شمشیر دو لبه کاهش قیمت نفت برای شمواد و شرکت‌های پایین‌دستی نفت

با توجه به کاهش شدید قیمت نفت و محصولات مشتق شده از آن در ماه‌های اخیر، شرکت‌های پایین‌دستی نفت با توجه به کاهش قیمت مواد اولیه، در صورت عدم کاهش قیمت فروش به همان میزان، می‌توانند با افزایش سود‌آوری و به تبع آن رشد قیمتی مواجه شوند. یکی از این شرکت‌ها، شرکت تولید مواد اولیه ‌و الیاف‌ مصنوعی‌ است که با نماد شمواد در بورس شناخته می‌شود و در نزدیکی شهر اصفهان، كیلومتر45 جاده اصفهان مباركه واقع شده است. فعالیت اصلی شركت تولید ماده مصنوعی دی متیل ترفتالات (دی‌ام‌تی) به‌عنوان ماده اولیه پلی استر در ایران و جهان و تاسیس کارخانه‌های مرتبط با آن است. 

مواد اولیه مصرفی شرکت به ترتیب پارازایلین، متانول و دواتیل هگزانول هستند که همگی در ماه‌های اخیر همگام با کاهش قیمت نفت روند نزولی را در قیمت خود شاهد بوده‌اند. با توجه به سهم بیش از 92 درصدی پارازایلین در بهای مواد مصرفی اولیه شرکت، تاثیر کاهش قیمت این ماده بر سود شرکت بسیار زیاد خواهد بود. شرکت تولید مواد اولیه ‌و الیاف‌ مصنوعی‌ پیش‌بینی کرده، در سال مالی منتهی به شهریور‌ماه 94 خود، 26520 تن پارازایلین را به ارزش 957 میلیارد ریال خریداری کند، یعنی هر کیلو از این ماده را 36116 ریال بخرد. در حالی که این ماده را در سال مالی گذشته که نفت هنوز با این کاهش مواجه نشده بود، به قرار هر کیلو 33993 ریال خریداری کرده بود. اما با مراجعه به سایت بورس کالا به‌عنوان مرجع قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی، می‌توان از کاهش شدید قیمت این ماده و لزوم تعدیل پیش‌بینی شرکت در گزارش‌های میان دوره‌ای آتی، آگاه شد.

قیمت هر کیلو پارازایلین پتروشیمی اصفهان و برزویه به‌عنوان دو شرکت اصلی تولید‌کننده این ماده در کشور از 33223 ریال در آبان‌ماه به 29600 ریال در ماه آذر و در آخرین معامله در دی ماه به 26577 ریال رسیده که روندی کاملا هماهنگ با کاهش قیمت نفت داشته و با توجه به نزول قیمت نفت به زیر 50 دلار در هفته اخیر می‌توان در ماه آینده کاهش بیشتری را برای آن تصور کرد. بنابراین ماده اولیه اصلی شمواد در ماه جاری کاهش 4/26 درصدی را شاهد بوده و روند نزولی قیمت آن به نظر ادامه‌دار می‌رسد. حال با یک حساب سرانگشتی و با فرض عدم تغییر دیگر آیتم‌های تاثیر‌گذار بر سود شرکت، می‌توان از کاهش حدود 25 میلیاردی بهای تمام شده شرکت در سال مالی جاری صحبت کرد که می‌تواند سود شرکت را که برای سال مالی جاری تنها 3/4 میلیارد تومان پیش‌بینی شده حتی تا بیش از پنج برابر افزایش دهد. 

ولی نکته مهم دیگری نیز وجود دارد. قطعا این کاهش شدید بهای تمام شده بر قیمت فروش محصولات شرکت تاثیرگذار است، اما چون مرجعی مانند بورس کالا برای محصولات شرکت -که بیش از 80 درصد آن توسط سهامدار عمده شمواد، یعنی شرکت پلی اکریل ایران که خود با نماد شپلی در بورس شناخته می‌شود، خریداری می‌شود- وجود ندارد، نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از کاهشی که در فروش شرکت به احتمال قوی رخ خواهد داد، به عمل آورد. ولی اگر این کاهش کمتر از 20 درصد باشد، می‌تواند به تعدیل مثبت و اگر بیش از 20درصد باشد، به تعدیل منفی سهم منجر شود. بنابراین باید منتظر ماند و دید که در گزارش سه ماهه منتهی به آذر این شرکت شاهد چه تغییراتی در پیش‌بینی شرکت خواهیم بود و با توجه به فرصت پیش آمده در اثر کاهش قیمت نفت سیاست‌های سهامدار عمده یعنی پلی اکریل در افزایش سودآوری زیرمجموعه‌اش عمل خواهد کرد یا اینکه بیشتر به فکر سرو سامان دادن به وضعیت نابسامان خود که در مقطعی تا آستانه ورشکستگی نیز پیش رفته بود، پیش خواهد رفت. 

شرکت در آخرین گزارش پیش‌بینی خود، در ارتباط با طرح ایجاد خط تولید DOTP اعلام کرده است، در راستای تولید محصولات باارزش افزوده بالاتر از دی‌ام تی و با موفقیت آمیز بودن اجرای طرح نیمه صنعتی تولید DOTP و تقاضای زیاد بازار محصول فوق و نیز سوددهی بالای آن، طرح ایجاد واحد صنعتی DOTP با ظرفیت حدود تولید 40 هزار تن در سال، در دستور کار فعالیت‌های شرکت قرار گرفته که طراحی تفصیلی این طرح تقریبا به اتمام رسیده و طرح آماده اجرا است، بنابراین پیش‌بینی می‌شود، کل اجرای طرح در مدت زمان حدود 18 ماه (انتهای سال 94) به اتمام برسد. طرحی که در صورت انجام مطابق با زمان‌بندی انجام شده می‌تواند سودآوری سال‌های آتی شرکت را با جهش قابل ملاحظه‌ای همراه کند. 

* کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه