سوءاستفاده از قوانین در مناطق آزاد

پایین‌بودن ردیف تعرفه پارچه‌های الیاف بلند (پولیشی) سبب شده پتوهای رولی چینی در مناطق آزاد برش خورده و با دوردوزی به‌عنوان کالایی جدید راهی بازارهای کشور شوند. از آنجا که تعرفه واردات هر تخته پتو 75 درصد و پارچه‌های الیاف بلند 35درصد است، سوء‌استفاده از قوانین گمرکی، سودهای‌هنگفتی را برای واردکنندگان پتوهای رولی به همراه دارد. اما این روند صنعت پتو را با مشکلات عدیده مواجه کرده‌است.

پتو و روتختی، دو کالایی که به سوغات مناطق آزاد تبدیل شده‌اند. می‌توان گفت پتوهای عرضه شده در مناطق آزاد حدود 40 درصد ارزان‌تر از محصولاتی است که در بازار تهران عرضه می‌شود. به ظاهر کیفیت محصولاتی که در مناطق آزاد عرضه می‌شود با محصولات داخلی تفاوتی ندارد. فعالان صنعت نساجی مهم‌ترین دلیل این تفاوت قیمت را عدم رعایت قوانین در مناطق آزاد می‌دانند. کاظم عمید، معاون فنی انجمن صنایع نساجی در گفت‌وگو با «فرصت امروز» عمده مشکلات صنعت پتو را به دلیل واردات قاچاق این محصول می‌داند.

وی بیان می‌کند: برخی افراد، پتوهای رولی را با استفاده از تعرفه پارچه‌های الیاف بلند-ردیف تعرفه 60- به کشور وارد می‌کنند. تعرفه این محصول 32 درصد است. درحالی‌که حقوق و تعرفه گمرکی در نظر گرفته شده برای هر تخته پتوی معمولی، 75 درصد است. عمید اضافه می‌کند: پتوهای رولی در مناطق آزاد برش خورده، دور دوزی و بسته‌بندی می‌شوند. از آنجا که طبق قانون اگر در مناطق آزاد روی کالاهای وارداتی مقدار جزئی کار انجام شود، آن محصول قابلیت صادرات دوباره به خارج یا ورود آن به کشور را دارد، با یک عملیات ساده، پتوی رولی پس از تبدیل شدن به پتوی معمولی، به بازار ایران سرازیر می‌شود. به این ترتیب، محصولی ارزان وارد بازار کشور می‌شود که کالای ایرانی توان رقابت با آن را ندارد.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا هزینه‌های تولید در ایران به حدی بالاست که قدرت رقابت با کالای وارداتی را نداریم، عنوان می‌کند: هزینه‌های تولید در ایران شامل مواد اولیه، حقوق کارگری و سایر هزینه‌هاست. معاون فنی انجمن صنایع نساجی ادامه می‌دهد: هزینه‌های مواد اولیه و حقوق کارگری در ایران مشابه سایر کشورها است. اما سایر هزینه‌ها در ایران بیشتر از همسایگان است. وی تاکید می‌کند که در تمام دنیا مالیات بر ارزش افزوده از کالای نهایی گرفته می‌شود، اما در ایران هشت درصد مالیات بر ارزش افزوده از بخش تولید گرفته می‌شود. ضمن آنکه در مراحل مختلف تولید از مواد اولیه تا محصول نهایی، چندین بار این مالیات از تولیدکننده اخذ می‌شود.

عمید می‌گوید، دولت ترکیه راسا ضامن تولیدکنندگان می‌شود. در این کشور یک تولیدکننده بدون گذاشتن وثیقه، تسهیلات بانکی را با چهار تا پنج درصد سود دریافت می‌کند. سهم بیمه کارفرما در این کشور 11 درصد و در چین 8 درصد است. درحالی‌که تولیدکننده ایرانی باید 23 درصد سهم بیمه کارفرما پرداخت کند. وی در نظر گرفتن سه میلیارد تومان مالیات را برای شرکتی که کل سرمایه آن پنج میلیارد تومان است به همراه پرداخت 40 تا 45 میلیون تومان پول آب، برق، گاز و تلفن را از جمله عواملی می‌داند که در افزایش هزینه تمام شده تولید محصول ایرانی تاثیرگذار است.

پتو پوششی برای واردات لوازم آرایشی

مجید نیکو، رییس کمیته پتوی انجمن صنایع نساجی معتقد است، تخلفات انجام شده در مناطق آزاد بلای جان صنعت پتوی کشور شده‌است. رییس هیات‌مدیره شرکت نیکوباف می‌گوید: پتو به پوششی برای واردات بورد کامپیوتر و لوازم آرایشی تبدیل شده‌است. وی اضافه می‌کند: وزن پتو هفت و نیم کیلو اعلام می‌شود. درحالی‌که حداکثر وزن پتوی مشابه ایرانی، حدود چهار کیلوگرم است. در چنین محموله‌هایی، از پوشش پتو برای واردات بورد کامپیوتر و لوازم آرایشی استفاده می‌شود.

نیکو میزان واردات پتو براساس اعلام رسمی گمرک را 170 تن، معادل 150 هزار تخته اعلام کرده و معتقد است، با در نظر گرفتن پتوهای رولی که وارد کشور می‌شود، بین هفت تا 10 میلیون تخته پتو به کشور وارد می‌شود. درحالی‌که کل نیاز کشور به پتو معادل 12‌میلیون تخته است و این نیاز در صنایع داخلی کشور تولید می‌شود. وی در پاسخ به این پرسش که آیا پتوی ایرانی توان رقابت با کالای مشابه خارجی را دارد، تاکید می‌کند که پتوی ایرانی بین 32 تا 90 هزار تومان قیمت دارد. بهترین پتوی ایرانی از جنس اکریلیک است که 90هزار تومان قیمت دارد اما پتوهای مرغوب خارجی بیش از 120 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شوند. رییس هیات‌مدیره شرکت نیکوباف با اشاره به اینکه نابسامانی‌های موجود در قوانین سبب شده انگیزه‌ای برای ایجاد خطوط جدید در کارخانه‌های تولیدکننده پتو وجود نداشته باشد، می‌گوید که بسیاری از کارخانه‌های تولیدکننده پتو با 30 درصد ظرفیت خود فعال هستند.

مختل شدن بازار پتو به دلیل گرمای هوا

علیرضا حائری، عضو هیات‌مدیره جامعه متخصصان نساجی ایـران، بـرخـلاف اظـهـارات اعضای انجمن صنایع نساجی که واردات پتوی رولی و تبدیل آن به پتو در مناطق آزاد را اقدامی غـیـرقـانونی توصیف می‌کنند، معتقد است، هیچ تخلف قانونی در مناطق آزاد انجام نمی‌شود. وی می‌گوید: تمام واردکنندگان می‌توانند با انجام اقداماتی که به ایجاد ارزش افزوده منجر شود، از تخفیفات تعرفه‌ای مناطق آزاد بهره‌مند شوند. البته حائری به این نکته تاکید می‌کند که اگر کمیته تعیین‌کننده تـخـفیفات تـعـرفه‌ای، امـتیازات ویــژه‌ای بــــرای واردکـنندگان در نظر گیرد، باید نسبت به این رفتار اعتراض کرد.

وی کسادی بازار پتو را در سال‌جاری ناشی از گرمای هوا دانسته و بیان می‌کند: این کالا به‌صورت فصلی فروخته می‌شود و عمده فروش آن در شش ماه دوم سال یا سه ماه آخر سال رخ می‌دهد. جایگزین شدن ملحفه‌های لایکو در منازل و گرمای هوا، بازار پتو را مختل کرده‌است. حائری بر این باور است که عمده صادرات پتوی ایران به افغانستان، عراق و پاکستان انجام می‌شود اما به دلیل حمله داعش و معضلات موجود عراق، صادرات پتو به این کشور متوقف شده‌است. اما بازار افغانستان امسال طبق روال گذشته، وضعیت مطلوبی داشته‌است. وی بیان می‌کند: پتوهای سربازی که برای ارتش استفاده می‌شود، بازار ثابتی داشته و در تولید آنها تغییری ایجاد نشده‌است.