صادرات فرش دستباف به روزهای اوج خود می‌رسد؟

فرش دستباف که تا مهرسال گذشته طعم 166 میلیون دلاری صادرات را چشیده بود، تا پایان بهمن ماه به 314 میلیون دلار رسید. براساس آمار گمرک در 11 ماهه سال گذشته 6‌هزار تن فرش صادر شده که به گفته رییس مرکز ملی فرش این رقم بیش از 32 درصد رشد را نشان می‌دهد. فرش ایرانی که در تمامی جهان شناخته شده است در سال‌های گذشته در شیب تند نزولی قرار گرفت و براساس گزارش‌های مرکز فرش ملی ایران، صادرات آن در سال 92 در مقایسه با سال قبل کاهش متوسط رشد ارزشی 26/35- درصدی را داشته است. مقایسه سال 91 با سال 90 این رقم را 56/23 نشان داده و برای این مقایسه بین سال‌های 90 و 89 رقم 84/0 رشد متوسط ثبت شده است. چه عواملی روند رو به رشد صادرات فرش را به دنبال داشته و آیا این روند سیر صعودی‌اش را حفظ خواهد کرد.

به گفته مدیرعامل و رییس هیات‌مدیره شرکت صادرات قالی اگرچه صادرات فرش در سال 93 نسبت به سال قبل رو به رشد بوده اما رسیدن به روزهای اوج صادرات فرش چندان آسان به نظر نمی‌رسد. سیدرضی حاجی آقا میری در تشریح عوامل تاثیر‌گذار بر رشد صادرات فرش به «فرصت امروز» می‌گوید: به نظر من عاملی که احتمالا بیشترین تاثیر را در رشد صادرات فرش داشته است بازار فرش ایران در آمریکاست که به‌وسیله برخی کشورهای واسطه مثل پاکستان و ترکیه مدیریت می‌شود. به گفته وی هرچند در آمار واردات به آمریکا فرش دستباف ایرانی ثبت نشده است اما به نظر می‌رسد کشورهای ارمنستان و امارات نیز در صادرات فرش ایران سهیم هستند.

عضو هیات‌مدیره کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه این کشورها احتمالا تسهیلاتی برای واردات و صادرات فرش ایران برای تجار ایجاد کرده‌اند، می‌گوید: عموما صادرکنندگان فرش ایرانی برای حضور در بازارهای جهانی متحمل هزینه‌های زیادی می‌شوند. آقا‌میری توضیح می‌دهد: آنها ناچارند در این کشورها سندهای کالای‌شان را تغییر دهند تا مشکلی برای ورود به بازار آمریکا نداشته باشد.

مدیرعامل و رییس هیات‌مدیره شرکت صادرات قالی معتقد است: این صادرکنندگان بین 15 تا 20 هزینه کالای‌شان را متحمل می‌شوند تا فرش ایرانی از طریق این کشورها به بازارهای آمریکا برسد. وی بازار آمریکا را یکی مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بازار فرش دستباف ایرانی عنوان کرده و ادامه می‌دهد: بازار این کشور بیش از 30 درصد از بازار جهانی فرش ایران را دارد و به‌عنوان وارد‌کننده فرش ایران و صادر‌کننده آن به دیگر بازارها برای صادرکنندگان بسیار حائز اهمیت است.

عضو شورای گفت‌وگوی دولت و بخش‌خصوصی درباره چگونگی تاثیر نتیجه مذاکرات بر روند صادرات فرش دستباف می‌گوید: با نتایج مثبتی که مذاکرات به آن انجامید و با برداشته شدن تحریم‌ها صادرات فرش دستباف رشد قابل توجهی در پی خواهد داشت. به گفته وی واردات فرش توسط کشورهای مورد تحریم فرش ایرانی و همین‌طور آمریکا قاعدتا در روند رو به افزایش صادرات فرش تاثیر‌گذار خواهند بود.

نایب رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران به جایگاه فرش دستباف ایران در جهان اشاره کرده و می‌گوید: ما خیلی تلاش کردیم و در سال 2000 توانستیم بعد از دو دهه به بازار آمریکا وارد شویم، پس از آن، یک دهه تلاش کردیم تا رقبایی را که جای فرش ایرانی را اشغال کرده بودند، از میدان به در کنیم، اما با شروع تحریم‌ها همه آنچه ما رشته بودیم پنبه شد و بازار فرش ایران در جهان بسیار آسیب دید. به گفته وی، با برداشتن تحریم‌ها بازگشت به دوران اوج زمان و هزینه زیادی می‌خواهد و روند آن قابل پیش‌بینی نیست.

از طرفی دیگر، مدیرعامل شرکت سهامی ایران روندی رو به رشد را برای صادرات فرش دستباف در سال 94 پیش‌بینی می‌کند. محمدرضا عابد، دربیان عوامل تاثیر‌گذار در روند افزایشی صادرات فرش ایران در سال‌جاری به «فرصت امروز» توضیح می‌دهد: دولت در سال 91 تصویب کرده بود صادرات فرش درصورتی‌که ارز حاصل از صادرات، مبادله‌ای واگذار نشود از معافیت مالیاتی برخوردار نخواهند بود. بنابراین صادرات در شش ماهه اول 92 با کاهش مواجه شد اما با تصمیم دولت تدبیر و امید این بخشنامه لغو شد و روند صادرات فرش دستباف ادامه یافت و روند رو به رشدی به خود گرفت.

وی از آمریکای لاتین، چین و روسیه به‌عنوان بازارهای جدید فرش ایران نامبرد که در افزایش صادرات موثر بوده‌اند. مدیرعامل شرکت سهامی ایران در بیان دلایل دیگر به کشور امارات اشاره کرده و می‌افزاید: این کشور به‌عنوان مرکزی برای صادرات فرش ایران، فرش دستباف را به بازارهای جهان به‌خصوص کشورهای آسیای جنوب شرقی، ژاپن و مالزی و اندونزی صادر می‌کند.

این مقام صاحب‌نظر در صادرات فرش نیز مانند مدیرعامل و رییس هیات‌مدیره شرکت صادرات قالی ورود فرش ایران به بازارهای آمریکا را از طریق کشور پاکستان از دیگر عوامل تاثیر‌گذار در روند صادرات عنوان کرده و با بیان اینکه در سال 94 می‌توان به این روند سرعت داد، می‌گوید: با توجه به اینکه نرخ یورو، برابر با ارزهای اروپایی پایین آمده است قطعی شدن جوایز صادراتی در سال آینده می‌تواند به رشد صادرات فرش شدت بیشتری بدهد.

به گزارش «فرصت امروز» و براساس گزارش مرکز فرش ملی ایران جانشین شدن کالاهای مکمل فرش همچون موکت و پارکت، اشباع شدن بازارهای مهم فرش ایرانی همچون آلمان و خروج تعداد زیادی از بافندگان از این صنعت در افت بازارهای این بخش تاثیر‌گذار بود. تاکنون برند جغرافیایی 10‌منطقه فرش بافی در سازمان جهانی مالکیت فکری(wipo) ثبت شده است. همچنین در سال گذشته پنج منطقه جغرافیایی فرشبافی کشور به ثبت جهانی رسید و مراحل ثبت ملی و جهانی 12 منطقه دیگر نیز در سال آینده دنبال خواهد شد.