صادرات روغن به خط پایان نزدیک شد

این روزها صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی حال و روز خوشی ندارند، زیرا به دلیل پایین آمدن قیمت جهانی نفت‌خام و تاثیرگذاری آن بر مشتقات نفتی ناخواسته از ارزش این کالاها نیز کاسته ‌شده است، اما به دلیل قیمت‌گذاری دستوری وزارت نفت، قیمت تمام شده این اقلام بالاتر از بازارهای جهانی است. در این میان صادرکنندگان روغن خود را به خط پایان نزدیک‌تر می‌دانند و از کاهش 100درصدی صادرات خبر می‌دهند.

سعید آقایی‌راد، مدیرعامل شرکت روشن‌شیمی و رئیس کمیسیون روغن اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی از عدم امکان رقابت صادرکنندگان روغن در بازارهای جهانی صحبت می‌کند و به «فرصت امروز» می‌گوید: ‌«مشکلات برای صادرکنندگان روغن هر روز بیشتر می‌شود که عمده مشکلات موجود، قیمت تمام شده کالای روغن برای صادرات است در حقیقت مواد اولیه این کالا که روغن کارکرده و لوکات است قابل رقابت برای صادرات نیستند، متاسفانه هزینه قیمت تمام شده محصول نسبت به محصولات عرضه شده در بازارهای جهانی نرخ بیشتری دارد. از این رو ایرانی‌ها در بازارهای جهانی، ‌مشتری ندارند.»

وی با اشاره به اینکه صادرکنندگان روغن مشکلات جابه‌جایی پول را با خریداران خود دارند، ‌می‌افزاید: «در حال حاضر تنها بازار کشور افغانستان برای ایرانی‌ها باقی مانده است و سایر بازارها از جمله کشورهای آسیای شرقی از جمله هند، کشورهای آفریقایی و عراق را از دست داده‌ایم. با این وجود شاهد هستیم که نرخ سود بانکی برای حفظ بقای تولیدکنندگان و صادرکنندگان روغن بسیار بالاست.»

این در حالی‌است که با وجود کاهش قیمت جهانی نفت‌خام در کشور شاهد رکود تورمی هستیم زیرا هنوز سیاست‌های وزارت نفت برای کاهش قیمت مواد اولیه فرآورده‌ها تغییری نکرده است. رئیس کمیسیون روغن اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ضمن تاییداین مسئله می‌افزاید: «در قیمت‌گذاری مواد اولیه سیاست‌گذاران از هیچ قانونی تبعیت نمی‌کنند زیرا قیمت‌گذاری در ایران دستوری است و قابل رقابت با بازارهای جهانی نیست.»

براساس آمارهای موجود، با احتساب تصفیه اولی‌ها در مجموع سالانه 500هزار تن روغن و محصولات روغنی صادر می‌شود که از این میزان بخش‌خصوصی 150 هزار تن روغن صادر می‌کند و با احتساب تنی 450 دلار به‌صورت فله‌ای سالانه 67 میلیون دلار درآمد ارزی برای کشور دارد.

آقایی راد معتقد است «وزارت نفت نیز نمی‌تواند مشکلات صادرکنندگان روغن را حل کند و فعلا راه‌حلی برای خروج از این بحران وجود ندارد.» بدون شک اگر انگیزه برای صادرات از تولیدکنندگان گرفته شود، روغن‌های کارکرده که یکی از مواداولیه تولید روغن است محیط‌زیست را تهدید خواهدکرد، شایدلازم باشد که دولت سوبسیدی را برای رونق این صنعت در نظر بگیرد. اما آقایی راد دراین باره می‌گوید: «دولت با خصوصی‌سازی به دنبال چابک کردن است. ازدولت نمی‌توان انتظار داشت که به این صنعت کمک کند آن هم در شرایطی که به دلیل نبود نقدینگی یارانه صنعت پرداخت نشده است. انتظار ما برای حمایت از تولیدکنندگان روغن برای جان گرفتن صادرات این است که هزینه برق و گاز این صنعت را کاهش دهند.»

در حــال حــاضـــر صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی به‌جز پتروشیمی‌ها بیشتر بازارهای جهانی را از دست داده‌اند که عوامل متعددی در این موضوع تاثیرگذار است. با استناد به گفته‌های فعالان بـخـش‌خصوصی، گمرک اظهارنامه‌های مالیاتی را براساس قیمت‌های گذشته محاسبه می‌کند. حسن منیری، مدیرعامل شرکت روغن موتور قطران کاوه و عضو میات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در این باره می‌گوید: «به دلیل اینکه اطلاعات نادرستی به گمرگ ارائه می‌شود، صادرکنندگان با مشکل مواجه شده‌اند. همچنین بحث خوشنامی‌هاست که متاسفانه به این موضوع توجه نمی‌شود.»

وی با اشاره به اینکه با ستاد مبارزه با قاچاق کالا جلسات متعددی برای صادرات داشتیم، ‌تاکید می‌کند: «تــولـیدکنندگان داخلی به دلیل نبود نقدینگی به همکاری بانک‌ها نیاز دارند اما بانک‌ها همکاری لازم را ندارند و از آنجا که قیمت‌های روغن در بازارهای جهانی افت داشته است، ایرانی‌ها به دلیل خودتحریمی‌های داخلی توان رقابت را ندارند. از این‌رو ناخواسته بازارهای خود را از دست می‌دهند و این مسئله موجب شده تا هر روز به جای رونق یافتن صادرات روغن شاهد از دست دادن بازارهای موجود باشیم.»

مشکلات صادرکنندگان تنها به این موارد ختم نمی‌شود. براساس اعلام فعالان این صنعت، مشکل اصلی برخی از صادرکنندگان فرآورده‌های روغنی مربوط به اعلام درصدی از مواد سوبسیددار در محموله‌های صادراتی گریس است که از 3 تا 4 درصد شروع می‌شود و بعضا تا 50 درصد نیز می‌رسد. همچنین ستاد مبارزه با قاچاق کالا باوجود بررسی وضعیت موجود با صادرات 9/6 درصد روغن سوخت تقطیری موافقت کرده است. منیری در این باره می‌گوید: «هنوز موافقت‌نامه رسمی برای صادرات میزان سوخت تقطیری ابلاغ نشده است که امیدواریم با ابلاغ آن بخشی از مشکلات حل شود.» بدون شک اگر مشکلات صادرکنندگان حل نشود کشور عربستان و امارات در آینده نزدیک تمامی بازارهای هدف را مصادره خواهند کرد.