سقوط قیمت نفت به کمتر از 50دلار

پس از آنکه قیمت هر بشکه نفت‌خام در بیشتر اوقات طی یک دهه گذشته بالاتر از 50 دلار بود، قیمت نفت‌خام به کمتر از 50 دلار در هر بشکه کاهش یافت. پس از این کاهش کارشناسان هم‌اکنون معتقدند که بازارهای جهانی نفت به دوره‌ای از قیمت متوسط وارد شده است. تحلیلگران بازار نفت‌خام همچنین بر این باورند که احتمال کاهش بیشتر این محصول و ورود به دوران نفت بسیار ارزان‌قیمت بسیار بعید به نظر می‌رسد. به گزارش رویترز تا قبل از سال 2005 میلادی ارزش شاخص نفتی برنت و وست تگزاس اینترمدیت همواره کمتر از 50دلار بود و این موضوع در آن زمان بسیار معمول بوده است.

به‌عنوان مثال، در دهه 1990 ارزش قیمت شاخص نفتی برنت به‌طور متوسط بشکه‌ای 18دلار و 37سنت بوده است، شاخص آمریکایی وست تگزاس اینترمدیت نیز وضعیتی مشابه داشته و متوسط قیمت هر بشکه آن در مدت زمان مشابه 19 دلار و 70 سنت به ثبت رسیده است. اواخر سال 2004 میلادی آغاز دوران رشد سریع قیمت نفت و رسیدن قیمت این دوشاخص نفتی به بالاتر از 50 دلار در هر بشکه است.  رشد اقتصادی برق آسای چین در یک دهه گذشته با عدم افزایش تولید نفت از سوی کشورهای تولید‌کننده همراه شد و این موضوع قیمت شاخص نفتی برنت دریای شمال را به بشکه‌ای 140دلار در سال 2008 میلادی رساند. پس از این افزایش، ارزش شاخص اروپایی برنت طی دهه گذشته در بیشتر اوقات بالاتر از 50دلار بوده است. 

حال به نظر می‌رسد با گذشت سال‌ها و افزایش تولید نفت‌خام توسط تولید‌کنندگان این محصول در جهان خصوصا تولید‌کنندگان نفت شِیل در آمریکا و رکورد شکنی‌های پی‌در‌پی در تولید و عرضه نفت به بازارهای جهانی، ثبات رشد اقتصادی چین و عدم رشد سریع آن به همراه استفاده از منابع جدید انرژی و بهره‌وری بهتر آن سبب کاهش تقاضا برای نفت‌خام در کشورهای توسعه‌یافته جهان شده است. در همین راستا به نظر می‌رسد این نظریه که نفت ارزان با افزایش تقاضا از سوی خریداران مجددا گران خواهد شد یک نظریه شکست خورده است چرا که خریداران این روزها بیشتر به دنبال صرفه‌جویی و پس‌انداز هستند تا هزینه کردن.

لغو تحریم‌های اعمال شده بر ایران در پی حصول توافق جامع هسته‌ای میان این کشور و قدرت‌های عمده جهانی سبب خواهد شد تا ذخایر عظیم نفت این کشور مجددا به بازارهای جهانی سرازیر شود که این موضوع می‌تواند موجب افزایش حجم نفت مازاد موجود در بازار شده و از افزایش و بازیابی قیمت نفت‌خام در بازار جلوگیری کند. لازم به ذکر است که در پی لغو این تحریم‌ها اکثر کارشناسان و موسسات فعال در حوزه انرژی در پیش‌بینی‌های خود از وضعیت بازار تجدیدنظر کرده و روند قیمت‌ها در آینده را نزولی توصیف کنند.

در این رابطه موسسه تحقیقاتی BMI Research روز سه‌شنبه گذشته اعلام کرد: با توجه به افزایش ارزش دلار و ضعیف‌تر شدن اقتصاد چین و چشم‌انداز افزایش صادرات نفت ایران در پی لغو تحریم‌های اعمال شده بر این کشور سبب خواهد شد تا قیمت نفت در ماه‌های آینده به روند نزولی خود ادامه دهد.  این موسسه تحقیقاتی در یادداشتی در رابطه با تحلیل خود از وضعیت بازار اظهار داشت: «با توجه به عرضه نفت کافی در بازار و تمایل بازار به عدم افزایش قیمت، کاهش ارزش شاخص نفتی برنت و رسیدن آن به حدود 45 دلار در هر بشکه اجتناب‌ناپذیر به‌نظر می‌رسد.»

در این میان تحلیلگران و کارشناسان معتقدند احتمال بازگشت نفت به محدوده 100 دلار در هر بشکه در آینده نزدیک بسیار بعید است، اگرچه ممکن است با کاهش ناگهانی تولید نفت‌خام بنا به دلایل غیرقابل پیش‌بینی قیمت‌ها افزایش یابند اما در شرایط عادی امکان بازگشت به دوران نفت بالاتر از 100 دلار دور از ذهن به نظر می‌رسد. در عین حال کارشناسان بر این عقیده‌اند که بازارها وارد دوران قیمت متوسط شده‌اند و احتمال ورود به دوران نفت بسیار ارزان بسیار ضعیف به نظر می‌رسد.

با این وجود نتایج نظرسنجی صورت گرفته توسط خبرگزاری رویترز از بانک‌ها و کارگزاری‌ها نشان می‌دهد که اکثر کارشناسان و تحلیل گران معتقدند متوسط قیمت شاخص برنت در سال 2016 میلادی بین 60 تا 70دلار در هر بشکه خواهد بود و تنها تعداد اندکی از آنها پیش‌بینی‌هایی برخلاف این داشته‌اند. در همین رابطه ریچارد گوری، مدیرعامل موسسه تحقیقاتی JBC Energy Asia می‌گوید: «در بلند‌مدت نفت مازاد موجود در بازار نگرانی جدی محسوب نمی‌شود، نفت همچنان یک منبع انرژی کمیاب و ارزشمند است.» وی ادامه داد: «در خارج از ایالات متحده افزایش قابل توجهی در تولید نفت‌خام صورت نگرفته است و در طولانی‌مدت بازار به نفت‌خام ایران به منظور برقراری تعادل در بازارهای جهانی نفت نیاز خواهد بود.»

مــوســسـه تـحـقیقاتی BMI research در رابطه با پیش‌بینی خود از وضعیت بازار در سال 2016 اعلام کرده که این موسسه انتظار دارد تا نفت در سال آینده میلادی در محدوده‌ بالای 60 دلار باشد چرا که تنها در این صورت است که تولید‌کننده‌های نفت شِیل در آمریکا می‌توانند به سودآور بودن فعالیت‌های خود امیدوار باشند.