به دلیل اینکه عکاسی بهعنوان یک صنعت حرفهای معرفی نشده است، هر کس خود را عکاس معرفی میکند بدون اینکه اصول و قواعد اولیه هنری عکس گرفتن را بلد باشد. صنعت عکاسی تلفیقی از هنر و صنعت است و هر کس بتواند میان این دو تلفیقی بسامان برقرار کند در کسبوکار خود بهخصوص در کسبوکار عکاسی تبلیغاتی و صنعتی موفق خواهد بود. عکاسی صنعتی و تجاری ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته چندان رشدی نداشته است و هنور بسیاری از صاحبان صنایع تصور میکنند که پرداخت پول برای عکاسی کالا یا محصول یک هزینه اضافی است.
از این رو درحوزه کسبوکار عکاسی صنعتی و تجاری چالشهای اساسی وجود دارد.عکس، کالایی هنری- تجاری است و در بازار حرفهای خریدوفروش میشود. عکاسی تجاری یک حرفه است و عکاس تجاری در فروش محصول و کالا موثر است و خلاقیت و ابتکار در انتخاب نور و فضاو رنگ و دکور و حجم میتواند یک عکس ماندگار و تاثیرگذار بیافریند و برای عکاس به لحاظ مالی نیز درخور توجه باشد.
عکاسی دارای سه گونه علمی، صنعتی و هنری است. ابتدا بهعنوان یک پدیده علمی اختراع شد سپس به شکل یک صنعت بسط و گسترش یافت و بهعنوان هنر ماندگار شد. از این رو فرایند اختراع عکاسی به یکباره شکل نگرفت بلکه در یک دوره تاریخی از علمی به صنعتی و از صنعتی به هنری رسید.
عکاسی صنعتی در معرفی محصول تجاری
در دنیای صنعتی امروز با توجه به رقابت تنگاتنگی که میان شرکتهای تولیدی و صنعتی وجود دارد عکاسی تجاری – تبلیغاتی میتواند یکی از اهرمهای موثر در جذب بیشتر مخاطب به شمار آید. عکاسی تبلیغاتی یا صنعتی شاخهای از عکاسی است که به سهم خود نقش موثری در جلب نظر مخاطب دارد. هدف اصلی عکاس در این نوع از عکاسی معرفی و تبلیغ محصول به مخاطب است. او میتواند با استفاده از فنون عکاسی و هنر خلاقه خود فضای جدیدی برای محصول بیافریند و ذهن هر بیننده را متوجه کالا یا محصول کند.
در عکاسی صنعتی عکاس با نگاه دقیق و ریزبین و تلفیق آن با حس و خلاقیت، پیام و محتوای کالا را به ذهن تماشاگر منتقل میکند و از این طریق میل به خرید را افزایش میدهد. هر شرکت تولیدی به یک عکاس حرفهای و خلاق نیاز دارد تا با ابتکار و هوش و خلاقیت لحظات قبل از تولید، همزمان با تولید و پس از تولید را در قاب عکس ثبت کند و با این کار سهم فروش محصولات یک شرکت را افزایش دهد. مدیران باتجربه و دانا از فرصتهای خلاقانه و هنرمندانه برای معرفی محصول استفاده درست میکنند.
سهم عکاس در فروش کالا
یکی از دلایل خرید محصولات در دنیای پر زرق و برق تبلیغاتی امروز عکسهای خلاقانه محصولات تولیدی است که نظر مشتری را برای خریدن جلب میکند. بنابراین عکاس به سهم خویش در فروش کالای تولیدی سهم دارد و هر مقدار دانش و تجربه و خلاقیت و ابتکار او در خلق صحنه بیشتر باشد اثر او موفقتر است و طبعا بر میزان فروش کالا تاثیر میگذارد. مشتری از طریق تبلیغات با محصول آشنا میشود و سهم عکس در تبلیغات بسیار زیاد است.
در تبلیغات محیطی عکسهای بیلبوردهای شهری میتواند نظر هر رهگذری را به خود جلب کند یا عکسهای موجود در یک کاتالوگ تبلیغاتی میتواند امکان خرید محصول را بیشتر فراهم کند. از این رو مدیران شرکتهای تولیدی به هر میزان که به نقش و کارکرد حرفهای عکس و عکاس باور داشته باشند به همان مقدار سهم فروش بیشتری در بازار رقابتی خواهد داشت.
عکاسی صنعتی - تبلیغاتی یک حرفه مدرن به حساب میآید که عکاس در خدمت تبلیغ و معرفی محصول یا کالای تولیدی است و گرچه هنر نیز در این نوع عکاسی کاربرد دارد اما به دلیل تبلیغاتی بودن عکس گاه عکاس باید تابع نظر کارفرما باشد تا بتواند محصول را به درستی به مصرفکننده معرفی کند. از این رو کسانی که با فن عکاسی آشنا هستند و حداقل ذوقی نیز در هنر دارند میتوانند عکاسی صنعتی – تبلیغاتی کنند و از این طریق درآمد خوبی به دست آورند.
