شهرهایی چه فراخ، بازارهایی چه شلوغ

هنگام خطاب یک شهر به‌عنوان کلان‌شهر، یک مزیتی وجود دارد آن هم اینکه کاملا متوجه می‌شویم قرار است با چطور شهری روبه‌رو بشویم؛ بزرگ و پرجمعیت و پر از امکانات مختلف و بازارهای متعدد. حالا اگر این کلان‌شهر پایتخت کشور باشد و بیش از 10میلیون نفر هم جمعیت داشته باشد، آن وقت هیچ عجیب نیست حتی اگر هر محله آن به‌تنهایی شبیه یک شهر باشد. یکی از امکانات چنین شهری این است که در این کلان‌شهر می‌توان بازارهای بسیار زیادی پیدا کرد. کافی است دوروبر خودتان را جست‌وجو کنید تا یکی از مراکز خرید خوب را انتخاب کنید.

من هم یکی از پنجشنبه‌ها تصمیم گرفتم شال و کلاه کنم و بروم بازار. هم ترجیح می‌دادم یک جای جدیدی بروم و هم یک بازاری باشد که کیفیت و تنوع کالاهای آن قابل قبول و مناسب باشد. راحتی کار من در این بود که در منطقه غرب تهران می‌خواستم چنین بازاری را بیابم، چراکه منطقه غرب تهران نیز نه‌تنها از قاعده پیش گفته مستثنی نیست بلکه اتفاقا یکی از مناطقی است که می‌توان تعدادی از بهترین مراکز خرید شهر را در آن یافت. مراکز خرید بزرگ و عمدتا شیک با کالاهای متنوع و فراوان. مرکز خرید سمرقند نیز یکی از این بازارها به شمار می‌آید که در محله جنت‌آباد واقع شده و در نزدیکی تعداد زیادی مرکز خرید نام‌آشنای دیگر مانند مرکز خرید کوروش، طوبی، ایران‌پارس و اترک قرار دارد که این آخری نیز در خیابان جنت‌آباد واقع شده ولی هنوز به‌طور کامل راه‌اندازی نشده و رونق زیادی ندارد.

در قدیم سمرقند که یونانیان آن را ماراکندا می‌نامیده‌اند، یکی از کهن‌ترین شهرهای جهان شمرده می‌شد و توسط ایرانیان در اواخر سده چهارده پیش از میلاد در دشت حاصل‌خیز زرفشان به‌عنوان شهر و منطقه‌ای کشاورزی پی نهاده شده و زمانی دراز در دوران هخامنشیان مهم‌ترین شهر منطقه بوده اما ما الان به آن سمرقند که در حال حاضر دومین شهر بزرگ کشور ازبکستان است کاری نداریم و می‌خواهیم ماشین‌مان را به قصد مرکز خرید سمرقند روشن کنیم.

چگونه به جنت‌آباد برویم؟

جنت‌آباد محله‌ای نسبتا بزرگ در غرب شهر و واقع در منطقه پنج شهرداری است. نزدیک به محله‌های شهران، ده حصارک، پونک و چهاردیواری، بزرگراه‌های اشرفی اصفهانی و همت و آبشناسان و البته خیابان آیت‌الله کاشانی. جنت‌آباد با خیابان‌های چهارباغ و ۳۵متری لاله تقاطع دارد و می‌توان از خیابان‌های ۲۰ و ۳۵متری گلستان نیز به آن رسید. باغ‌فیض نیز که در شرق این محله قرار دارد در گذشته یکی از روستاهای اطراف تهران بوده و الان خود محله‌ای قابل اعتنا است.

برای رسیدن به جنت‌آباد راه‌های زیادی وجود دارد. اگر ماشین شخصی داشته باشید که کارتان راحت است. خودتان را به بزرگراه همت رسانده و سپس با استفاده از راهنماها وارد خروجی جنت‌آباد جنوب شوید. درصورتی‌که نخواهید از وسیله نقلیه شخصی استفاده کنید، تاکسی و اتوبوس و مترو در خدمت شماست. هم می‌توانید از خط چهارم مترو استفاده کنید و هم از خط اتوبوسرانی جنت‌آباد و متروی صادقیه. ترمینال تاکسیرانی صادقیه نیز برای اطراف پاساژ خط تاکسی دارد.

مرکز خرید سمرقند

وارد جنت‌آباد جنوبی که شدم، نبش چهارراه کبیر‌زاده، با مرکز خرید سمرقند روبه‌رو شدم. گرچه نام مجتمع فرهنگی و تفریحی بیشتر از مرکز خرید برازنده‌ این مکان است، چراکه همان پایین پله‌ها و قبل از اینکه وارد پاساژ شوم، متوجه شدم در این ساختمان سه سالن سینما هم وجود دارد. یعنی این مرکز خرید بخشی دارد به نام گالری سینمای سمرقند که به پخش فیلم‌های روز کشور می‌پردازد. البته بعدا متوجه شدم معمولاً سانس‌های پخش فیلم در این سینما بعد ازظهرها است.

این پاساژ از بهمن ماه سال 1387 شروع به کار کرد و از 186واحد تجاری در پنج طبقه زیر همکف، همکف، اول، دوم و سوم، 60 واحد اداری در طبقات چهارم تا هفتم تشکیل شده است. همچنین ظرفیت دو طبقه پارکینگ آن به اندزه 246 خودرو است. این مرکز خرید در تمام روزهای هفته و از ساعت 10 صبح تا 11 شب دایر است. همان ابتدای پاساژ با دو شعبه از بانک‌های سامان و اقتصاد نوین برخورد کردم. دو بانکی که در سطح پاساژ نیز برای راحتی و رفاه حال مشتریان، دستگاه‌های خودپرداز قرار داده بودند. در اطراف مرکز خرید نیز تعدادی سوپرمارکت و اغذیه‌فروشی‌های کوچک وجود داشت. تعدادی تاکسی خطی هم در اطراف دیده می‌شدند که در حال چانه‌زنی با مشتریان بودند. به همین خاطر احتمال دادم باید رفت‌وآمد در این پاساژ زیاد باشد.

شیک و لوکس با نورپردازی زیبا

با ورود به سمرقند، چشمم به مغازه‌های نسبتا شیک و لوکس افتاد. ظاهر بنای پاساژ به‌گونه‌ای است که راهروها به‌صورت دوار طراحی شده‌اند. برای دیدن تمام مغازه‌ها باید به‌صورت دایره‌واری چرخید. وسط پاساژ پله‌های برقی، آسانسور شیشه‌ای و پله‌های چوبی به چشم می‌خوردند. البته در طبقه زیر همکف فضای وسط و میانی پله‌ها و آسانسورها را غرفه‌بندی کرده و محیط شلوغی را از انواع کالاها درست کرده بودند. علاوه بر این در طبقه زیر همکف یک حوض با فواره‌های کوچک هم وجود داشت که برخی از مراجعه‌کننده‌ها به پاساژ برای رفع خستگی دورتادور آن نشسته بودند. البته در قسمت‌های مختلفی از پاساژ صندلی و نیمکت‌هایی برای استراحت مشتریان در نظر گرفته شده بود.

نکته دیگری که در بدو ورود به پاساژ به چشم من آمد، نورپردازی آن بود. اگرچه من ساعات میانی روز را برای بازدید از سمرقند انتخاب کرده بودم، اما این نورپردازی همچنان به چشم می‌آمد و جالب به نظر می‌رسید. از طرفی یک بیلبورد بزرگ اما خاموش را هم در بخش میانی مرکز دیدم که معلوم بود برای پخش آگهی‌های تبلیغاتی کار گذاشته شده بود. زمانی که من به سمرقند مراجعه کردم یک جشنواره فروش نیز برپا بود که جایزه شرکت در قرعه‌کشی یک دستگاه اتومبیل بود.

فضای پاساژ در طبقات مختلف از لحاظ ظاهر مغازه‌ها، نوع کالاهای ارائه شده، قیمت اجناس و کیفیت آنها بسیار شبیه هم بود. بیشتر مغازه‌دارها به فروش مانتو و لباس زنانه مشغول بودند. لباس مردانه، کیف و کفش، لباس کودک، زیورآلات، لوازم‌آرایش، صنایع‌دستی و شهر جوراب از دیگر چیزهایی بود که به‌راحتی در سمرقند یافت می‌شد. در این پاساژ هم فروش پوشاک و وسایل موردنیاز زنان ارجحیت و غلبه بیشتری نسبت به کالاهای مورد نیاز مردان داشت که با توجه به فرهنگ غالب خرید، این امر دور از ذهن و عجیب به نظر نمی‌رسد.

نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم اینکه من در گشت‌وگذارم متوجه شدم شلوار جین و کیف دو کالایی هستند که کمتر در سمرقند به فروش می‌رسند. وجه غالب کالاهای ارائه شده در مرکز خرید سمرقند در اختیار کالاهای تولید داخل کشور بود. نام انواع برندهای داخلی به چشم می‌آمد. برند کالاهای چرم، نام‌های آشنا در حوزه تولید مانتو و البته انواع لباس‌های زنانه. تعدادی شعبه از برندهای خارجی هم دیدم. البته نمی‌دانم این شعبه‌ها واقعی بودند یا فقط از نام برند موردنظر بهره می‌بردند.

چه کسانی به سمرقند می‌آیند؟

قیمت کالاها در این مرکز به نظر مناسب می‌آید. به‌ویژه در قیاس با مراکز خرید نزدیک دیگر مانند گلدیس یا کوروش. طی گفت‌وگویی که با یکی از اعضای هیات‌مدیره پاساژ داشتم، متوجه شدم بیشتر مشتریان مرکز خرید سمرقند از قشر متوسط رو به بالا هستند و بیشتر از همه هم ساکنان مناطق غرب شهر مانند مناطق سه، پنج، هفت و 22. کسانی که مدام برای خرید دست به جیب می‌شوند ولی از طرفی ترجیح می‌دهند برای کالاهای خود مبالغ زیادی نیز نپردازند. وی رونق پاساژ را شبیه بسیاری از مراکز دیگر در روزهای پایانی هفته و روزهای تعطیل سال اعلام کرد و گفت اجناس ارائه شده اغلب از تولیدات داخلی هستند و تا حدودی هم اجناسی که از ترکیه و چین وارد کشور می‌شوند در این پاساژ عرضه شده‌اند. همچنین او از ساخت یک رستوران در پاساژ خبر داد که قرار است به‌زودی به مرحله بهره‌برداری برسد. وی اظهار امیدواری کرد با رسیدگی مدام به این مرکز، بتوانند آن را به یک قطب خوب و مناسب در حوزه خرید و بازار تبدیل کنند.

***

گشت‌وگذاری میان طبقات سمرقند

در مرکز خرید سمرقند کلیت مغازه‌ها در طبقات مختلف شبیه هم است اما با این حال تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. به‌طور مثال، در طبقه همکف فروش کالاهای مردانه و زنانه و کیف و کفش بیشتر از طبقات دیگر است. یا ارزان‌فروشی‌ها در طبقه زیر همکف بیشتر به چشم می‌آیند.

