یکی از مسائلی که اقتصاد کشورمان با آن مواجه بوده و هست، واردات کالاهای چینی در حجم بسیار زیاد به کشور است و این در حالی است که بخش عمدهای از کالاهای وارداتی چشمبادامیها فاقد کیفیت هستند.البته این موضوع مشکلات و معضلات بسیاری را برای تولیدکنندگان کشورمان به وجود آورده و این در حالی است که به نظر میرسد رانتهایی در ارتباط با واردات کالاهای بیکیفیت چینی به وجود آمده است. در عین حال به نظر میرسد سازمانی وجود ندارد که بر کیفیت کالاهای چینی وارد شده به کشور نظارت کند و حد کیفیت مشخصی را برای این کالاها تعیین کند.
در کشور ما واردات برخی از کالاها ممنوع است و این ممنوعیت مشخص شده و این قبیل کالاها تحت هیچ عنوانی وارد کشور نمیشود. بنابراین اگر این کالاها وارد کشور شود، نشاندهنده این موضوع است که از مبادی غیرقانونی وارد کشور شده و به عنوان کالاهای قاچاق محسوب میشود. اما در ردیف کالاهای آزاد که وارد کشور میشود، یکسری از کالاها میتوانند از مجوزهای قانونی استفاده کنند و حتی ارز مبادلهای هم به آنها تعلق میگیرد. به برخی از کالاها هم هیچ ارزی تعلق نمیگیرد اما میتوانند وارد کشور شوند. پس باید ببینیم که چه کالاهایی مدنظر ما هستند.
در مورد کالاهای گروه اول که واردات آنها ممنوع است جای هیچ بحثی باقی نمیماند اما در مورد کالاهای گروه دوم که مجوز ورود دارند و میتوانند از ارز مبادلهای استفاده کنند، باید از دقت نظر کافی برخوردار باشند و کالاهایی باکیفیت و مرغوب باشند. فراموش نکنیم که طی سالهای اخیر چتر تحریم بر سر کشور ما گسترده بوده است و کشور چین از این شرایط استفاده کرده و توانست بخشی از کالاهایی را که جامعهپسند است توسط واردکنندگان به کشورمان منتقل کند.
همانطور که گفته شد برخی از این کالاها با کیفیت بسیار پایین بهراحتی در بازار عرضه میشود. اما برخی مواقع کالاهایی که به عنوان خوراک یا دارو هم مورد استفاده قرار میگیرد، وارد کشور میشده است. این کالاها یا با استفاده از ارز واردکننده وارد کشور میشده است یا با استفاده از ارز مبادلهای. در مورد کالاهایی که با استفاده از ارز مبادلهای وارد کشور میشود، باید کنترلهای لازم بر کیفیت آنها انجام شود.
این موضوع را باید در نظر داشته باشیم که در کشور چین هم کالاهای بسیار باکیفیت و هم کالاهای نامرغوب و بیکیفیت است. این موضوع نشان میدهد که بازار ما هم بهراحتی پذیرای کالاهای نامرغوب و بیکیفیت چینی است و دلیل آن هم قیمت پایین این قبیل کالاهاست. قیمتهای پایینی که میتواند حتی تولیدات داخلی ما را تحتالشعاع قرار دهد و آسیب بسیار بالایی به واحدها و کارگاههای کوچک و متوسط کشورمان میزند.
این کالاها همانهایی هستند که شاید به صورت قاچاق وارد کشور شدهاند و بخشی هم میتواند از طریق بازارهایی که مشمول تحریم هستند، وارد شده باشد و هنوز هم این رویه ادامه دارد و به حدی بازار را اشباع کردهاند که به واحدهای کوچک تولیدی آسیب وارد میکنند.اما در مورد نظارت بر واردات این کالاها باید به این موضوع توجه داشت که اینها کالاهای بسیار معمولی هستند و حتی در این بین ساعت مچی یک دلاری هم وارد و در بازار عرضه میشود. اینها کالاهایی هستند که از کشوری مانند چین بهراحتی وارد کشور و عرضه میشود و بهراحتی حتی در بازارهای سنتی مورد معامله قرار میگیرد.
حتی این کالاها در مقابل مغازههایی که عرضهکننده کالاهای ایرانی هستند، عرضه میشود ولی اصلاً نمیتوانند با اینها رقابت کنند. بنابراین بسیار بعید است که نظارت لازم بر کیفیت و واردات این کالاها انجام شود. باید فکر ما بیشتر معطوف به کالاهای مصرفی باشد که مورد نیاز صنعت کشور ماست و باید بیشتر نگرانی از این جهت باشد. اگر کالاهایی وارد کشور شود که استانداردهای آن رعایت نشده باشد و مصرفکننده بدون آگاهی آنها را مورد استفاده قرار دهد، آسیب فراوانی به بخش صنعت کشور خواهد زد.
پس اگر استانداردها را رعایت نکنیم و کنترل لازم توسط دولت صورت نگیرد، هم واحدهای تولیدی بیش از این دچار آسیب و ضرر و زیان نمیشوند و هم مصرفکنندگان.موضوع دیگر این است که اگر کالاهای باکیفیت چینی وارد کشور شود، واحدهای تولیدی در رقابتپذیری با این کالاها دچار مشکل میشوند.کیفیت برخی از کالاهای چینی به گونهای است که اگر آنها را وارد کشورمان کنیم، کالاهای مشابه تولید داخل نمیتوانند با آنها رقابت کنند. زیرا قیمت تمام شده کالاهای چینی بسیار پایین است و در مقابل در کشور ما قیمت تمام شده کالاها بسیار بالاست که عوامل مختلفی موجب تشدید این موضوع شده است.
عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران