شانس آخر آبه برای رشد اقتصادی ژاپن

خبر بحران اقتصاد ژاپن برای دومین سال متوالی این بحث را به دنبال داشته است که آیا طرح اقتصادی شینزو آبه، نخست‌وزیر این کشور با شکست مواجه شده است یا نه. به اعتقاد برخی، انتقاد از طرح اقتصادی آبه به نام ‌«‌آبه‌نومیکس‌»‌ و مقصر دانستن وی در شرایط اقتصادی ژاپن، نقدی تند و خشن است، زیرا بحران اقتصادی در این کشور خاور دور، برخلاف کشورهای دیگر، نشانه شکست سیاست نیست.براساس اعلام بانک ژاپن، نرخ رشد بالقوه این کشور تنها 5 درصد است.

این بدان معنی است که اقتصاد ژاپن به خصوص در برابر شک‌های بازار بسیار آسیب‌‌‌‌پذیر است و وقتی که مسئله رشد منفی مطرح است، جایی برای خطا وجود ندارد.باوجود مواجهه با بحران اقتصادی، نرخ بیکاری در پایین‌ترین حد خود  (3.4 درصد) است و دستمزدها پس از دو سال کاهش، در ماه‌های اخیر افزایش پیدا کرده است.به هر حال صحبت کردن از آبه‌‌نومیکس تنها به‌عنوان یک طرح اقتصادی ساده، بحثی جامع نیست و واقعیت این طرح را به‌طور کامل بیان نمی‌کند.

از همان آغاز، آبه سیا‌ستش را نه‌تنها به‌عنوان وسیله‌ای برای بهبود زندگی شهروندان ژاپنی، بلکه ضرورتی برای بقای ملی کشورش طراحی کرده است. در ژانویه سال 2013 و تنها چند روز پس از به قدرت رسیدن، آبه اعلام کرد از نظر وی ‌«‌کشوری که جرات و خمیره رشد را از دست داده باشد، هیچ آینده‌ای ندارد.»آبه‌نومیکس اساسا یک طرح سیاسی است که نخست‌وزیر ژاپن می‌خواهد با استفاده از آن یک کشور قوی‌تر ایجاد کند که توانایی باقی ماندن را در نظام منطقه‌ای با رقابت بیشتر داشته باشد.

برای آبه سیاست‌های اقتصادی کاملا در مورد قدرت ملی است. او به هنگام تصاحب پست نخست‌وزیری در مورد ‌«‌بحران قریب الوقوعی‌»‌ که ژاپن به دلیل ‌«‌تأخیر در بازسازی، تقلیل طولانی‌مدت قیمت‌ها و چالش در حاکمیت قلمروی خود با آن روبه‌رو بوده»‌ هشدار داد.برای مقابله با چالش‌هایی که بر اثر رشد چین ایجاد شده است، ژاپن باید سطح روابطش را با آمریکا و کشورهای آسیای شرقی بیشتر کند.

این کشور باید توانایی‌های دفاعی‌اش را قوی‌تر کرده و از ادعاهای ارضی‌اش دفاع کند ولی در عین حال باید رشد کند. بدون رشد اقتصادی ژاپن توانایی رقابت طولانی‌مدت با چین را نخواهد داشت.با توجه به این معیارها آبه نتوانسته به تعهداتش عمل کند. بحران اقتصادی گذشته یادآور آن است که با اینکه ژاپن کشور ثروتمندی باقی مانده است اما بحران اقتصادی رو به افزایشی که وی به آن اشاره کرده بود، کاهشی پیدا نکرده است.

ژاپن هنوز با کاهش جمعیت نیروی بالقوه کار روبه‌رو است. با وجود کاهش بیکاری، کارمندان ژاپنی شاهد دستاوردهای اقتصادی نبوده‌اند، زیرا بازار کار این کشور هنوز بین کارمندانی که شغل‌های ثابت دارند و کارمندانی که در مشاغل پاره‌وقت مشغول به کارند و فرصتی برای پیشرفت پیش‌روی‌شان نیست، تقسیم شده است.

درحالی‌که سیاست‌های پولی بانک مرکزی ژاپن سبب ایجاد ین ضعیف‌تر و کمک به صادرکنندگان شده است اما این به‌تنهایی برای جلب تولیدکنندگان به ژاپن کافی نیست. با اینکه شرکت‌های بزرگ ژاپنی شاهد سودهای بی‌سابقه‌ای بوده‌اند، دولت آبه دستاورد قابل توجهی نداشته است، حتی با اینکه فشار زیادی بر رهبران کسب‌وکار آورد تا سودشان را صرف دستمزدها و سرمایه‌گذاری کنند.

اما نکته‌های روشنی هم وجود دارد: از جمله تعداد بی‌سابقه گردشگران، تشویق در تغییر دادن مثبت اداره شرکت‌های بزرگ اقتصادی، اصلاحات کشاورزی و بالاترین درآمد مالیاتی از دهه 1990. دیگر بهانه‌ای برای نخست‌وزیر آبه نمانده است. او از حمایت مردمی برای سیاست‌های اقتصادی‌اش برخوردار است و توانسته حزب لیبرال دموکراتیک ژاپن را که همیشه زندگی را برای رهبران ژاپن تلخ می‌کرده، با خود همسو کند.

در این میان احزاب مخالف آبه، به‌شدت در حال مبارزه و تمرکز روی شخص آبه و کوتاهی‌ها و نواقص طرح آبه‌نومیکس هستند.اقتصاد باید در رأس کار آبه باشد. قانون تأیید شده توسط مجلس اولیا و سفلای ژاپن برای گسترش نقش نیروهای دفاعی ژاپن، ممکن است آخرین تغییر قابل توجه در زمینه قوانین ملی- امنیتی باشد که توسط آبه ایجاد می‌شود.

با انجام شدن انتخابات مجلس اولیای ژاپن در تابستان آینده، تنها دو سال از بر قدرت ماندن نخست‌وزیر کنونی ژاپن به‌عنوان رهبر حزب لیبرال‌دموکراتیک و انتخابات بعدی باقی می‌ماند. اگر آبه بخواهد چشم‌انداز موردنظرش - یعنی ژاپن قوی‌تر را- تبدیل به واقعیت کند، حالا وقتش است که نصیحت خودش را به کار بسته و اصلاحات ساختاری‌ای را که مدت‌هاست وعده آن را داده است، انجام دهد.