شروط بخش‌خصوصی برای حضور آلمان در بازار برق ایران

زیمنس یکی از شرکت‌هایی است که هفته گذشته با هیات بلند پایه آلمانی به ایران سفر کرد. این شرکت در راستای از سرگیری همکاری‌ با شرکت‌های ایرانی در کشور حضور یافت و با وزیر نیرو دیدار کرد. اما فعالان بخش‌خصوصی تأکید می‌کنند که حضور آلمان در بازار برق ایران نباید به منظور فروش کالاهای آماده به بازار ایران باشد. بلکه شرکت‌های آلمانی باید زمینه انتقال تکنولوژی‌های جدید را به ایران فراهم کنند.

هنـوز جوهــر امضای توافقنامه هسته‌ای خشک نشده بود که هیات بلندپایه آلمانی راهی ایران شدند. این هیات 29 تیرماه به ایران سفر کرد تا با مقامات بخش‌خصوصی و دولتی ایران دیدار و گفت‌وگو کند. مذاکره با وزارت نیرو یکی از اهداف سفر هیات آلمانی بود. در نشستی که در این وزارتخانه برگزار شد، شرکت‌های زیمنس و مپنا به‌عنوان فعالان بخش‌خصوصی دو کشور حضور داشتند. اگرچه سایر فعالان غایب بخش‌خصوصی در این جلسه، از محتویات مباحث مطرح شده اطلاع چندانی ندارند اما قضاوت کردن درباره حضور زیمنس در ایران را نیز زودهنگام توصیف می‌کنند اما در این میان، تجار هندی و چینی به‌شدت احساس خطر کرده و تلاش می‌کنند به مسئولان ایران یادآوری کنند که در ایام تحریم، همراه دولت و ملت ایران بوده‌انـد.

اخیــرا نماینده ارشد شرکت سوزلان هند در گفت‌وگو با مهر آمادگی کشورش را برای نصب و راه‌اندازی نیروگاه‌های بادی در ایران اعلام کرده‌است. این در حالی است که شرکت زیمنس هم یکی از پیشرفته‌ترین توربین‌های بادی را به دنیا عرضه می‌کند. به نظر می‌رسد، رقابت جدیدی بین شرکای تجاری ایران در دوره پساتحریم شکل گرفته‌است. اما باید دید همکاری با کدام کشورها، منافع ایران را در آینده بیشتر تأمین خواهد کرد.

مپنا مخالف توسعه انرژی نو

هاشم اورئی، رییس انجمن علمی انرژی بادی ایران در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» در پاسخ به این پرسش که همکاری با هند یا آلمان بیشتر منافع ایران را تأمین خواهد کرد، می‌گوید: برای تصمیم‌سازی درباره همکاری‌ها، باید به مسائلی مثل وضعیت انتقال تکنولوژی، قیمت و نحوه مشارکت در پروژه‌ها توجه کرد. پس از بررسی مسائل و در نظر گرفتن برآیند آنها، می‌توان به درستی نظر داد.  وی بیان می‌کند: زیمنس در زمینه انرژی بادی بسیار پیشرفته بوده و کشوری مثل هند قطعا در سطح آلمان نیست. اما باید دید زیمنس به مفهوم واقعی در انتقال تکنولوژی به ایران کمک می‌کند یا خیر.

اورئی با اشاره به اینکه هنوز مذاکرات در سطوح اولیه است، بر هنر مذاکره‌کنندگان ایرانی برای دریافت امتیازات بیشتر تأکید می‌کند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا مپنا به‌عنوان بخش‌خصوصی ایران، قادر به مذاکره خوب با زیمنس خواهد بود، عنوان می‌کند: شرکت مپنا بعد از اعمال تحریم‌ها، بخش عمده سهام شرکت فورلاندر را خریداری کرد و بقیه سهام این شرکت به یک مجموعه اوکراینی منتقل شد. براساس اطلاعات نسبتا موثقی که دارم، این شرکت ورشکست شده و مپنا به دلیل عقبه کاری طولانی که با زیمنس در زمینه ایجاد نیروگاه‌های حرارتی دارد، همچنین ناامید شدن از به نتیجه رسیدن مسیر قبلی (یعنی خرید سهام یک شرکت آلمانی به منظور انتقال تکنولوژی)، مجددا وارد مذاکره با این شرکت شده‌است.