صاحبان بنگاههای کوچک و بزرگ اقتصادی، سازمانهای تبلیغاتی و روابط عمومیها از جمله کسانی هستند که در زمینه عکس صنعتی و تبلیغاتی سفارش کار میدهند. بنابراین عکاس صنعتی- تبلیغاتی هر چه قدر تجربه و اطلاعات تخصصی خوبی در زمینه عکسی که میگیرد داشته باشد به همان میزان میتواند یک محصول را به شکل درستی معرفی کند. مثلا اگر قرار باشد از یک دست مبل عکاسی کند باید تصویر درستی از چیدمان و طراحی منزل داشته باشد و رنگ و نور داخلی را به خوبی بشناسد.
اگر در زمینه عکاسی صنعتی – تبلیغاتی فعالیت میکند علاوه بر اینکه باید در کار خود تخصص و تجربه کافی داشته باشد و دوربین و انواع لنز و نورپردازی را بشناسد و امکانات لازم را داشته باشد باید شناخت خوبی از بازار، محصول تولید شده، فروش محصول و چگونگی تولید به دست آورد تا بتواند تصویر درستی از کالا یا محصول به مشتری ارائه کند.
شناخت کالا در عکاسی تجاری
در عکاسی تجاری- تبلیغاتی علاوه بر تخصص و هنر عکاس، شناخت از محصول نیز بسیار مفید است و میتواند به عکاس در معرفی هر چه بهتر آن کمک کند. گرچه در این گروه از عکاسی صاحبان کار نیز در امر عکاسی به طور مستقیم مداخله میکنند و سعی دارند نظر خود را اعمال کنند اما اگر عکاس صاحب تجربه و تخصص و دارای ذوق و هنر باشد میتواند حرف آخر را بزند. در واقع در این شاخه هنری، عکاس از محصولات، کالاها، تولیدات و خدمات افراد یا شرکتها عکسبرداری میکند و از پیوند زدن آن با جلوههای بصری و با برانگیختن کنجکاوی مخاطب به پررنگ شدن آن محصول در ذهن بیننده کمک میکند.
بنابراین هر عکسی که برای تبلیغ و معرفی محصول و کالا باشد در مجموعه عکاسی صنعتی-تبلیغاتی قرار میگیرد. صاحبان صنایع و کارخانجات، ارگانهای دولتی، بخشهای اقتصادی و بازرگانی، روابط عمومیها و سازمانهای تبلیغاتی و در ضمن گرافیستها و طراحان صنعتی - هنری، همه و همه سفارشدهندههای این قبیل عکسها هستند. از این رو کسی که حرفه او عکاسی تبلیغاتی- تجاری است باید با این گروهها ارتباط تنگاتنگی برقرار کند.
البته عکاس حرفهای در خلق یک اثر ضمن داشتن تجربه و تخصص باید وسایل و امکانات حرفهای را در اختیار داشته باشد و با خلاقیت و ابتکار و ایجاد فضایی تازه و نو تصویری بدیع خلق کند تا ذهنها و چشمها را به سوی خود بخواند.
خلاقیت در عکاسی تجاری
عکاسی یک کسبوکار نوین است و دارای اصول و قواعد هنری است. کسی که عکاسی تبلیغاتی و تجاری میکند باید بداند هر قرارداد آغاز یک رابطه پایدار باید باشد و اگر بنا دارد کسبوکار خود را گسترش دهد باید عکسی با استاندارد بالا خلق کند تا امکان ادامه فعالیت و همکاری با آن مجموعه و مجموعههای دیگر فراهم شود. گاه عکاس با سرعت و بیدقت در کار عکاسی تبلیغاتی ورود پیدا میکند و به دلیل نبود خلاقیت و تازگی از صحنه رقابت حذف میشود.
یکی از ارکان مهم ماندگاری عکاس در کسبوکار حرفهای استفاده از تجربههای نو، خلاقیت و ابتکار هنری است. هر اندازه عکاس در خلق یک عکس صنعتی و تبلیغاتی از خلاقیت بیشتری برخوردار باشد، میتواند بیشتر ذهن مخاطب را برانگیزد و رضایت کارفرما را به همراه داشته باشد. بنابراین در این نوع از عکاسی، علاوه بر مهارت و توانایی فنی عکاس، انتخاب نورها و رنگهای مناسب با نوع تبلیغ و روحیات مخاطب و داشتن یک دید گرافیکی قوی به اشیاء بسیار مهم است.
در ایران طی سالهای اخیر زمینهها برای رشد و گسترش صنعت عکاسی تبلیغاتی و تجاری فراهم شده است و عکاسان حرفهای میتوانند با استفاده از مهارتها و تواناییهای فنی و ذوق و خلاقیت فردی عکسهای ماندگاری خلق کنند و به کسبوکار خود رونق دهند.