صنایع در حال انقراض (تولیدی آجر)

بعضی صنایع هیچ گاه در معادلات و بررسی های دانشگاهی و مشاوران دیده نمی شوند از جمله تولید آجر. این تولیدی ها به علت بعضی اتفاقات از جمله، پیشرفت تکنولوژی، ایجاد راهکارهای جایگزین و ... به سمت نابودی حرکت می کنند.

صنعت تولید آجر در دنیا، صادراتی معادل 4.5میلیارد دلار در سال 2011 داشته و این رقم در سال 2015 به 3.5میلیارد دلار کاهش یافته است. این به آن معنی است که آجر به تدریج در حال از دست دادن نقش خود در دنیاست.

در ایران شرایط حتی بدتر است چون :

1- تولید آجر سنتی با مصرف انرژی بسیار بالا باعث شده تا نهادهای دولتی صاحبان این تولیدی ها را تحت فشار قرار دهند تا کسب و کارشان را بهینه یا تعطیل کنند.

2- رکود بازار ساخت و ساز

3-  پیدا شدن مصالح جایگزین

4- معضل بزرگ دیگر این تولیدی ها سرمایه گذاری سنگین 8میلیارد تومانی برای احداث کارخانه آجر سازی مدرن است.

لذا اوضاع در ایران وخیم تر است به طوری که باعث شده به گفته رئیس صنف فخاران از 360 کارخانه تولید آجر در تهران فقط 150 کارخانه فعالیت کند آن هم با 40 تا 60 درصد ظرفیت خود.

چاره چیست؟

راه اول مرگ تدریجی این تولیدی هاست یعنی به زبان ساده تر دست روی دست گذاشتن تا به تدریج این باقیمانده صنعت نیز از بین برود که البته بسیاری از تولیدی های آجر به علت نگرش سنتی و عدم تغییر به سمت تعطیلی خواهند رفت.

راه دوم ورود دولت جهت کمک به سرمایه گذاری در بهینه کردن کارخانه های سنتی است که به نظر ما در شرایط کنونی بازار مسکن و با توجه به رکود ساخت و ساز، دولت نیز به سختی در این تولیدی ها توجیه سرمایه گذاری داشته باشد.

بنابراین ما راه سومی را پیشنهاد می کنیم. پیدا کردن کاربردی جدید (جایگاهی جدید) برای آجر!  به نظر ادعایی عجیب است. داستان زیر به تغییر نگرش ما و درک ادعای بالا کمک می کند.

کشتی ها در ابتدا بادبانی بودند و با پیشرفت تکنولوژی بادبان ها جای خود را به موتور دادند ولی آیا کشتی بادبانی از بین رفت؟ می توانست از بین برود ولی با تغییر جایگاه، سازندگان این نوع کشتی ها این صنعت را حفظ کردند. کشتی های بادبانی تبدیل به کشتی های تفریحی و گران قیمت شدند.

چگونه تغییر جایگاه بدهیم 

اگرچه آجر قدمتی 2000 ساله در ایران دارد و جزو معدود کالاهایی است که اگرچه طی این 2000 سال با تغییراتی روبه رو شده ولی به علت عدم توجه تولیدکنندگان به معرفی این توسعه، مردم آجر (غیر از سازندگان بنا) را همان آجر ابلق رنگی می دانند که در ساختمان به کار می رود در صورتی که آجر از نظر جنس، رنگ بندی، کاربرد، آجر چینی و... قابل تقسیم بندی است.

بنابراین صنف فخاران می توانند با کمک مصرف کنندگان اصلی آجر (ساختمان سازها) و تولید کنندگان آجر به دنبال تغییر جایگاه آجر از یک کالای ارزان قیمت به یک کالای لوکس باشند به عنوان مثال ابتدایی ترین راهکاری که با حداقل مطالعه و بدون مشورت با مصرف کنندگان اصلی آجر (ساختمان سازها) و تولید کنندگان آجر می توان پیشنهاد داد حرکت تدریجی به سمت استفاده آجر در نماهای خاص است، مانند نماهای آجری قرن 6 و 7 هجری در ایران.

ساختمان هایی که به جای استفاده از نمای مدرن از نمای سنتی استفاده کرده اند به عنوان چکش بصری قوی برای سازنده آن می تواند محسوب شود، از طرف دیگر برای فرار از مدرنیته بصری شهر که شهر را بی روح کرده است، شهرداری با دادن مشوق هایی به این نوع ساختمان ها نمای شهر را زیبا سازد و به شهر روح دوباره ببخشد و آن را رنگ آمیزی کند.

تمام حقوق این نوشته برای مولف محفوظ است و استفاده بدون اجازه از نویسنده پیگرد قانونی دارد

تماس با نویسنده: behrooz_lotfian@yahoo.com

مشاور متمرکز