عمران درون‌سازمانی با کمک مهندسی اجرایی

شنیدن کلمه «مهندس» برای بسیاری از ما تداعی‌گر مهندس‌هایی است که یا در حال فعالیت در پروژه‌های عمرانی هستند، یا بنا بر گرایش خود مشغول پروژه‌های آزمایشگاهی، پژوهشی و کمتر اداری. اما برخی مهندس‌ها، فارغ از این کلیشه‌های قدیمی فعالیت می‌کنند. بر طبق اطلاعات سایت دانشگاه UCLA رشته مهندسی اجرایی از سال 1955 به شکل رسمی در دانشگاه‌های ایالات متحده تدریس شد. در آن سال‌ها دانشجویان فارغ‌التحصیل رشته‌های مهندسی با سابقه حداقل پنج ساله در محیط کاری که علاقه‌مند به آشنایی با سبک‌های رهبری نوین و بهبود کیفیت کار خود بودند، جذب این رشته می‌شدند. صعود سریع نخستین فارغ‌التحصیلان این رشته به رده‌های بالای شغلی، موجب شد مهندسی اجرایی به‌عنوان یکی از رشته‌های محبوب در بین رشته‌های مهندسی جایگاه خود را پیدا کند. اکنون با گذشت سال‌ها و در طول دهه‌های گذشته، رشته مهندسی اجرایی در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته و در برترین دانشگا‌ه‌ها همچون پنسیلوانیا، ادینبورگ، تورنتو و میشیگان تدریس می‌شود.

مهندسین اجرایی و قابلیت‌های آنان

مسئولیت مهندس اجرایی شامل تعامل با مدیریت، بازاریابی و کارکنان تولید برای بحث در مورد مشخصات و روش‌های انجام پروژه است. به‌طورکلی مهندسین اجرایی، مسئول همه امور پروژه و پاسخگو به مقامات سطح بالا هستند، دقیق‌ترین اطلاعات از پروژه همیشه در اختیار مهندسین اجرایی است. به‌عبارت دیگر، مهندس اجرایی نخستین نقطه تماس با تمام مهندسان و دستیار مهندسان یک پروژه است. نظارت بر کار مهندسان، دستیار مهندسان و در صورت لزوم راهنمایی آنها نیز از دیگر مسئولیت‌های مهندس اجرایی است. 

مهندسین اجرایی با بخش منابع انسانی در زمینه استخدام نیروی جدید نیز همکاری می‌کنند. آنها مصاحبه‌های نامزدهای احراز شغل را بررسی کرده و براساس صلاحیت‌های آموزشی آنها را رد یا تایید می‌کنند. پس از فرآیند استخدام، انجام یک برنامه آموزشی برای آموزش کارمندان جدید و مسئولیت اعطای برگه‌های برنامه‌ریزی و برنامه هفتگی برای کارکنان نیز از مسئولیت‌هایی است که برای مهندسین اجرایی تعریف شده است. اما برای دستیابی به‌عنوان مهندس اجرایی، افراد باید تجربه کافی به‌عنوان یک مهندس دستیار را داشته باشند. افزون بر این، داشتن مدارک تحصیلی و مهارت‌های لازم برای انجام وظایف اهمیت زیادی دارد. 

«یاسر الصالح»، کارشناس و محقق ارشد موسسه INSEAD در پژوهشی گسترده به فاکتورهایی اشاره کرده است که کمک می‌کنند یک فرد جزو برترین مدیران اجرایی طبقه‌بندی شود: 

*آشنایی با اصول اساسی مدیریت و سبک‌های رهبری

*توانایی پیش‌بینی و قدرت انتقال بالا

*ظرفیت انعطاف‌پذیری و در عین حال ثبات رأی

*توانایی برقراری توازن بین فرامین مسئولان رده‌بالا و اصول مهندسی اجرایی در تبیین خواسته‌های سازمانی

*رویکردهای رقابتی و چالشی در برابر اهداف

به عقیده دکتر «جان فیشر» پژوهشگر و مدرس دانشگاه لیدز انگلستان، سرعت انتقال داده‌ها، اطلاعات و تغییرات در ساختار اجتماعی و اقتصادی دولت‌ها تا حدی سریع است که به‌کارگیری مهندسین اجرایی در امور مختلف، مسئله‌ای اجتناب‌ناپذیر است. استفاده از مهندسی اجرایی تا 20درصد از اتلاف وقت و انرژی دولت بریتانیا را کاهش داده و باعث پیشرفت وضعیت تولید و صادرات این کشور شده است. بنابراین مدیران اجرایی در جهان امروز با چهار چالش استراتژیک روبه‌رو هستند؛ حرکت سریع‌تر همگام با تغییرات جهانی، رشد اقتصادی متوازن‌تر، آموزش‌وپرورش مهارت‌ها در سطح حرفه‌ای‌تر و ترویج فرهنگ به‌کارگیری مهندسین اجرایی به شکلی گسترده‌تر.

برترین‌ها و ضعیف‌ترین‌ها

چندی پیش، موسسه تحقیقاتی هاروارد به بررسی روند کاری برترین مهندسی‌های اجرایی در دنیا پرداخت، این بررسی که شامل کشورهایی از آسیا، آمریکا، اروپا و اقیانوسیه بود به بررسی همه‌جانبه موفقیت‌های مهندسین اجرایی پرداخت، اما آنچه در این بررسی حائز اهمیت بود، حضور موفق کشورهای توسعه‌یافته در لیست برترین‌ها و حضور کمرنگ کشورهای کمترتوسعه‌یافته در بخش‌های بالای امتیازات بود. این بررسی نشان می‌دهد کشورهایی که در سطح بالای توسعه‌یافتگی قرار دارند بیش از دیگر کشورها به اصول مدیریت صحیح و کنترل و حفظ منابع انسانی و مالی اهمیت می‌دهند. از نکات جالب این بررسی، حضور سه برابری مردان نسبت به زنان در این شغل و میانگین سنی 59سال افرادی است که مورد بررسی قرار گرفته‌اند. ایالات متحده بیش از نیمی از موفق‌ترین مهندسین اجرایی جهان را در خود جای داده است و استرالیا در حال بالا بردن آمار استخدام و به‌کارگیری مهندسین اجرایی است،

متاسفانه در جمع‌بندی کلی، کشورهای آسیایی ضعیف‌تر از کشورهای اروپایی ظاهر شده‌اند و شرکت‌های فولکس‌واگن، سواچ، والت‌دیزنی و صنایع غذایی بریتانیا از شرکت‌های مشهور و برتر لیست هاروارد بودند. «هوارد شولتز» مدیریت مجموعه‌های پررونق استارباکس یکی از افرادی بود که در این بررسی جزو موفق‌ترین‌ها در سطح جهان طبقه‌بندی شد. آقای شولتز در مصاحبه اخیر خود بر اهمیت و نقش کلیدی مهندسی اجرایی در صنایع، ادارات و سازمان‌ها تاکید کرده و معتقد است استخدام مهندسین اجرایی موفق ضامنی برای پیشرفت موسسه تحت کنترل است. گفتنی است، شعبه‌های استارباکس هر یک دارای مهندسین اجرایی با سابقه فعالیت بالای 10 سال هستند.