ضرورت تشکیل بازار آب در بخش کشاورزی کشور

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو گفت: مشکلاتی همچون برداشت بی‌رویه و آسیب به منابع آبی به واسطه پایین بودن قیمت و ارزش آب‌های زیرزمینی از سال 84 و عدم تناسب آب‌بها با قیمت تمام شده آب استحصالی از تاسیسات آبی ضرورت تشکیل بازار آب در بخش کشاورزی را تعیین می‌کند.

به‌گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، «علیرضا دائمی» در سفر به کردستان اظهار داشت: این کنفرانس به نقطه‌ای تاریخی دست یافته و آن این است که برنامه‌ها و شعارها متاسفانه به مرحله عمل نمی‌رسد و در حد تئوری باقی می‌ماند.

وی به ابلاغیه مقام معظم رهبری در سال 79 در بحث آب اشاره کرد و گفت: تاکید بر اجرای همزمان طرح‌های آبی شامل: (سدها، شبکه‌ها، تاسیسات بالادستی و...)، توجه به ارزش اقتصادی آب، تاکید بر مدیریت جامع در این زمینه و مهار آب‌های مرزی و استفاده از آنها از جمله مفاد ابلاغیه مقام معظم رهبری در سال 79 است.

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو افزود: در مدت 16 سالی که از ابلاغیه مذکور گذشته، برنامه‌های خوبی ارائه شده اما در عمل رضایت چندانی نداریم.

وی با بیان اینکه کردستان یکی از بهترین استان‌های کشور در زمینه مدیریت منابع آبی است، گفت: اما در سراسر کشور متاسفانه مشکل عملی نشدن برنامه‌ها و شعارها وجود دارد و باید این مسئله به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد.

دائمی به مسائلی از جمله آب، محیط‌زیست و تامین اجتماعی و اقتصاد مقاومتی که مورد تاکید رئیس‌جمهور است اشاره کرد و افزود: مسئله آب در برنامه ششم توسعه به طور ویژه مورد توجه قرار گرفته، بنابراین با توجه به این مسئله و همچنین با توجه به نام‌گذاری سال 95 به نام اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل از سوی مقام معظم رهبری، باید طرح‌های بزرگ و عملی در این زمینه انجام شود.

وی تاکید کرد: نسخه‌های مدیریت آب نباید از پیش تعیین شده باشد بلکه باید با توجه به شرایط و وضعیت منابع آبی کشور و وضعیت اقتصادی و فرهنگی نسخه‌ای تعیین شود که قابل استفاده و عملی باشد.

این مقام مسئول گفت: کشور ما به لحاظ منابع آبی به نسبت برخی کشورها وضعیت بسیار بدی ندارد و تاحدی قابل قبول است اما واقعیت این است که تنش آبی وجود دارد و در صورت عدم رعایت از مرز این تنش عبور می‌کنیم. به‌عنوان مثال در صورتی که از مصرف سرانه سالانه 2هزار متر مکعب آب عبور کرد تنش آبی روی می‌دهد که می‌تواند عواقب بدی را به دنبال داشته باشد و در صورت اینکه سرانه وجود آب در کشور به یک هزار مترمکعب برسد، به کمبود آب نزدیک می‌شویم.

وی به آب‌های زیرزمینی اشاره کرد و افزود: کشور ما بیش از صددرصد از توان استاتیکی آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کند و این بدان معنا است که ّآب‌های زیرزمینی در کشور بیش از توان خود مورد استفاده قرار گرفته‌اند و نمی‌توان برای آن جایگزینی انتخاب کرد.

دائمی از کاهش منابع تجدیدپذیر آب از 124 میلیارد مترمکعب به 88 میلیارد در کشور خبر داد و خاطرنشان کرد: اگرچه در سال آبی جاری بارش‌های مناسبی در کشور وجود داشت اما میزان بارندگی در کشور به طور کلی نسبت به گذشته و حجم روان آب‌ها بسیار کاهش پیدا کرده که در برنامه‌ریزی‌های حوزه مدیریت آب و اجرای طرح‌ها در این زمینه باید موردتوجه قرار گیرد.

وی با ابراز تاسف از عدم شرایط نامناسب آب، فرونشست زمین در برخی از مناطق کشور و وجود آلودگی در منابع آب سطحی گفت: مادامی که نگاه به مسئله آب یک نگاه دولتی است و اینکه دولت باید در هر شرایطی آن را تامین کرده و مردم خود را کنار بکشند، نمی‌توان در رفع بحران در این حوزه موفقیتی به دست آورد.

معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزیر نیرو بر لزوم توجه به آب به‌عنوان یک کالای اقتصادی و ارزشمند تاکید و خاطرنشان کرد: بیش از چند هزار سال در کشور قنات‌ها توسط مردم اداره و رودخانه‌ها حفاظت و بهره‌برداری می‌شد، اما امروز همان مردم خود را کنار کشیده و تمام وظایف را به دولت محول کرده‌اند.

وی تنظیم مقررات و کنترل بازار، تنظیم آیین نامه‌ها و شیوه نامه‌ها را به‌منظور تعریف روابط بین مجموعه‌ها، نظارت و سیاست‌گذاری کلان به‌عنوان چهار وظیفه اصلی دولت ذکر کرد و گفت: در صورت عدم کنترل بازار و تنظیم مقررات، مشکلاتی از جمله برداشت بی‌رویه و آسیب به منابع آبی به واسطه صفر بودن قیمت و ارزش آب‌های زیرزمینی از سال 84، عدم تناسب آب بها با قیمت تمام شده آب استحصالی از تاسیسات آبی، عدم تناسب الگوی کشت محصولات با ظرفیت و ذخایر آب و... افزون‌تر می‌شود، بنابراین وجود این مشکلات، ضرورت تشکیل بازار آب در بخش کشاورزی را تعیین می‌کند.

دائمی به اهداف تشکیل بازار آب از سوی دولت اشاره کرد و افزود: مدیریت مصرف و تقاضای آب، تخصیص بهینه آب بین حوزه‌های مختلف، خصوصی‌سازی و کاهش دخالت دولت، تقویت مشارکت مردمی، احیای ارزش اقتصادی آب و منظور کردن حقوق آب از جمله اهداف تشکیل بازار آب در بخش کشاورزی است.

وی همچنین کمک به تخصیص بهینه منابع آب، لحاظ شدن هزینه‌ها و منافع اجتماعی، پایداری حوضه‌های آبریز در بلندمدت، کاهش تلفات آب، نمایان کردن میزان کمیابی آب و... را به‌عنوان برخی از منافع حاصل از ایجاد بازار آب ذکر کرد.