در طبقه اول هم کسب‌وکارها تا حدودی به‌صورت غرفه‌های کوچک تقسیم‌بندی شده‌اند. همچنین در طبقه دوم مغازه‌های فروش ساعت تعدادشان خیلی زیاد است. در ضمن در این مرکز خرید فروش لوازم خانگی سامسونگ نیز وجود دارد. سینما گالری سمرقند در طبقه اول قرار دارد. سه سالن سینما دارد و یک سالن تئاتر. تعداد زیادی بوفه که به فروش مواد خوراکی و اغذیه‌های ساده می‌پردازند نیز در این قسمت به چشم می‌آیند. باید به شما البته بگویم از این غرفه‌های فروش غذا و خوراکی‌های ساده و ارزان در تمام طبقات دیده می‌شود که نکته مثبتی است و می‌تواند در صورت لزوم کار بازدیدکنندگان از پاساژ را راه بیندازد و گره از گرسنگی این افراد بگشاید. بخش زیادی از این طبقه به گالری تعلق دارد و در آن بخش کوچکی که باقی مانده، بیشتر غرفه‌ها خالی هستند.

در طبقه دوم این مرکز خرید نیز دو کافه وجود دارد. کافه شودو که دیزاین و طراحی بسیار زیبایی از چوب دارد و دیگری کافه کنج که شبیه یک فست‌فود جمع‌جور نیز است. کافه کنج میزوصندلی‌های خود را در فضای بیرون گذاشته که می‌تواند گزینه مناسبی برای علاقه‌مندان به این طرح باشد. 

و اما در طبقه سوم تجاری هم یک تالار پذیرایی وجود دارد و هم یک شهربازی که هر دو شلوغ و پررفت‌وآمدند. به نظر می‌آید تالار پذیرایی سمرقند جای مناسبی برای برگزاری مهمانی‌های شام و ناهار به مناسبت‌های مختلف باشد. شهربازی هورا پارک هم که با حضور پرسر و صدای بچه‌ها شور و هیجان خوبی به این طبقه داده، مساحت زیادی از طبقه سوم را به خود اختصاص داده و در قبضه خود گرفته است. اسباب‌بازی‌های متنوع و رنگی و هیجان‌انگیز کاملاً بچه‌ها را به وجد می‌آورد و انگار خیال خانواده‌ها را نیز از کودکان خود راحت کرده است. در این طبقه دفتری هم به نام مدیریت بازاریابی شهرداری وجود دارد و همچنین سرویس بهداشتی نیز در این طبقه واقع شده است. دفتر مدیریت پاساژ و نمازخانه نیز یک طبقه بالاتر یعنی در طبقه نخست اداری مرکز خرید سمرقند قرار دارد.

***

اجاره‌ها ارزان یا گران؟

مرکزخرید سمرقند با سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی ساخته شده و در حال حاضر عمده‌ مالکیت آن در اختیار مالکان خصوصی است. همچنین برای اجاره مغازه‌ها قیمت مشخص و واحدی وجود ندارد که از طرف جایی مدیریت شود. معمولاً صاحبان مغازه ضمن اینکه کمی از عرف قیمت‌های پاساژ پیروی می‌کنند، بیشتر با توجه به تشخیص و نظر خود مقدار اجاره‌ها را مشخص می‌کنند. با این‌حال میانگین قیمت اجاره‌ها در این مرکز خرید و با توجه به طبقه‌ای که مغازه در آن واقع شده است، بین 3 تا 5 میلیون تومان در ماه است.

به‌طور مثال برای اجاره‌ مغازه‌ای با متراژی در حدود 15متر و واقع در طبقه همکف یعنی طبقه‌ای که از باقی طبقات گران‌تر است، باید ماهانه حدود 5 میلیون تومان اجاره پرداخت. آن هم درحالی‌که ابتدای امر باید مبلغی حدود 30میلیون تومان نیز به‌عنوان پیش‌پرداخت سالانه به صاحب مغازه داد. بدین ترتیب هر چه به طبقات بالاتر برویم از میزان قیمت اجاره‌ها کاسته می‌شود. تقریباً در ازای هر طبقه مبلغی حدود 500هزار تومان. البته فارغ از طبقه، محل جغرافیایی مغازه هم در تعیین قیمت اجاره آن مؤثر است. مغازه‌هایی که در انتهای راهروها قرار می‌گیرند، اجاره پایین‌تری دارند و آن دسته‌ای که ابتدای ورودیه هر راهرو هستند نیز قیمت بالاتری دارند.