رییس انجمن علمی انرژی بادی ایران می‌گوید: «نظر شخصی من این است که زیمنس تکنولوژی نیروگاه‌های بادی را به ایران نمی‌دهد یا این کار را با محتوای داخلی خیلی محدود انجام خواهدداد، ضمن آنکه مپنا به دنبال ورود تکنولوژی جدید به کشور در زمینه انرژی بادی نیست». وی اضافه می‌کند: مدیران مپنا در دولت قبلی اعلام کرده بودند، با توجه به وجود انرژی فسیلی، انرژی تجدیدپذیر در ایران صرفه اقتصادی ندارد. با روی کارآمدن دولت یازدهم، به دلیل اینکه مپنا قصد دارد با دولت همسو باشد، تغییر موضعی مقطعی در دیدگاه‌های خود ایجاد کرده است.

همکاری با هند و چین منتهی به لیست سیاه

ایران ترانسفو یکی از شرکت‌هایی است که 15‌‌سال قبل تحت‌لیسانس زیمنس، ترانسفورماتور تولید کرده و به بازارهای خارجی و داخلی عرضه می‌کرد. امیر نجفی، مدیرعامل این شرکت در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» حضور کشوری مثل آلمان را فرصتی برای به‌روز کردن تکنولوژی در ایران می‌داند، مشروط بر اینکه برنامه‌ریزی مناسب در این باره انجام شود. وی اضافه می‌کند: زیمنس فناوری روز دنیا را در اختیار دارد و این اطمینان را به ما می‌دهد که از تکنولوژی نو استفاده می‌کنیم. اما هند و چین تکنولوژی درجه دو و سه دنیا را در اختیار دارند.

مدیرعامل ایران ترانسفو در پاسخ به اظهارات کسانی که معتقدند زیمنس جدیدترین تکنولوژی‌هایش را به ایران عرضه نمی‌کند، می‌گوید: قطعا این مسئله به نوع روابط با زیمنس و مدیریت آن بستگی دارد. بایــد در تـــوافقنامه‌های احتمالی هوشمندانه عمل کرده و بخواهیم تکنولوژی نو را دریافت کنیم. اگر از صاحب‌نظران استفاده کنیم، سرمان کلاه نمی‌رود. وی بر این باور است که اگر ایران ترانسفو به‌عنوان یک برند خوشنام ایرانی با یک برند معتبر اروپایی به‌صورت مشترک محصول به دنیا عرضه کنند، قطعا به توسعه بازارهای بین‌المللی این شرکت کمک خواهد شد. درصورتی‌که اگر ایران ترانسفو با برند مشترک هند یا چین محصولی را به بازارهای خارجی عرضه کند، ممکن است در لیست سیاه کشورها قرار گیرد.

همکاری‌ها به ایجاد اشتغال منجر شود

صادق صیاد، دبیر کمیته حمایت از ساخت داخل سندیکای برق نیز در گفت‌وگو با «فرصت‌امروز» به این نکته تأکید می‌کند که زیمنس نباید کالای آماده به بازارهای ایران عرضه کند. وی با اشاره به سابقه همکاری این شرکت آلمانی با صنعت برق و مخابرات ایران می‌گوید: اگر قرار است محصول ساخته شده وارد کشور شود، این وضعیت خوبی برای صنعتگران ما نیست. اما اگر در انتقال تکنولوژی یا سرمایه‌گذاری ثابت که به ایجاد اشتغال منجر می‌شود با آلمان همکاری کنیم، نتایج مثبت‌تری برای کشور خواهد داشت.

دبیر کمیته حمایت از ساخت داخل سندیکای برق بیان می‌کند: بزرگ‌ترین تهدید ما منابع انسانی و فارغ‌التحصیلان بیکار است. باید به نحوی از این فرصت لغو تحریم‌ها برای جذب و اشتغال نیروی انسانی استفاده کنیم.  وی در پاسخ به این پرسش که آیا ساخت محصول در ایران تحت لیسانس زیمنس بر رونق کسب‌وکار تأثیرگذار است یا خیر، می‌گوید: باید در مذاکرات اجازه صادرات به بازارهای دیگر به ایرانیان داده شود، نه اینکه هدف‌گذاری‌ها صرفا برای بازار داخلی باشد.